Covid-19: Απειλεί την παγκόσμια οικονομία

Σε απειλή για την παγκόσμια οικονομία εξελίσσεται ο κορωνοϊός. Όσο αυξάνονται τα κρούσματα και εξαπλώνεται και σε άλλες χώρες ο ιός, εντείνονται και οι ανησυχίες των οικονομολόγων για τις πιθανές επιπτώσεις στην οικονομία. Αν και στην Κίνα ο αντίκτυπος στην οικονομία είναι ήδη εμφανής, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον αρμόδιο Ευρωπαίο Επίτροπο είναι ακόμη νωρίς για να αξιολογηθεί. Στο μεταξύ, ο ιός Covid-19 συνεχίζει να «κτυπά» τα διεθνή χρηματιστήρια με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στις μετοχές. Όσον αφορά τη χώρα μας, προς το παρόν μόνο το 22% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι έχουν επηρεαστεί σε κάποιο βαθμό από την επιδημία, ωστόσο εάν παραμείνει ως έχει η κατάσταση ή ακόμα αν επιδεινωθεί, το μεγαλύτερο πλήγμα ενδέχεται να το υποστεί ο τουρισμός.

Νέο κραχ στα χρηματιστήρια

O πανικός λόγω του κορωνοϊού την περασμένη Παρασκευή προκάλεσε νέο κραχ στα χρηματιστήρια, τα οποία κατέγραψαν τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες απώλειες από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, με τη μείωση της αξίας των μετοχών να φθάνει τα 5 τρις δολάρια. Η κατρακύλα των τιμών δεν έδειξε σημάδια επιβράδυνσης, καθώς οι κύριες ευρωπαϊκές αγορές έκαναν βουτιά 2-3% μετά το άνοιγμά τους και η συνεχιζόμενη αναζήτηση ασφάλειας ώθησε τις αποδόσεις των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου σε νέα χαμηλά επίπεδα - ρεκόρ. Ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών MSCI, ο οποίος παρακολουθεί σχεδόν 50 χώρες, την Παρασκευή σημείωνε πτώση 1% μετά το άνοιγμα των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και σχεδόν 10% στην εβδομάδα, που είναι η χειρότερη από τον Οκτώβριο του 2008. Οι μετοχές της Wall Street έκαναν βουτιά 4,4%, που ήταν η μεγαλύτερη πτώση τους από τον Αύγουστο του 2011. Ο δείκτης μεταβλητότητας CBOE, που συχνά αποκαλείται και «δείκτης φόβου», εκτινάχθηκε στις 39,16 μονάδες, που είναι το υψηλότερο επίπεδο περίπου δύο ετών, έναντι 11-20 μονάδων στις οποίες εκινείτο τους τελευταίους μήνες. Στην Ασία, ο περιφερειακός δείκτης μετοχών MSCI (που δεν περιλαμβάνει τις ιαπωνικές μετοχές), μειώθηκε 2,7%. Ο ιαπωνικός δείκτης Nikkei έκανε βουτιά 4,3% εν μέσω αυξανόμενων φόβων ότι μπορεί να ακυρωθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ιουλίου - Αυγούστου λόγω του κορωνοϊού.

Σε παγκόσμιο επίπεδο οι επενδυτές ανησυχούν ότι η εξάπλωση της επιδημίας θα επηρεάσει αρνητικά την καταναλωτική ζήτηση, τις προμήθειες ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό κλάδο, αλλά και τις μεγάλες οικονομίες ανά τον κόσμο. Οι ξένοι οικονομικοί αναλυτές ανησυχούν καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες προειδοποιούν ότι τα έσοδά τους θα επηρεαστούν, κάτι που προμηνύει ένα πολύ δύσκολο πρώτο οικονομικό τετράμηνο όσον αφορά κυρίως τα κέρδη. Στην Κίνα αλλά και τη Βόρεια Ιταλία, επιχειρήσεις και χώροι εστίασης όπως εστιατόρια, καφετερίες και μπαρ παραμένουν κλειστά εξαιτίας του ξεσπάσματος του κορωνοϊού, ενώ την ίδια ώρα πλήττεται σε μεγάλο βαθμό και η τουριστική βιομηχανία υπό τον φόβο ότι οι χώρες υψηλού κινδύνου ίσως αυξηθούν. Προς το παρόν πολλές αεροπορικές εταιρείες έχουν διακόψει τις πτήσεις τους προς την Κίνα, τη χώρα όπου γεννήθηκε και άνθησε ο ιός, ενώ υπάρχουν φόβοι ότι θα επηρεαστούν οι πτήσεις στην Ευρώπη αλλά και στη Μέση Ανατολή. Μεγάλο πλήγμα ενδέχεται να δεχθεί και η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, με τον οίκο αξιολόγησης Moody's να περιμένει πτώση ως και 2,5% γι’ αυτήν τη χρονιά.

