Πλούσιο και πολυσχιδές το έργο της Βουλής

Ως ιδιαίτερα επιτυχές, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που επέφερε η πανδημία του covid-19, χαρακτήρισε το έργο της Βουλής των Αντιπροσώπων για το 2020, ο Πρόεδρος του Σώματος, Αδάμος Αδάμου, ο οποίος ανέλαβε την προεδρία μετά την παραίτηση του κ. Δημήτρη Συλλούρη, λόγω του σκανδάλου των «χρυσών διαβατηρίων». Επιτελέστηκε, παρά τα προβλήματα, σημειώνει, ένα πλούσιο και πολυσχιδές έργο, καθώς η Βουλή μπόρεσε ν’ αντεπεξέλθει στην αποστολή της μέσα στις έκτακτες συνθήκες που προκάλεσε η πανδημία, επιτείνοντας την κοινοβουλευτική δραστηριότητα, με την ανάγκη θέσπισης σωρείας έκτακτων νομοθετικών μέτρων και ρυθμίσεων.

Όραμα της Βουλής, τόνισε, είναι «να καταστεί πιο αποτελεσματική στην επιτέλεση του ρόλου της και να ενισχυθεί και αναβαθμιστεί ως ο κατ’ εξοχήν δημοκρατικός θεσμός της Πολιτείας», ιδιαίτερα σε μια περίοδο βαθιάς θεσμικής κρίσης, που δεν άφησε αλώβητη ούτε την ίδια.

Μπορείτε να προβείτε σε μια γενική ανασκόπηση του κοινοβουλευτικού έργου κατά την τρέχουσα περίοδο;

Όπως καταδεικνύει και η φετινή έκθεση πεπραγμένων, η Βουλή των Αντιπροσώπων ανέπτυξε ένα πολυσχιδές και εξαιρετικά πλούσιο έργο, παρά τις πρωτόγνωρα αντίξοες συνθήκες στις οποίες αναγκάστηκε να λειτουργήσει, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ο κύριος άξονας των εργασιών του κοινοβουλίου είναι φυσικά η παραγωγή νομοθετικού έργου, αλλά και η άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Κατά την παρελθούσα σύνοδο, παρά τις έκτακτες συνθήκες που δημιουργήθηκαν συνεπεία της ενσκήψασας πανδημίας COVID-19, οι εργασίες τόσο των επιτροπών, όσο και του σώματος ευρύτερα συνεχίστηκαν κανονικά και αποτελεσματικά με τη χρήση της τεχνολογίας. Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές στην αρχή της πανδημίας πραγματοποιούσαν διαβουλεύσεις μέσω τηλεδιασκέψεων, ενώ η ολομέλεια συνερχόταν μόνο για νομοθετήματα που αφορούσαν τα μέτρα για προστασία της υγείας του πληθυσμού και τη στήριξη της οικονομίας με συμμετοχή του ενός τρίτου των μελών του σώματος, που αποτελεί την απαιτούμενη από το σύνταγμα απαρτία. Στη συνέχεια οι εργασίες της Βουλής με απόφασή της μεταφέρθηκαν στο Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία. Παρ’ όλες τις πρακτικές δυσκολίες, η Βουλή των Αντιπροσώπων ανταποκρίθηκε στις προκλήσεις και παρήγαγε σημαντικό έργο τόσο για την αντιμετώπιση της πανδημίας και τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων όσο και ευρύτερα για οικονομικά και κοινωνικά θέματα.

Η κοινοβουλευτική δραστηριότητα

Μπορείτε να εντοπίσετε, μέσα στο δυσχερές περιβάλλον της πανδημίας, τους σημαντικότερους διασταθμούς επιτέλεσης του κοινοβουλευτικού έργου;

Κατά την υπό επισκόπηση σύνοδο η ολομέλεια ψήφισε 175 νομοσχέδια και 52 προτάσεις νόμου και ενέκρινε 75 κανονισμούς. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέπεμψε στη Βουλή 25 νόμους και 2 αποφάσεις του Σώματος και υπέβαλε Αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο σχετικά με 3 νόμους. Ψηφίστηκαν επίσης 3 τροποποιήσεις του Συντάγματος.

