50 χρόνια από το πρώτο Φεστιβάλ της Carlsberg

Φέτος συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από τη διοργάνωση του πρώτου Φεστιβάλ Carlsberg, που έγινε το 1971. Όμως, παρ’όλον ότι έχουν περάσει ήδη πενήντα χρόνια από το πρώτο φεστιβάλ και τριάντα τρία χρόνια από το τελευταίο, το οποίο διοργανώθηκε το 1987, οι παλαιότεροι διατηρούν ακόμη πολύ ζωντανά και έντονα στη μνήμη τους το πλούσιο και πρωτότυπο πρόγραμμά του, το οποίο κάθε βράδυ απολάμβαναν μέχρι και είκοσι χιλιάδες φίλοι του ελληνικού τραγουδιού, της εκλεκτής μουσικής και του καλού γλεντιού.

Εμπνευστής και δημιουργός του αξέχαστου και ανεπανάληπτου αυτού καλλιτεχνικού μουσικού και χορευτικού, και όχι μόνο, Φεστιβάλ ήταν ο αείμνηστος Φώτος Ια. Φωτιάδης, μια εξέχουσα προσωπικότητα και μέγας υποστηρικτής της επιχειρηματικότητας, γι’ αυτό και δικαίως χαρακτηρίστηκε ως ο «Πατριάρχης του Κυπριακού Επιχειρείν», της επιστημονικής εξέλιξης, αλλά και λάτρης του πολιτισμού της Κύπρου και της Ελλάδας, του οποίου την ανάπτυξη και προβολή ενίσχυε με κάθε τρόπο.

Ερωτηθείς από δημοσιογράφους που γνώριζαν την αστείρευτη αγάπη του Φώτου Φωτιάδη προς τον πολιτισμό, τη χαρά και το γλέντι, τι τον έκανε ν’ αρχίσει το Φεστιβάλ αυτό, απάντησε ότι η πρώτη του σκέψη ξεκίνησε από τη διαπίστωση ότι ο Λευκωσιάτης, σ’ αντίθεση με τους κατοίκους άλλων πόλεων της Κύπρου, έδειχνε λιγότερο πιστός στην πόλη του. Ενώ ο Λεμεσιανός, ο Βαρωσιώτης, ο Σκαλιώτης, ήταν φανατικοί με την πόλη τους, ο Λευκωσιάτης έδειχνε αδιάφορος.

Αυτήν την αδιαφορία την ερμήνευε σαν ευθύνη της ίδιας της Πολιτείας, που δεν είχε ποτέ δημιουργήσει αναμνήσεις και κληρονομιά για τα παιδιά της. H Λευκωσία δεν είχε ποτέ μια μεγάλη γιορτή που να έδενε τους νέους της με αναμνήσεις ευχάριστων ημερών με την πόλη τους. Η Λεμεσός είχε το Καρναβάλι και τη Γιορτή του Κρασιού. Η Αμμόχωστος και η Μόρφου, το Φεστιβάλ του Πορτοκαλιού, η Κερύνεια έδινε το «παρών» της με τα άνθη, η Λάρνακα με τον Κατακλυσμό.

Συνεπώς η Λευκωσία χρειαζόταν τη δική της γιορτή για να την αγαπήσουν τα παιδιά της. Μια γιορτή μεγάλη, ανάλογη με την πρωτεύουσα.

Πηγαίνοντας πίσω, εξήντα περίπου χρόνια, το 1962, όταν ο Φώτος Φωτιάδης ήταν Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Διαφημιζόντων, είχε εισηγηθεί να ιδρυθεί στη Λευκωσία μόνιμη Κρατική Διεθνής Έκθεση Κύπρου, ένα θεσμό που τότε είχαν καθιερώσει πολλές χώρες και ο κοσμογύριστος Φώτος εισηγείτο τη δημιουργία μιας τέτοιας έκθεσης και στην Κύπρο. Μάλιστα στα σχέδιά του για μια τέτοια έκθεση περιελάμβανε και τη δημιουργία ενός Φεστιβάλ με διεθνές πολιτιστικό περιεχόμενο. Στο Φεστιβάλ αυτό θα καλούνταν να λαμβάνουν μέρος όλες οι χώρες που θα συμμετείχαν στην Κρατική Διεθνή Έκθεση Κύπρου. Έτσι το Φεστιβάλ αυτό θα είχε έναν διεθνή χαρακτήρα με πολύ πλούσιο και υψηλού επιπέδου περιεχόμενο. Η διοργάνωση και καθιέρωση ενός τέτοιου μόνιμου θεσμού θα αναδείκνυε την Κύπρο ως σημαντικό διεθνές πολιτιστικό κέντρο και θα έδινε και στη Λευκωσία τη γιορτή που της έλειπε.

