Ωδή στους ήχους

Λέτε; Λέτε να την γιορτάσουμε κι εφέτος, μέσα σ’ αυτόν τον ορυμαγδό που ζούμε την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής; Τη μεγαλύτερη, την πιο φωτεινή μέρα του χρόνου, την 21η Ιουνίου; Το θέλουμε το ξέδομα, ίσα ίσα φέτος, μετά τη σκοτεινιά που ζήσαμε στα καταφύγια.

Ν’ απλωθούν εκατομμύρια νότες σ’ όλον τον ρημαγμένο, τσουρουφλισμένο πλανήτη, ναι, με τα «επιβαλλόμενα μέτρα προστασίας». Αντίδοτο στον τρόμο που μας τυλίγει μήνες τώρα σαν μαύρο πέπλο. Μα κι αν δεν βγούμε σε συναυλίες, ας δοξάσουμε τους ήχους που συντροφεύουν τη ζωή μας απ’ το πρώτο ώς το τελευταίο μας λεπτό. Ας αφουγκραστούμε με την ψυχή μας, έστω μόνο, τον φλοίσβο της θάλασσας, βραδάκι καλοκαιρινό. Ας αφήσουμε το κελάρυσμα του ρυακιού πρωινό στο βουνό, να μας στείλει τρυφεράδα, δροσιά στην ψυχή. Κάπου εδώ θα ’ναι και τ’ αηδόνια που δεν αφήνουν τον ποιητή να κοιμηθεί στις Πλάτρες. Χάδι ο ήχος του ανέμου ανάμεσα στα φύλλα, λες και φοβάται μη σε τρομάξει όπως ο άνεμος της ανατριχιαστικής καταιγίδας μάς φιλοδώρησε με κάποιες επισκέψεις αυτήν την αχαρακτήριστη χρονιά. Παρηγοριά δεν είναι το καναρίνι που απ’ το κλουβί του σε μαγεύει με το λάλημά του;

Γιορτάζουν οι ήχοι την παγκόσμια αυτή μέρα. Και δεν είναι μουσική το πρώτο κλάμα του μωρού σαν έρχεται στον κόσμο, το γάργαρο γέλιο του λίγο ύστερα που σ’ ανεβάζει στ’ άστρα; Το τρυφερό νανούρισμα, τις μελωδικές, ή συχνά φάλτσες, επικλήσεις μανάδων να ζητάνε χάρη από αγίους, τα κουβαλάμε γενιές και γενιές. Κι είναι το πρώτο δείγμα μουσικής που χάθηκε. Στη θέση του άψυχα μηχανάκια κρέμονται χωρίς άγγιγμα και ζεστασιά. Νότες στέλνουν κι αυτά, κι ας μη φτάνουν στην ψυχή των παιδιών μηνύματα παλιών καιρών. Ένα τραγούδι κάθε στιγμή μας, μια αρμαθιά νότες να στέλνουν στον αέρα την πιο τρελή χαρά, την πιο άφατη θλίψη. Στη βαριά στιγμή, οι παρηγορητικές νότες ενός ανθρώπου που έζησε ό,τι έζησες κι εσύ γίνονται βάλσαμο. Τον έρωτα στον τόπο μας τον τραγουδούν ακόμα με δίστιχα και αυτοσχέδιους ήχους. Τ’ αγόρια παλιά τον εξομολογούνταν κάτω από κλειστά ή μισάνοιχτα παντζούρια με τις καντάδες. Η ψυχή κάθε λαού ζει αιώνια μέσα στην παράδοσή του.

Σκληροί σαν πέτρα οι ήχοι των βουνίσιων, ελαφρά σαν θαλασσινή αύρα τα νησιώτικα! Αισθησιασμός, νωχέλια, μοιρολατρία στους ανατολίτικους ρυθμούς. Τι ξεσήκωμα γεννούσαν οι πολεμικοί παιάνες και τα θούρια την ώρα που χρειαζόταν. Ολοζώντανη η ευρωπαϊκή αυστηρότητα μα και η πνευματική καλλιέργεια στην κλασική μουσική. Κι ας μην αφήσουμε έξω το μοναδικό φαινόμενο του ελλαδικού χώρου, τα μοιρολόγια που έπρεπε να συνοδεύσουν όποιον έφευγε σαν ύστατη κατάθεση αγάπης και πόνου για τον αποχωρισμό, από γυναίκες μάλιστα που ήξεραν ν’ ανοίξουν σαν βιβλίο την ίδια την ύπαρξη του νεκρού, να τον τιμήσουν.

Όλ’ αυτά είναι πια ιστορία στα κιτάπια κάθε λαού. Μετά τη μαγική δεκαετία του ’60 που έφερε αναγέννηση στον πλανήτη σ’ όλες τις τέχνες, μα πάνω απ’ όλα στα ακούσματα, η μουσική διεθνοποιείται και με την εξάπλωση της τεχνολογίας κάθε λαός προσθέτει στο παγκόσμιο παζλ τον ρυθμό, το συναίσθημα και τον πολιτισμό του. Ακόμα και τώρα που μουσική για πολλούς σημαίνει ρυθμό και ντεσιμπέλ που άλλους τους αρρωσταίνουν, ο άνθρωπος αναζητά τη μουσική για να εκφραστεί, να αφεθεί στη χαρά, τη λύπη, τον έρωτα. Μέσα στον πύργο της Βαβέλ που κτίσαμε, ίσως η μουσική να είναι τελικά το μόνο που μας ενώνει, που μπορεί πια να μην εξημερώνει τα ήθη, όπως λέει το παλιό ρητό, αλλά ίσως μας εξοικειώνει με τους άλλους, μας δένει μαζί τους, μας κάνει πιο ανεκτικούς στο διαφορετικό, ίσως ανοίγει τους ορίζοντές μας στην αναζήτηση του εαυτού μας, που είναι η πιο βαθιά ανθρώπινη ανάγκη. Οι ήχοι σε κάθε στιγμή της ζωής μας υποβάλλουν, επιβάλλουν και συνδέουν την ύπαρξή μας με όλα τα θαυμαστά που είναι απλόχερα σκορπισμένα γύρω μας. Ας τα χαρούμε, σαν ανάσα δροσιάς στους καυτούς καιρούς που ζούμε.