Εξαιτίας των συνθηκών που δημιουργήθηκαν, λόγω της πανδημίας COVID-19, παρουσιάστηκε η ανάγκη για θέσπιση σωρείας έκτακτων νομοθετικών μέτρων και ρυθμίσεων. Ειδικότερα, παραχωρήθηκαν μεταξύ άλλων εξουσίες στον Υπουργό Υγείας να εκδίδει διατάγματα βάσει ειδικής διάταξης στον περί Λοιμοκάθαρσης Νόμο, καθώς και στην Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να λαμβάνει αποφάσεις για ορισμένα θέματα, όπως το επίδομα ασθενείας, την ειδική άδεια σε εργαζόμενους γονείς, την καταβολή ανεργιακού επιδόματος κ.ά. Ψηφίστηκαν επίσης μέτρα με στόχο την αναστολή της υποχρέωσης καταβολής δόσεων για οφειλέτες ενταγμένους σε ρύθμιση αποπληρωμής οφειλόμενων κοινωνικών εισφορών, την αναστολή των διατάξεων ανάκτησης κατοχής υποστατικών υπαγομένων στις διατάξεις του περί Ενοικιοστασίου Νόμου, όπως και νομοθεσία για την αναστολή αποπληρωμής δόσεων για καθορισμένες κατηγορίες δανειοληπτών.

Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος

Όσον αφορά τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, ποιοι ήταν οι κυριότεροι τομείς στους οποίους παρήχθη έργο;

Στο πλαίσιο άσκησης του κοινοβουλευτικού ελέγχου ενεγράφη για συζήτηση στο Κεφάλαιο Τέταρτο της ημερήσιας διάταξης της ολομέλειας ένα θέμα και παράλληλα άλλα 223 θέματα ενεγράφησαν αυτεπάγγελτα ενώπιον των κοινοβουλευτικών επιτροπών.

Περαιτέρω, στο πλαίσιο επίσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου, υποβλήθηκαν από τους βουλευτές συνολικά 607 ερωτήσεις και λήφθηκαν από τους καθ’ ύλην αρμόδιους υπουργούς συνολικά 600 απαντήσεις, από τις οποίες οι 210 αφορούσαν ερωτήσεις προηγούμενων συνόδων.

Κατά την υπό επισκόπηση σύνοδο συστάθηκε, με απόφαση του Σώματος, ημερομηνίας 3ης Ιουλίου 2020, η Ad Hoc Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη Διερεύνηση Θεμάτων που Αφορούν σε Δάνεια Πολιτικά Εκτεθειμένων Προσώπων, η οποία υπέβαλε στην ολομέλεια του Σώματος δύο εισηγήσεις αναφορικά με το ζήτημα της άμεσης δημοσιοποίησης ή μη της λεγόμενης «Λίστας Γιωρκάτζη».

Θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κοινοβουλευτική Διπλωματία

Δύο άλλοι σημαντικοί τομείς της κοινοβουλευτικής δραστηριότητας είναι αυτοί των ευρωπαϊκών θεμάτων και της κοινοβουλευτικής διπλωματίας. Ποιο έργο επιτελέστηκε στα πεδία αυτά;

Δύο τομείς στους οποίους επιτελέστηκε ιδιαίτερα σημαντικό έργο είναι αυτοί των ευρωπαϊκών θεμάτων και της κοινοβουλευτικής διπλωματίας. Στον τομέα των ευρωπαϊκών υποθέσεων η Βουλή ασχολήθηκε με την εναρμόνιση της εσωτερικής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, με την παρακολούθηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στα πλαίσια της ΕΕ, με τη μελέτη εγγράφων που προέρχονται από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και με άλλες δραστηριότητες που στοχεύουν στην υλοποίηση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Όσον αφορά την κοινοβουλευτική διπλωματία, η Βουλή υπήρξε και κατά την υπό επισκόπηση σύνοδο δραστήρια και παραγωγική, με γνώμονα πάντα την προώθηση των καλώς νοούμενων συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας στο διμερές, περιφερειακό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Το κυπριακό πρόβλημα ήταν βασικός πυλώνας της διεθνούς δραστηριότητας του Κοινοβουλίου, το οποίο με κάθε ευκαιρία αναδείκνυε τον ρόλο της χώρας μας ως παράγοντα ασφάλειας και σταθερότητας και ως γέφυρας διαλόγου μεταξύ της Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής. Δεν παρέλειψε επίσης να στηλιτεύσει, διά του Προέδρου και των μελών του, τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας κυρίως σε ό,τι αφορά την Αμμόχωστο και την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και την αυξανόμενη προώθηση από την Τουρκία παράνομων μεταναστών μέσω των κατεχομένων προς τις ελεύθερες περιοχές της Δημοκρατίας. Τονίστηκε εξάλλου η ανάγκη εφαρμογής των συμβατικών υποχρεώσεων της Τουρκίας και των αποφάσεων του ΕΔΑΔ σε ό,τι αφορά τόσο τους αγνοουμένους όσο και τους πρόσφυγες και τις περιουσίες τους.

