Ο κορωνοϊός, πέραν των 40.000 νεκρών στο ΗΒ και οι επιπτώσεις στην ΚΔ

Από τις 11 Μαρτίου 2020, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναβάθμισε τον κορωνοϊό (COVID-19) σε πανδημία, το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) βίωσε μια παρατεταμένη καταστροφή με πολλαπλές επιπτώσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ).

Τις τελευταίες μέρες, η κολοσσιαία κλίμακα αυτής της καταστροφής γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη.

Περισσότεροι από 40.000 νεκροί

Στις 20 Μαΐου 2020, o Boris Johnson, Πρωθυπουργός του ΗΒ, αποκάλυψε ότι «οι θάνατοι των 181 εργαζομένων στην Εθνική Υπηρεσία Υγείας (NHS) και των 131 εργαζομένων στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας έχουν να κάνουν με τον COVID-19».

Εν όψει των επίσημων στατιστικών για τον κορωνοϊό που δημοσιεύτηκαν στις 3 Ιουνίου 2020, ο Nicholas Watt, πολιτικός συντάκτης του προγράμματος «Newsnight» του BBC, παρατήρησε ότι, εκείνη τη μέρα, το ΗΒ είχε ανακοινώσει περισσότερους θανάτους παρά όλους μαζί σε όλα τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) – 359 ν 314. Πρόσθεσε ότι το ΗΒ, με πληθυσμό 66 εκατομμυρίων, βίωσε περισσότερους θανάτους απ’ όλη την ΕΕ, με πληθυσμό σχεδόν 450 εκατομμυρίων.

Στις 5 Ιουνίου 2020, το βρετανικό Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας δήλωσε ότι οι θάνατοι που σχετίζονται με τον κορωνοϊό στο ΗΒ είχαν ξεπεράσει τις 40.000. Αυτό το γεγονός αποτελεί ορόσημο, ειδικά αν λάβουμε υπόψη αυτά που σημείωσα στο άρθρο μου, υπό τον τίτλο «Γιατί γονάτισε το Ηνωμένο Βασίλειο από τον κορωνοϊό;», στη «Σημερινή» της 5ης Απριλίου 2020:

«Στις 28 Μαρτίου… ο Professor Stephen Powis, ο Ιατρικός Διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (NHS) στην Αγγλία, επιβεβαίωσε ότι ‘εάν μπορούμε να περιορίσουμε τους θανάτους, έτσι ώστε να παραμείνουν κάτω από 20.000, θα έχουμε κάνει πολύ καλά σε αυτήν την επιδημία’…». (Δείτε:

https://simerini.sigmalive.com/article/2020/4/5/giati-gonatise-to-enomeno-basileio-apo-ton-koronoio/)

Η βρετανική κυβέρνηση όχι μόνον απέτυχε να περιορίσει τον αριθμό των θανάτων κάτω από τις 20.000, αλλά δεν μπόρεσε να περιορίσει τον αριθμό των θανάτων κάτω από το διπλάσιο, στις 40.000.

Στις 6 Ιουνίου 2020, με βάση επίσημα στατιστικά για τον κορωνοϊό, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) υπογράμμισε ακόμη μια πραγματικότητα. Μεταξύ των 31 ευρωπαϊκών δημοκρατικών κρατών σε ένα μπλοκ που αποτελείται από την Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν, τη Νορβηγία, τα 27 μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ΚΔ, και το ΗΒ ως πρώην μέλος της ΕΕ, το ΗΒ απέκτησε τους υψηλότερους αριθμούς «περιπτώσεων» («cases») (283.331) και θανάτων (40.261). Παγκοσμίως, μόνον οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν χειρότερα ανάλογα στατιστικά.

Παράλληλα, το ECDC παρουσίασε έναν πίνακα που έδειξε ότι το ΗΒ είχε 426 αναφερθείσες περιπτώσεις κορωνοϊού και 60,6 θανάτους ανά 100.000 μέλη του πληθυσμού του. Τα αντίστοιχα στατιστικά της ΚΔ είναι 80,7 αναφερθείσες περιπτώσεις (ν 426 στο ΗΒ) και 1,4 θάνατοι (ν 60,6 στο ΗΒ) ανά 100.000 μέλη του πληθυσμού της.

Αυτή η αντιπαράθεση εκθέτει τις διαφορετικές εμπειρίες αυτών των δύο νησιωτικών κρατών σε αντίθετες γωνίες της Ευρώπης. Επίσης, υποδηλώνει ότι, μέχρι τώρα, η ΚΔ υιοθέτησε μια επιτυχημένη στρατηγική κατά της πανδημίας, ενώ η στρατηγική του ΗΒ απέτυχε.