Δυστυχώς, όμως, η απόφαση για την έκθεση αυτή, για διάφορους λόγους, μπήκε για πολλά χρόνια στο περιθώριο. Στο μεταξύ, είχε ιδρυθεί η Carlsberg και στις 21 Ιουνίου 1969 έγιναν τα εγκαίνια του εργοστασίου, τα οποία αποτέλεσαν ένα πρωτοφανές γεγονός για ολόκληρη την Κύπρο. Οι χιλιάδες των επισκεπτών, που ως λαοθάλασσα κατέκλυσαν τους ατέλειωτους ακόμη τότε κήπους του εργοστασίου, έδωσαν στον Φώτο Φωτιάδη την ιδέα: Γιατί το Φεστιβάλ που οραματιζόταν για Γιορτή της Λευκωσίας να μη γινόταν στους κήπους της Carlsberg; Ατενίζοντας τις χιλιάδες του ενθουσιασμένου πλήθους, που ως προσκαλεσμένοι και μη έσπευσαν στα εγκαίνια, πήρε εκείνη κιόλας τη στιγμή την απόφαση του. Θα επιχειρούσε να διοργανώνει τη Γιορτή που η Λευκωσία χρειαζόταν ως πρωτεύουσα. Βέβαια η επιθυμία και πρόθεσή του ήταν η Γιορτή αυτή να ήταν τόσο επιβλητική και σημαντική, ώστε με τις ευχάριστες αναμνήσεις της να δένει για πάντα, κάθε γενιά των νέων της με τη πόλη τους - τη Λευκωσία.

Το Φεστιβάλ Carlsberg αποτελούσε για πολλά χρόνια και πολλές μέρες τη μεγαλύτερη Γιορτή της Κύπρου. Κάθε βράδυ ο χώρος του Φεστιβάλ Carlsberg γέμιζε ασφυκτικά, ο αριθμός του κόσμου που κατέκλυζε τον χώρο κάθε βράδυ έφθανε γύρω στις είκοσι χιλιάδες, ήταν πραγματικά ένα πρωτόγνωρο και μοναδικό γεγονός για την Κύπρο.

Διοργανωνόταν για δύο σχεδόν δεκαετίες, από το 1971 μέχρι το 1987, με σκοπό να προσφέρει υψηλής ποιότητας ψυχαγωγία στο κοινό μας με πολύ χαμηλό κόστος. Το Φεστιβάλ Carlsberg, με πλούσιο και διαφορετικό πρόγραμμα κάθε βράδυ, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη Γιορτή της Κύπρου.

Μετά τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής του 1974 και συγκεκριμένα το 1975 και 1976, η διοργάνωση του Φεστιβάλ ανεστάλη. Μετά τη βιβλική καταστροφή και την κατοχή του 40% του νησιού, που έφερε στην Κύπρο η βάρβαρη τουρκική εισβολή, το ασταμάτητο δάκρυ και ο ασίγαστος πόνος, όπως ήταν φυσικό, δεν επέτρεπαν χαρές και γλέντια.

Το 1977, έχοντας υπόψη την ανάγκη και την επιθυμία του κοινού να ανανεώσει δυνάμεις για αγώνα ενάντια στην κατοχή, η Οργανωτική Επιτροπή αποφάσισε να διοργανώσει και πάλι το Φεστιβάλ, αφιερώνοντάς το εξολοκλήρου στην Κυπρία Προσφυγοπούλα, με πρωτοβουλία και εισήγηση του Προέδρου της Carlsberg, αει. Φώτου Φωτιάδη, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο προσφυγικός κόσμος και ιδιαίτερα οι ορφανές και φτωχές προσφυγοπούλες μας.