Κατά την υπό αναφορά περίοδο τη Βουλή των Αντιπροσώπων τίμησαν με την παρουσία τους σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, ο Πρόεδρος της Ιρλανδίας, ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης και ο Πρόεδρος και αντιπροσωπία της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης του Ελληνισμού.

Η Βουλή φιλοξένησε τη 13η Διάσκεψη Προέδρων Κοινοβουλίων Μικρών Κρατών Ευρώπης, καθώς και την 3η Συνάντηση των Επικεφαλής των Αντιπροσωπιών των Χωρών «Group Med» στη Διακοινοβουλευτική Διάσκεψη για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας και την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας.

Εκδοτικές δραστηριότητες - συνέδρια, εκδηλώσεις

Σε ποιους άλλους τομείς εξακτινώθηκε η κοινοβουλευτική δραστηριότητα και με ποια αποτελέσματα;

Η Βουλή επέδειξε και κατά τη διάρκεια της παρελθούσας συνόδου έντονη δραστηριότητα στον τομέα των εκδηλώσεων πραγματοποιώντας διάφορες εκδηλώσεις και συνέδρια με τη συμμετοχή σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως το συνέδριο με θέμα «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση: Καινοτομία, Τεχνητή Νοημοσύνη και Ενσωμάτωση», την έκθεση «Οι Λατίνοι της Κύπρου», η οποία παρουσιάστηκε και στη Λεμεσό, την εσπερίδα με θέμα «Νικόλαος Ι. Σαρίπολος, Νικόλαος Ν. Σαρίπολος: Οι κυπριακής καταγωγής θεμελιωτές του Δημόσιου Δικαίου στην Ελλάδα» κ.ά. Στο πλαίσιο εξάλλου των εορτασμών για τα εξηντάχρονα του νομοθετικού σώματος εγκαινιάστηκε και εκτίθεται στο Σπίτι του Πολίτη η πολυθεματική έκθεση «Εξήντα Χρόνια Κυπριακής Δημοκρατίας, Εξήντα Παράθυρα στην Κοινοβουλευτική μας Ιστορία», που θα είναι ανοικτή για το κοινό μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2020.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν ήδη εκδοθεί τα πρακτικά του συνεδρίου «Προεδρική Δημοκρατία versus Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας» και της εσπερίδας για τους Σαριπόλους.

Ο Τομέας Ερευνών και Μελετών επίσης συνέχισε τις δραστηριότητές του και εκπόνησε ποικίλες έρευνες και μελέτες κατόπιν αιτήματος μελών του Σώματος για διάφορα θέματα.

Όπως προαναφέρθηκε, με τη χρήση της τεχνολογίας η Βουλή συνέχισε να λειτουργεί κανονικά και αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων ένεκα του κορωνοϊού. Επισημαίνεται επίσης η εισαγωγή της χρήσης του συστήματος «η-Συνεργασία» στις συνεδριάσεις της ολομέλειας της Βουλής για τη διεξαγωγή των εργασιών της με τη χρήση ψηφιακών εγγράφων, με αποτέλεσμα τη μείωση της διακίνησης έντυπου υλικού, η σύνδεση του κεντρικού κτηρίου της Βουλής με το Σπίτι του Πολίτη μέσω οπτικών ινών, η συνέχιση της ζωντανής μετάδοσης των συνεδριάσεων της ολομέλειας και η σημαντική αναβάθμιση της ιστοσελίδας της Βουλής σε πόρταλ, η οποία θα τεθεί σε λειτουργία από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Η Βουλή στα σχολεία