(Πηγές: Hansard, House of Commons Debates, 20.5.2020, Column 565

https://twitter.com/10DowningStreet, https://twitter.com/DHSCgovuk, https://twitter.com/BBCNewsnight και www.ecdc.europa.eu/en)

Πηγή: Μήνυμα του Πρωθυπουργού της 9ης Ιουνίου 2020 στο https://twitter.com/10DowningStreet

Περισσότεροι από 50.000 νεκροί

Στις 9 Ιουνίου 2020, ο Alok Sharma, Βρετανός Υπουργός Επιχειρήσεων, ουσιαστικά παραδέχθηκε ότι, για μήνες, η βρετανική κυβέρνηση χρησιμοποίησε μία μέθοδο καταμέτρησης που υποτιμούσε τον πραγματικό αριθμό των θανάτων στο ΗΒ που σχετίζονται με τον κορωνοϊό. Πιο συγκεκριμένα, αποκάλυψε ότι στο ΗΒ κατά τη διάρκεια της περιόδου μέχρι τις 29 Μαΐου 2020, το ανεξάρτητο Γραφείο Εθνικής Στατιστικής (ONS) μέτρησε 50.107 νεκρούς, για τους οποίους «αναφέρθηκε ο COVID-19 στο πιστοποιητικό θανάτου». Κατά την ίδια περίοδο, το βρετανικό Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας μέτρησε 38.593 νεκρούς, που πέθαναν «μετά από ένα θετικό τεστ για τον κορωνοϊό». (Πηγή: www.gov.uk/government/speeches/business-secretarys-statement-on-coronavirus-covid-19-9-june-2020)

Κοινοβουλευτικές έρευνες

Συνολικά, η καταστροφή στο ΗΒ έχει ήδη προκαλέσει αστικές διαδικασίες. Επιπλέον, πρέπει να οδηγήσει στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης δημόσιας έρευνας («independent public inquiry») και, ίσως, σε ποινικές διαδικασίες.

Στο μεταξύ, οι τροχοί των ερευνών έχουν αρχίσει να γυρίζουν στο βρετανικό Κοινοβούλιο. Από την πλευρά μου, έχω ήδη συνεισφέρει μία γραπτή κατάθεση σε μιαν από τις έρευνες της Επιτροπής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας (Επιτροπή Υγείας) της Βουλής των Κοινοτήτων του ΗΒ. Την έστειλα στις 27 Απριλίου και, στις 4 Μαΐου 2020, δημοσιεύτηκε από το Κοινοβούλιο ως «Γραπτό Τεκμήριο» («Written Evidence») της Επιτροπής Υγείας (Δείτε: https://committees.parliament.uk/writtenevidence/2661/html/).

Λεπτομέρειες σχετικά με τις τρέχουσες έρευνες διαφόρων επιτροπών, όπως της Επιτροπής Υγείας, και τη μέθοδο υποβολής των μαρτυριών, βρίσκονται στην ιστοσελίδα του βρετανικού Κοινοβουλίου (στο

https://committees.parliament.uk/inquiries/, https://committees.parliament.uk/committee/81/health-and-social-care-committee, και www.parliament.uk/get-involved/have-your-say/take-part-in-committee-inquiries/commons-witness-guide/ αντίστοιχα).

Πηγή: Μήνυμα του Πρωθυπουργού της 3ης Ιουνίου 2020 στο https://twitter.com/10DowningStreet

Το ΗΒ και η ΚΔ

Λόγω των στενών επαφών μεταξύ του ΗΒ και της ΚΔ, ενθαρρύνω τους υπουργούς, γιατρούς, νοσηλευτές, επιστήμονες και υπόλοιπους κατοίκους της ΚΔ με σχετικές εμπειρίες ή προσωπικές γνώσεις να καταθέσουν και αυτοί γραπτές μαρτυρίες στο βρετανικό Κοινοβούλιο.

Πάνω από όλα, μπορεί να εξηγήσουν πώς ένα νησιωτικό κράτος στη νοτιοανατολική γωνία της Ευρώπης κατάφερε να αποφύγει την τρομακτική μοίρα ενός νησιώτικου κράτους στη βορειοδυτική γωνία της Ευρώπης. Μαθαίνοντας για το τι πήγε σωστά στην ΚΔ, το βρετανικό Κοινοβούλιο μπορεί να αποκτήσει μια καλύτερη εικόνα για το τι πήγε στραβά στο HB - έτσι ώστε, με βάση τις εμπειρίες της ΚΔ, να καταλήξει σε λογικά συμπεράσματα και να δώσει εμπεριστατωμένες συμβουλές.

