Πολιτισμός

Γράμμα από την Αθήνα

"Θυμάμαι τώρα τη μεγάλη έκθεση που είχα φέρει ως επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης στο ακόμα υπό διαμόρφωση κτήριο της Ηλεκτρικής Εταιρείας, αρχές του '90, με εκείνους τους ζωγράφους που σηματοδότησαν την αισθητική του Ελληνισμού κατά τον 20όν αιώνα: Δηλαδή τον Παρθένη, τον Γκίκα, τον Τσαρούχη, τον Μόραλη"

Κάθε φορά που επιστρέφω στην Κύπρο, με πνίγει η συγκίνηση και η νοσταλγία. Συγκίνηση για τους φίλους που δεν υπάρχουν πια: τον ευπατρίδη δάσκαλο της ΑΣΚΤ Γιώργο Μαυροΐδη με το πατρικό στη Σκάλα, τον Στέλιο Βότση, τον Στας Παράσκο, τον Στέφο Μεταξά. Και νοσταλγία για όσα έχω ζήσει μαζί τους στη Λευκωσία, τη Λάρνακα, τη Λεμεσό, την Πάφο. Στο Μουσείο του Δημητράκη Πιερίδη και τις εκθέσεις που διοργανώναμε ανάμεσα σε Αθήνα, Γλυφάδα και Κύπρο.

Θυμάμαι τώρα τη μεγάλη έκθεση που είχα φέρει ως επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης στο ακόμα υπό διαμόρφωση κτήριο της Ηλεκτρικής Εταιρείας, αρχές του '90, με εκείνους τους ζωγράφους που σηματοδότησαν την αισθητική του Ελληνισμού κατά τον 20όν αιώνα: Δηλαδή τον Παρθένη, τον Γκίκα, τον Τσαρούχη, τον Μόραλη. Την έκθεση υποδέχθηκε και προέβαλε εξαιρετικά η τότε Υπουργός Παιδείας, Κλαίρη Αγγελίδου. Θυμάμαι την τεράστια συμμετοχή του κόσμου, αλλά και την παρουσία πολύ σπουδαίων καλλιτεχνών από το νησί, όπως ο Άγγελος Μακρίδης, ο Νίκος Κουρούσιης, η Μαρία Λοϊζίδου, ο Κίκος Λανίτης, η Ελένη Νικοδήμου κ.λπ. Στην Ελλάδα σύνδεσμός μου με την Κύπρο παραμένει σταθερά ο δαιμόνιος Νίκος Χαραλαμπίδης, καθηγητής πλέον στην ΑΣΚΤ. Αφορμή για την πρόσφατη επίσκεψή μου ήταν η ατομική έκθεση ζωγραφικής του Τζουλιάνο Καγκλή με τίτλο Φαντασμαγορία, στην Alpha C.K Art Gallery. Παράλληλα, είχα την ευκαιρία να ξαναδώ - πάντα με πολλή χαρά - την γεμάτη εκπλήξεις συλλογή του φίλου μου πρέσβη Πάμπου Χριστοφόρου στο τόσο καλαίσθητο σπίτι - μουσείο που έχει δημιουργήσει. Και, βέβαια, να χαρώ ειλικρινά τους εκθεσιακούς χώρους του πάντοτε δημιουργικού και ρηξικέλευθου Ιδρύματος Λεβέντη. Επειδή ο πολιτισμός είναι το μείζον όπλο μας απέναντι στους ελλοχεύοντες εχθρούς, είναι ο καθρέφτης του λαού μας, είναι εκείνη η δύναμη που ενώνει πληβείους και αριστοκράτες σε μία κοινή συγκίνηση, σ' έναν κοινό στόχο. Και, βέβαια, αυτό που συνήθως οι πολιτικές ηγεσίες αγνοούν και υποβαθμίζουν.

Φωτογραφία 1 (κεντρική). Η επιβλητική αίθουσα των ιμπρεσιονιστών και νεοϊμπρεσιονιστών του Ιδρύματος Αναστάσιος Λεβέντης. Μία Πινακοθήκη με ελλαδική, κυπριακή και δυτικοευρωπαϊκή τέχνη υψηλού επιπέδου και μουσειολογικής επάρκειας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 2.jpg

Φωτογραφία 2. Η φοβερή και ως προσωπικότητα και ως καλλιτέχνις, νεοϊμπρεσιονίστρια ζωγράφος από το Βέλγιο Anna Boch (1848 - 1936), αδελφή του Eugène Boch, φίλου του Vincent van Gogh, και μαθήτρια του Isidore Verheyden. Η Boch αγόρασε το μοναδικό έργο που πούλησε ο Van Gogh όσο ζούσε. Το περίφημο κόκκινο αμπέλι, Vigne rouge. Εδώ ζωγραφίζει τον δάσκαλό της Verheyden στο ατελιέ του να ζωγραφίζει ένα τοπίο. Προσέξτε πώς από το εσωτερικό δραπετεύουμε στο εξωτερικό κι από το σκοτεινό δωμάτιο στην κατάφωτη φύση. Ενώ παράλληλα έχουμε πίνακα μέσα στον πίνακα. Το έργο εκτίθεται στην περιοδική έκθεση Μεταμόρφωσις, Βελγική Τέχνη (1860 - 1930), όπου ανάμεσα σε 94 ζωγράφους και υπερεκατόν έργα εκτίθεται και ο ημέτερος Περικλής Πανταζής, διακεκριμένος ιμπρεσιονιστής και μέλος της Ομάδας των ΧΧ. Έγραψα και αλλού πως το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα και η Πινακοθήκη Λεβέντη στη Λευκωσία, κτηριολογικά και ως επίπεδο και παρουσίαση συλλογών, συγκρίνονται άφοβα με τα καλύτερα, ομόλογα μουσεία του εξωτερικού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 3.jpg

Φωτογραφία 3. Το προσωπικό μουσείο του Νίκου Κουρούσιη στους πρόποδες του Τροόδους. Ιθαγενής μοντερνισμός και εικαστικά ευρήματα, γλυπτική, κατασκευές κ.λπ., που καλύπτουν μιαν ολόκληρη εποχή και ασφαλώς παρουσιάζουν δημιουργίες και ιδέες μισού αιώνα!