Ακόμα, κατά την παρελθούσα σύνοδο επισκέφθηκαν το κοινοβούλιο 1.115 εκπαιδευτικοί, μαθητές και φοιτητές από 23 εκπαιδευτήρια, καθώς και 164 μαθητές και εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Σχολείο-Πρεσβευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου». Παρά ταύτα, έχει διαπιστωθεί ότι η μεγάλη απόσταση ανάμεσα σε σχολεία ακριτικών/απομακρυσμένων περιοχών και στο κτήριο της Βουλής καθιστά σχεδόν ανέφικτη την επιτόπου επίσκεψη και ενημέρωση των μαθητών αυτών των σχολείων. Ως εκ τούτου, τον Νοέμβριο του 2019 τέθηκε σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Η Βουλή στα Σχολεία των Ακριτικών/Απομακρυσμένων Περιοχών», σύμφωνα με το οποίο βουλευτές και λειτουργοί της Βουλής επισκέφθηκαν σχολεία της Πάφου και έδωσαν διαλέξεις στους μαθητές για τον ρόλο και τις αρμοδιότητες της Βουλής.

Το όραμα της Βουλής

Καταλήγοντας, ποιο είναι το όραμα της Βουλής για το μέλλον;

Ανταποκρινόμενη στις προκλήσεις και αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής, η Βουλή έχει θέσει ως όραμά της τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του Κοινοβουλίου, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματικό στην επιτέλεση του ρόλου του και να ενισχυθεί και αναβαθμιστεί ως ο κατ’ εξοχήν δημοκρατικός πολιτειακός θεσμός. Κάποιες πρωτοβουλίες και δράσεις που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο της εκπλήρωσης του οράματός μας για εκσυγχρονισμό του Κοινοβουλίου είναι και οι ακόλουθες:

• Η νέα εκτεταμένη τροποποίηση του Κανονισμού της Βουλής.
• Η προσπάθεια για εκπόνηση Κώδικα Δεοντολογίας για τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, που θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο κατά της διαφθοράς.
• Η σύσταση και λειτουργία του Τομέα Νομικών, ο οποίος εντάχθηκε στην Υπηρεσία Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, με σκοπό την παραγωγή αρτιότερου εν γένει νομοθετικού έργου.
• Η οικονομική αυτονομία υπό το καθεστώς της οποίας λειτούργησε η Βουλή των Αντιπροσώπων κατά την παρελθούσα σύνοδο.
• Η δημιουργία του θεσμού της Παράλληλης Βουλής, μέσω του οποίου δίδεται στους πολίτες η ευκαιρία εμπλοκής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τα θέματα που τους αφορούν, ενισχύοντας έτσι τον πλουραλισμό και τη διαφάνεια.
• Η ολοκλήρωση των εργασιών αναστήλωσης και αποκατάστασης του Σπιτιού του Πολίτη, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ του νομοθέτη και των πολιτών, ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχική δημοκρατία σε όλα τα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας.

Ο Προϋπολογισμός του Κράτους

Το θέμα της ψήφισης του Προϋπολογισμού δημιούργησε έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Κυβέρνησης και Αντιπολίτευσης, εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, με αποτέλεσμα η Βουλή να καταψηφίσει, για πρώτη φορά στα χρονικά της ΚΔ, τους Προϋπολογισμούς του Κράτους για το 2021. Πώς εκτιμάτε να εξελίσσεται το θέμα, μετά και τις διαβουλεύσεις μεταξύ Κυβέρνησης και κομμάτων, που επακολούθησαν;

Εκτίμησή μου είναι ότι, υπό τα δεδομένα που διαμορφώνονται αυτήν τη στιγμή, μετά την εμπειρία της καταψήφισης του Προϋπολογισμού στην προηγούμενη ψηφοφορία, η επαναφορά του, υπό αναθεωρημένη μορφή, θα έχει διαφορετικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τη δεύτερη φορά, ο Προϋπολογισμός θα υπερψηφιστεί, καθώς θα διαφοροποιήσουν τη στάση τους η ΕΔΕΚ και η Συμμαχία Πολιτών, που αριθμούν από κοινού τέσσερεις βουλευτές, και έτσι θα εξασφαλιστεί η πλειοψηφία που απαιτείται για την έγκρισή του.

Εδώ θέλω να επισημάνω και κάτι που δήλωσα και πρόσφατα, ότι, εάν η ψήφιση του Προϋπολογισμού κρινότανε στην ψήφο τη δική μου, ως Προέδρου της Βουλής, θα σκεφτόμουν πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να ψηφίσω θετικά. Άλλωστε, εξ υπαρχής, μετά την εκλογή μου στην Προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων, είχα δηλώσει ότι θα λειτουργώ ως ανεξάρτητος, παρά το ότι τα κόμματα έχουν συγκεκριμένες διαδικασίες.