Αδειάζουν τα ράφια

Ένα άλλο ανησυχητικό φαινόμενο που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες είναι αυτό της υπερκατανάλωσης αγαθών, που σε κάποιες περιπτώσεις προκαλεί έλλειμμα στις αποθήκες και στα ράφια. Οι καταναλωτές, μέσα στον πανικό που δημιουργείται λόγω της εξάπλωσης του ιού, σπεύδουν στις αγορές και αγοράζουν όλων των ειδών προμήθειες και αγαθά πρώτης ανάγκης, φοβούμενοι πιθανή καραντίνα σε περίπτωση έξαρσης του ιού. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε και στη Θεσσαλονίκη, αφού μετά την ανακοίνωση για το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα, η κίνηση στις υπεραγορές αυξήθηκε κατά 150% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρσι, με τους πολίτες να εξαφανίζουν από τα ράφια προϊόντα όπως το αλεύρι, η ζάχαρη και τα παξιμάδια. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τους αρμόδιους, υπάρχουν αποθέματα, ωστόσο αν η κατάσταση συνεχιστεί, τότε σύντομα όλα τα ράφια και οι αποθήκες θα αδειάσουν. Οι αρμόδιοι συνιστούν στους πολίτες ψυχραιμία, τονίζοντας ότι ο πανικός είναι πάντοτε κακός σύμβουλος και σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο προβλήματα μπορεί να επιφέρει.

Ο αντίκτυπος στην Ε.Ε.

Όσον αφορά την οικονομία στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον αρμόδιο Ευρωπαίο Επίτροπο, Πάολο Τζεντιλόνι, ακόμη είναι πολύ νωρίς για να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος από το ξέσπασμα του κορωνοϊού. Μιλώντας από τις Βρυξέλλες, ο Επίτροπος για την Οικονομία, ανέφερε ότι ακόμη δεν είναι δυνατή μια σοβαρή πρόβλεψη, αναγνωρίζοντας ότι έχει ήδη υπάρξει «μερική υλοποίηση» του κινδύνου για τυχόν οικονομικό πλήγμα εξαιτίας της επιδημίας. Ο Τζεντιλόνι πρόσθεσε ότι, με βάση τους δημοσιονομικούς κανόνες, είναι δυνατές περισσότερες κρατικές δαπάνες για την αντιμετώπιση των χειρότερων οικονομικών επιπτώσεων από τις έκτακτες καταστάσεις, ενώ σημείωσε πως οι συνθήκες με βάση τις οποίες μπορούν οι χώρες να αξιοποιήσουν αυτό το περιθώριο θα αξιολογηθούν μέσα στους επόμενους μήνες.