Ο κ. Φωτιάδης δραστηριοποιήθηκε από τις πρώτες κιόλας μέρες ενεργά όχι μόνο για την επίλυση των προβλημάτων των χιλιάδων προσφύγων, αλλά αποτέλεσε και μέλος της ειδικής Κυπριακής Αποστολής που εκ μέρους της Παγκύπριας Επιτροπής Προσφύγων ανέλαβε να επισκεφθεί τις πρωτεύουσες των σημαντικότερων χωρών του κόσμου, με σκοπό την προώθηση της διαφωτιστικής εκστρατείας, για την τουρκική εισβολή του 1974 και την ενημέρωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης μέσα από προσωπικές επαφές με ηγέτες χωρών, κοινοβουλίων, τηλεοπτικές εκπομπές και συνεντεύξεις σε εφημερίδες για τις οδυνηρές συνέπειες της απάνθρωπης συμπεριφοράς των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Η ενημέρωση αυτή γινόταν σε συνεργασία πάντοτε με τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες.

Τα Μέλη της Επιτροπής αυτής ήταν οι: Φώτος Φωτιάδης - επιχειρηματίας, Φειδίας Παρασκευαΐδης - βουλευτής, Τάκης Φυλακτού, Γιώργος Φιλής και Κωστής Χατζηκωστής.

Επισκέφθηκαν το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, τον Καναδά, την Ελλάδα και πολλές άλλες πρωτεύουσες και είχαν σημαντικές συναντήσεις, κατά τις οποίες ενημέρωναν διαρκώς γερουσιαστές, κυβερνητικούς παράγοντες, εκπροσώπους μαζικών οργανώσεων Ελλαδιτών και Κυπρίων αποδήμων, δημοσιογράφους, εκπροσώπους τηλεοπτικών σταθμών κ.λπ.

Ενημέρωσαν όλους τους πιο πάνω παράγοντες σχετικά με τις ολέθριες συνέπειες και τα ανυπέρβλητα προβλήματα που δημιούργησε στην Κύπρο η βάρβαρη τουρκική εισβολή του 1974. Έδωσαν πολυάριθμες συνεντεύξεις στα ΜΜΕ των χωρών αυτών, συναντήθηκαν και ενημέρωσαν αρκετούς γερουσιαστές, σημαντικά πολιτικά πρόσωπα, ανταποκριτές εφημερίδων μεγάλης κυκλοφορίας, έδωσαν συνεντεύξεις σε τηλεοπτικούς σταθμούς κ.λπ, με στόχο την ενημέρωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης τόσο για την τουρκική εισβολή όσο και για τις χιλιάδες απώλειες αθώων ανθρώπων, τις χιλιάδες των αγνοουμένων, τις διακόσιες και πλέον χιλιάδες εκτοπισμένους και τις τεράστιες υλικές καταστροφές που προκάλεσε στη μικρή μας πατρίδα η βάρβαρη τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου του 1974.

Σημαντικό μέρος του προγράμματος του Φεστιβάλ Carlsberg ήταν και η διοργάνωση διάφορων διαγωνισμών, χορού, τραγουδιού, ποιητών, ποιητάρηδων, επίδειξη μόδας κ.ά. Επίσης ποιοτικοί διαγωνισμοί γεωργικών προϊόντων και έργων λαϊκής τέχνης. Απονέμονταν διπλώματα στους κερδίζοντες. Για μερικά χρόνια το Φεστιβάλ φιλοξένησε και motor-show. Κορωνίς των διαγωνισμών όμως ήταν τα επίσημα καλλιστεία για την εκλογή των ωραιότερων κοριτσιών της Κύπρου, που αντιπροσώπευαν τη χώρα μας στα Παγκόσμια Καλλιστεία.

