Φορολογικές αλλαγές

Η φορολογική συμπεριφορά των κατοίκων μιας χώρας ή μιας κοινότητας αποτελεί μέρος της κουλτούρας της, αλλά και της ποιότητας των κρατικών υπηρεσιών που παρέχονται προς τους πολίτες. Καλύτερης ποιότητας υπηρεσίες και υποδομές δίνουν το συναίσθημα στους πολίτες ότι τα ποσά που καταβάλλουν αξιοποιούνται σωστά, κάτι που ενισχύει το αίσθημα για φορολογική συμμόρφωση. Θέμα κουλτούρας είναι και οι συμβαλλόμενοι να εκδίδουν αποδείξεις για τις συναλλαγές τους.

Σύμφωνα με τις αλλαγές που προωθούνται, μέσα από νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, όλοι ανεξαιρέτως που έχουν εισοδήματα στην Κύπρο θα πρέπει να καταθέτουν τις φορολογικές τους δηλώσεις ηλεκτρονικά, όχι αργότερα από την 31η Ιουλίου του έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος, ενώ οι φορολογούμενοι θα πρέπει να διατηρούν τα στοιχεία και έγγραφα βάσει των οποίων ετοιμάστηκε η δήλωση για διάστημα 6 ετών (κάτι που ίσχυε για τις επιχειρήσεις, με την περίοδο να επεκτείνεται στα 12 έτη στην περίπτωση που υπάρχει υποψία απάτης).

Στο νομοσχέδιο γίνεται συγκεκριμένη αναφορά για το ποια έγγραφα θα πρέπει να διατηρούνται, με βασική ιδέα να υπάρχουν έτοιμα προς θεώρηση όλα τα υποστηρικτικά για κάθε αριθμό που συμπεριλαμβάνεται στη φορολογική δήλωση.

Στην περίπτωση προσώπου που έχει υποχρέωση σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου (ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον €70.000) να τηρεί λογιστικά βιβλία και αρχεία και να ετοιμάζει λογαριασμούς που ελέγχονται από ανεξάρτητο ελεγκτή, η φορολογική δήλωση μπορεί να υποβάλλεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος, αντί στις 30 Ιουνίου που ισχύει τώρα.

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν λάβει οποιαδήποτε ειδοποίηση σε σχέση με την υποχρέωσή του για κατάθεση φορολογικής δήλωσης από το Τμήμα Φορολογίας, αυτό δεν αποτελεί υπεράσπιση σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Την ίδια στιγμή ο φορολογούμενος υποχρεούται να ειδοποιεί τον Έφορο Φορολογίας για αλλαγές σε οποιαδήποτε στοιχεία αφορούν το Φορολογικό Μητρώο.

Σημειώνεται ότι μέσα από το Νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στο Υπουργικό Συμβούλιο να εξαιρεί συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών με μεικτό εισόδημα κάτω των 19.500 ευρώ (αφορολόγητο ποσό με βάση τη νομοθεσία) από την υποβολή δήλωσης με τη σκέψη να πηγαίνει σε κατηγορίες όπως χαμηλοσυνταξιούχους ηλικιωμένους, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής φορολογικής δήλωσης.

Στη συγκεκριμένη δήλωση θα μπορούσε, όπως γίνεται και σε άλλες χώρες, να συμπληρώνεται και η κατάσταση περιουσίας. Η αλλαγή στην κατάσταση περιουσίας, όταν αφαιρεθούν τα λογικά έξοδα διαβίωσης, θα πρέπει να συνάδει με το εισόδημα που ο φορολογούμενος δήλωσε για το έτος. Σε περίπτωση αποκλίσεων, θα πρέπει να δίνονται επαρκή στοιχεία, τα οποία θα εξετάζονται από το Τμήμα Φορολογίας.

Ένα σημαντικό εργαλείο που διαθέτει το Τμήμα Φορολογίας σε ό,τι αφορά την πάταξη των φαινομένων φοροδιαφυγής είναι η εξέταση της κατάστασης κεφαλαίου για κάθε φορολογούμενο. Λόγω του φόρτου εργασίας είναι πολύ δύσκολο να ζητείται κατάσταση κεφαλαίου από τον κάθε φορολογούμενο, η οποία κατατίθεται ξεχωριστά από τη φορολογική δήλωση και ο τρόπος αξιολόγησής της παραμένει αναλλοίωτος με το πέρασμα των χρόνων.

Την ίδια στιγμή, με βάση το νομοσχέδιο, καθίσταται υποχρεωτική η ύπαρξη τερματικών για πληρωμές με πιστωτική κάρτα, ώστε να διασφαλίζεται στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η καταγραφή των συναλλαγών από επιχειρήσεις.

Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει τα μέγιστα στη φορολογική συμμόρφωση και η αυτοματοποίηση κάποιων ελέγχων, σε αρχικό στάδιο, θα βοηθήσει στη μερική αποσυμφόρηση του φόρτου εργασιών στο Τμήμα Φορολογίας.

Σε ό,τι αφορά τις αποδείξεις, όπως επισημάνθηκε και στην αρχή, είναι θέμα κουλτούρας, όμως θα μπορούσαν να δοθούν κάποια κίνητρα (που να μη δημιουργούν ασύμμετρο διοικητικό κόστος), για να ζητούνται νόμιμες αποδείξεις, με βάση τον νόμο.

Η φορολογία αποτελεί ένα εργαλείο δημοσιονομικής πολιτικής που επιτρέπει στην εκάστοτε κυβέρνηση να διαμορφώνει την κοινωνική της πολιτική, τον αναπτυξιακό της σχεδιασμό και την προώθηση πολιτικών που αφορούν στοχευμένες ενέργειες, όπως για παράδειγμα η προστασία του περιβάλλοντος («πράσινοι φόροι»).

Το νομοσχέδιο υιοθετεί μηχανισμό ανταμοιβής των πολιτών οι οποίοι χρησιμοποιούν τις πιστωτικές κάρτες για τις πληρωμές τους (η πληρωμή σε μετρητά είναι επιρρεπής σε φοροδιαφυγή) μέσω κληρώσεων χρηματικών βραβείων και επιστροφής χρημάτων. Το ίδιο μέτρο έχει υιοθετεί από την κυβέρνηση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η συγκεκριμένη πρακτική θα αποτελέσει κίνητρο για τον πολίτη να χρησιμοποιεί την κάρτα ως μέσο πληρωμής, όπως ακριβώς γίνεται στην Ελλάδα με το σύστημα «Δημόκριτος» που υλοποίησε το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Επιπλέον ποινικοποιείται η μη καταβολή του φόρου εισοδήματος, κάτι που ήδη ισχύει για ποσά ΦΠΑ που οφείλονται προς την Κυβέρνηση. Η μη υποβολή φορολογικής δήλωσης για τους υπόχρεους αποτελούσε πάντοτε ποινικό αδίκημα, ωστόσο η μη καταβολή του φόρου εισοδήματος δεν είναι (επιβάλλονται πρόστιμα και τόκος με βάση της περίοδο καθυστέρησης της πληρωμής του ποσού φόρου που οφείλεται).

Τέλος, με βάση το νομοσχέδιο στις περιπτώσεις που υπάρχει ΦΠΑ επιστρεπτέο και ο φορολογούμενος δεν έχει συμμορφωθεί με τις διατάξεις του νόμου, τότε το ποσό δεν θα επιστρέφεται και δεν θα επιβάλλεται τόκος για την καθυστέρηση πληρωμής του επιστρεπτέου ποσού.

Σημαντική παράμετρος

επιτυχίας η σταθερότητα

Η φορολογία αποτελεί ένα εργαλείο δημοσιονομικής πολιτικής, που επιτρέπει στην εκάστοτε κυβέρνηση να διαμορφώνει την κοινωνική της πολιτική, τον αναπτυξιακό της σχεδιασμό και την προώθηση συγκεκριμένων πολιτικών, όπως για παράδειγμα η προστασία του περιβάλλοντος («πράσινοι φόροι»).

Η διαμόρφωση τέτοιων πολιτικών πρέπει να λαμβάνει υπόψη από τη μια την κοινωνική συνοχή και από την άλλη τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης. Δεν πρέπει, δηλαδή, το φορολογικό βάρος να είναι τέτοιο, σε πολίτες και επιχειρήσεις, που για τους μεν ιδιώτες να περιορίζει σημαντικά τις καταναλωτικές τους συνήθειες και για τις δε επιχειρήσεις να περιορίζει τις επενδύσεις και περαιτέρω ανάπτυξή τους.

Σημαντική παράμετρος επιτυχίας ενός φορολογικού συστήματος είναι η σταθερότητα εφόσον τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι πολίτες θέλουν να γνωρίζουν το φορολογικό βάρος των επόμενων ετών, ώστε να μπορέσουν να λάβουν τις σωστές αποφάσεις για περαιτέρω επενδύσεις και για καλύτερο σχεδιασμό του οικογενειακού προϋπολογισμού.

Την ίδια στιγμή το φορολογικό σύστημα μιας χώρας πρέπει να είναι απλό στην εφαρμογή, δίκαιο και να προωθεί τη φορολογική συμμόρφωση. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί και η χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης τόσο σε θέματα συμμόρφωσης, όσο και σε θέματα ελέγχου.