Το άσχημο σενάριο

Σε δηλώσεις του στη «Σ» ο οικονομολόγος, Δρ Ιωάννης Βιολάρης, κληθείς να εξηγήσει το πώς επηρεάζει ο κορωνοϊός την παγκόσμια οικονομία, ανέφερε πως ήδη κάποιες επιπτώσεις άρχισαν να φαίνονται από αυτήν την κατάσταση, όπως για παράδειγμα η διστακτικότητα του κόσμου στο να ταξιδέψει. Ο Δρ Βιολάρης είπε πως υπάρχουν διάφορα σενάρια. «Το καλό σενάριο», όπως είπε, «θα ήταν να βρεθεί τελικά ένα φάρμακο, ώστε να αντιμετωπιστεί η κατάσταση σύντομα, κάτι που όμως δεν είναι ορατό. Άρα πιο πιθανό είναι το άσχημο σενάριο, που λέει ότι η επιδημία θα παραταθεί». Σε τέτοια περίπτωση, σύμφωνα με τον Δρα Βιολάρη, σε πρώτο στάδιο θα επηρεαστεί αρνητικά ο τουρισμός και σε δεύτερο στάδιο θα υπάρξουν έμμεσες επιπτώσεις και στα υπόλοιπα κομμάτια της οικονομίας. Όπως είπε, είναι εμφανές ότι σε μεγαλύτερο βαθμό θα επηρεαστούν συγκεκριμένες οικονομίες, όπως της Κίνας, του Ιράν και της Ιταλίας, ή και άλλων χωρών που πλήγηκαν περισσότερο. Απ’ εκεί και έπειτα, πρόσθεσε, θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στην εργοδότηση, ενώ όσο εξαπλώνεται η ασθένεια και λόγω του ότι κάποιοι αναγκάζονται να παραμείνουν στην απομόνωση, θα επηρεαστεί και η παραγωγικότητα. Αρνητικό αντίκτυπο άρχισαν ήδη να έχουν και οι βιομηχανίες και οι επιχειρήσεις, κυρίως λόγω της μείωσης των εισαγωγών από την Κίνα. Από την άλλη, όπως είπε, άνθηση αναμένεται να παρουσιάσουν συγκεκριμένες βιομηχανίες φαρμάκων και άλλων ιατρικών αναλωσίμων, όπως είναι για παράδειγμα οι μάσκες. Επίσης, πρόσθεσε, βλέπουμε ότι, λόγω του πανικού, ο κόσμος αγοράζει περισσότερα υλικά αγαθά απ’ ό,τι πριν, κάτι που θα βοηθήσει το λιανικό εμπόριο. Περαιτέρω, κληθείς να σχολιάσει τις αρνητικές επιπτώσεις στα χρηματιστήρια, ο Δρ Βιολάρης εξήγησε πως οι μετοχές είναι ευαίσθητες σε τέτοιες καταστάσεις και πάντοτε επηρεάζονται. Ωστόσο, ο ίδιος θεωρεί ότι πρόκειται για προσωρινές επιπτώσεις και ότι σύντομα τα χρηματιστήρια θα ανακάμψουν. Όσον αφορά συγκεκριμένα την οικονομία της χώρας μας, είπε πως είτε έχουν κρούσματα είτε όχι, είναι σίγουρο ότι θα επηρεαστούμε διότι η Κύπρος αποτελεί τουριστικό προορισμό και η οικονομία μας στρέφεται γύρω από τον τουρισμό. «Αυτό βέβαια θα φανεί από το πώς θα εξελιχθεί η τουριστική περίοδος με τα πρώτα δείγματα να αναμένονται το Πάσχα», σημείωσε κλείνοντας.

Οι κυπριακές επιχειρήσεις

Στο μεταξύ, σε επιφυλακή βρίσκονται και οι κυπριακές επιχειρήσεις, που προετοιμάζονται για να αντικρούσουν τις όποιες συνέπειες μπορεί να επιφέρει η επιδημία. Σε δηλώσεις του στη «Σ» ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, αναφέρθηκε στα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε η Ομοσπονδία από τις 12 μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου, στην οποία συμμετείχαν πέραν των 500 επιχειρήσεων. Η έρευνα κατέδειξε πως μόνο το 22% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι έχουν επηρεαστεί σε κάποιο βαθμό από τον κορωνοϊό, κυρίως λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στις παραλαβές εμπορευμάτων από την Κίνα. Το 65% από αυτές τις επιχειρήσεις είναι από τον τομέα του εμπορίου, ενώ το 25% αφορά βιομηχανίες πρώτων υλών για μεταλλικές κατασκευές, πλαστικά και φάρμακα. Η εν λόγω έρευνα, όπως είπε ο κ. Αντωνίου, έγινε σε 35 χώρες της ΕΕ μέλη της BusinessEurope, τα οποία την Τετάρτη, 4 Μαρτίου, θα συνεδριάσουν στις Βρυξέλλες για να αξιολογήσουν την ισχύουσα κατάσταση με την επιδημία.