Έτσι, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Carlsberg διοργανώνονταν κάθε χρόνο καλλιστεία για ανάδειξη της Star Kύπρος, της Miss Κύπρος και της Miss CARLSBERG. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Carlsberg διοργανώνονταν τα επαρχιακά καλλιστεία σε κάποιο ξενοδοχείο κάθε επαρχίας. Οι τρεις πρώτες νικήτριες, εκπροσωπώντας τη συγκεκριμένη επαρχία στην οποία εκλέγονταν, συμμετείχαν στα τελικά καλλιστεία που γίνονταν στο Φεστιβάλ Carlsberg στη Λευκωσία. Οι καλλονές που εκλέγονταν, στη συνέχεια εκπροσωπούσαν την Κύπρο στα διεθνή καλλιστεία για την ανάδειξη της Miss World, της Miss Universe και της Miss Europe.

Η διοργάνωση των καλλιστείων εξυπηρετούσε και μια πολύ σημαντική σκοπιμότητα, καθώς διασφάλιζε στην Κύπρο τη διεθνή αναγνώριση και ταυτόχρονα απέκλειε οποιαδήποτε προσπάθεια του ψευδοκράτους να επιτύχει την αντιπροσώπευσή του στα διεθνή καλλιστεία, παρά το γεγονός ότι το επεδίωκε διαρκώς.

Όσον αφορά το μουσικό και καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Carlsberg, θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτό ήταν όχι μόνο πλούσιο και απολαυστικό, αλλά και πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της Κύπρου. Από τη σκηνή του Φεστιβάλ αυτού πέρασαν όλα τα μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού και του θεάτρου, όπως ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Δάκης, η Ελπίδα, η Βίκη Μοσχολιού, η Σούλη Σαμπάχ, ο Τζον Μοδινός, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Σταμάτης Κόκοτας, η Μπέσσυ Αργυράκη, η Άννα Βίσσυ, ο Γιάννης Πάριος, κ.ά.

Επίσης, το Φεστιβάλ λάμπρυναν με την παρουσία τους αξιόλογοι ηθοποιοί, όπως η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Κώστας Βουτσάς, ο Χατζηχρήστος, η Μαρία Αλιφέρη και δεκάδες άλλοι ηθοποιοί, τραγουδιστές και πολλά συγκροτήματα.

Βεβαίως οι διοργανωτές του Φεστιβάλ φρόντιζαν ώστε στο πρόγραμμά του να συμμετέχουν και αξιόλογοι Κύπριοι τραγουδιστές, χορευτικά συγκροτήματα και άλλοι καλλιτέχνες. Πολύ σημαντική ήταν και η παρουσία κάθε βράδυ στο Φεστιβάλ των «Ισαδώρας», που αποτελούσε το καλύτερο τότε μουσικό συγκρότημα της Κύπρου.

Επιπλέον, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Carlsberg έχουν βραβευθεί δεκάδες πνευματικοί άνθρωποι, όπως δημοσιογράφοι, ποιητές, συγγραφείς, ακαδημαϊκοί και άλλοι αξιόλογοι δημιουργοί, που πρόσφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες σε διάφορους τομείς του πολιτισμού στην Κύπρο.

Στο πλαίσιο του προγράμματος του Φεστιβάλ εορτάζονταν επίσημα και τα γενέθλια των «δέκα τυχερών παιδιών της Carlsberg». Αυτά ήταν τα πρώτα δέκα παιδιά που γεννήθηκαν κατά την 21ην Ιουνίου 1970, πρώτη επέτειο των εγκαινίων της ζυθοβιομηχανίας Carlsberg στην Κύπρο. Η Εταιρεία, με μια πρωτόγνωρη χειρονομία της, ανέλαβε τη βάπτιση των παιδιών αυτών, την παροχή ετήσιου δώρου μέχρι την ενηλικίωσή τους και τα έξοδα των σπουδών τους μέχρι και το πανεπιστήμιο.

*Διευθυντής του Κοινωφελούς, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Ιδρύματος «Φώτος Φωτιάδης»