Ευρύτερα, το βρετανικό Κοινοβούλιο πρέπει επίσης να ενημερωθεί για το πώς η καταστροφή στο ΗΒ ταλαιπώρησε την ΚΔ, π.χ., στους τομείς της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας, της εκπαίδευσης, του τουρισμού, του εμπορίου και της υπόλοιπης οικονομίας. Εδώ, σημειώνω ότι, απ’ ό,τι φαίνεται, αρκετά άτομα που ταξίδεψαν από το HB προς την ΚΔ έφεραν μαζί τους τον κορωνοϊό. Μάλιστα, ένα από τα πρώτα δύο επιβεβαιωμένα κρούσματα στην ΚΔ συσχετιζόταν με το ΗΒ. (Δείτε το ανακοινωθέν του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της ΚΔ της 9ης Μαρτίου 2020 στο www.pio.gov.cy/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B1-%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF.html?id=12555#flat)

Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, καλώ τα Κοινοβούλια του ΗΒ, της ΚΔ και της ΕΕ να εξετάσουν τουλάχιστον έξι ερωτήματα για τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στη νήσο Κύπρο.

Πηγή: Μήνυμα του Πρωθυπουργού της 5ης Ιουνίου 2020 στο https://twitter.com/10DowningStreet

Έξι ερωτήματα

Από τις 30 Ιανουαρίου του 2020, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι η τότε επιδημία του κορωνοϊού συνιστούσε «έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ανησυχίας»:

(1) Δημιουργήθηκε άμεσος, συγχρονισμένος και αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ της ΕΕ, της κυβέρνησης της ΚΔ, της κυβέρνησης του ΗΒ, των Αρχών των «Βάσεων», δηλαδή των δύο καταλοίπων της βρετανικής Αποικίας του Στέμματος στην Κύπρο, των Αρχών του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών στη «Νεκρή Ζώνη» και των Αρχών της Τουρκίας υπό την ιδιότητά της ως κατοχικής δύναμης; Εάν ναι, πότε ακριβώς ξεκίνησε αυτός ο συντονισμός και ποιες ήταν οι συνέπειές του; Εάν όχι, γιατί όχι;

(2) Το Brexit προβλημάτισε την καταπολέμηση του κορωνοϊού στη νήσο Κύπρο; Εάν ναι, πότε, πώς και γιατί; Εάν όχι, γιατί όχι;

(3) Πόσα άτομα ταξίδεψαν από το ΗΒ προς την ΚΔ ή προς τις «Βάσεις» αφού είχαν ήδη κολλήσει τον κορωνοϊό; Πριν αποχωρήσουν από το ΗΒ, υποβλήθηκαν σε οποιοδήποτε τεστ για να ανακαλυφθεί το εάν είχαν κορωνοϊό ή θερμοκρασία ή άλλο σύμπτωμα αυτού του ιού; Εάν ναι, γιατί ταξίδεψαν; Εάν όχι, γιατί όχι;

(4) Το ΗΒ έλαβε συγκεκριμένα μέτρα εξαιτίας του άρθρου 2 της Συνθήκης Εγγυήσεων του 1960, που υποχρεώνει το ΗΒ να εγγυηθεί την ασφάλεια της ΚΔ; Εάν ναι, ποια μέτρα έλαβε και πότε; Εάν όχι, γιατί όχι; Θέτω αυτό το θέμα, επειδή το ΗΒ εξακολουθεί να θεωρεί τον εαυτό του ως «Εγγυήτρια Δύναμη» της ΚΔ.

(5) Πόσα χρήματα έχουν ξοδευτεί με στόχο την καταπολέμηση του κορωνοϊού ως άμεσης συνέπειας της κατάστασης στο ΗΒ (ι) στην ΚΔ, (ιι) στις εγκαταστάσεις του ΗΒ στην επικράτεια της ΚΔ και (ιιι) στις «Βάσεις»; Σε κάθε περίπτωση, ποιο κράτος ανέλαβε το κόστος;

(6) Είτε η ΚΔ είτε το ΗΒ έχουν καλέσει την Τουρκία να εκπληρώσει τα καθήκοντά της ως κατοχική δύναμη, προς όφελος της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας της ΚΔ; Εάν ναι, ποια ήταν η αντίδραση της Τουρκίας; Εάν όχι, γιατί όχι;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μπορεί να βοηθήσουν την ΕΕ, την ΚΔ και το ΗΒ να εντοπίσουν διδάγματα που θα είναι χρήσιμα, εάν, στο μέλλον, παρουσιαστεί οποιαδήποτε νέα επιδημία ή πανδημία.

*Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus. Οι απόψεις του είναι προσωπικές.