Σύμφωνα με τον κ. Αντωνίου, οι πρώτες ενδείξεις στην Ευρώπη δείχνουν ότι έχει επηρεαστεί σημαντικά η αυτοκινητοβιομηχανία, όπως επίσης κάποιοι τομείς της μηχανικής και της βιομηχανίας ειδών ένδυσης.

Απ’ εκεί και πέρα, όπως είπε, στη χώρα μας ήδη γίνονται ενέργειες από τις επιχειρήσεις μας για εξασφάλιση των προϊόντων τους από εναλλακτικές πηγές, κυρίως από την Ευρώπη και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία μας, με την προϋπόθεση ότι η επιδημία θα τεθεί σύντομα υπό έλεγχον. «Αν όμως παραταθεί η επιδημία και τα περιοριστικά μέτρα ή ακόμη και αν υπάρξει επιδείνωση των κρουσμάτων, τότε η κατάσταση είναι ευμετάβλητη», πρόσθεσε. «Εμείς στην ΟΕΒ συνεχίζουμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και παράλληλα προετοιμαζόμαστε κάνοντας σχέδια επί χάρτου για τη διαχείριση ακραίων σεναρίων που αφορούν καθαρά σε εργασιακό επίπεδο», συμπλήρωσε.

Να αποφεύγεται ο πανικός

Από πλευράς του ο ΓΓ του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, μιλώντας στη «Σ» τόνισε πως μέχρι στιγμής οι κυπριακές επιχειρήσεις δεν ένιωσαν να επηρεάζονται από την επιδημία. Ωστόσο, ανέφερε ότι σίγουρα υπάρχουν δυσκολίες στην ομαλή τροφοδοσία προϊόντων λόγω των προβλημάτων στην, Κίνα με κάποια εργοστάσια να παραμένουν κλειστά και τις φορτώσεις των πλοίων να καθυστερούν λόγω της νέας διαδικασίας ελέγχων.

Ενόσω παρατείνεται η κατάσταση στην Κίνα, ο κ. Τσιακκής εκτίμησε πως σε δύο με τρεις μήνες είναι πιθανό να αρχίσουν να παρατηρούνται κάποιες ελλείψεις προϊόντων που είτε κατασκευάζονται στην Κίνα είτε κατασκευάζονται στην ΕΕ με τη χρήση πρώτων υλών από την Κίνα. Από τη στιγμή, εξήγησε, που θα υπάρξουν ελλείψεις προϊόντων, είναι αναμενόμενο ότι θα επηρεαστούν και οι ρυθμοί ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αναστάτωση στην παγκόσμια οικονομία. Μέχρι στιγμής, όπως είπε, οι τομείς που φαίνεται να επηρεάστηκαν είναι οι αερομεταφορές, το λιανικό και το χονδρικό εμπόριο λόγω της έλλειψης προϊόντων και ο τουρισμός. Όσον αφορά τις κυπριακές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον ΓΓ του ΚΕΒΕ, γίνεται προσπάθεια ώστε να βάζουν έγκαιρα τις παραγγελίες τους στα εργοστάσια της Κίνας και μάλιστα με αυξημένες ποσότητες, για να βεβαιωθούν ότι θα λάβουν όσα χρειάζονται για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Περαιτέρω, ο κ. Τσιακκής έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου καθώς εάν η επιδημία συνεχίσει να επεκτείνεται στην Ευρώπη, τότε θα αρχίσει να δημιουργεί πάγωμα και στην κοινοτική αγορά.

Τέλος, απευθυνόμενος στους καταναλωτές, τόνισε ότι πάνω απ’ όλα δεν πρέπει να υπάρχει αχρείαστος πανικός και υπερκατανάλωση, πράγμα που θα έχει ως αποτέλεσμα να αδειάσουν τα ράφια και να εκλείψουν προϊόντα πρώτης ανάγκης.