Υγεία

Καρκίνος του παγκρέατος: 8ος σε συχνότητα στην Κύπρο

Ο πιο «ύπουλος» καρκίνος - 90% των ασθενών διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο και οι περισσότεροι από τους μισούς διαγιγνώσκονται αφού έχουν κάνει μετάσταση και ο καρκίνος δεν είναι πλέον εγχειρήσιμος

«Το 2018, που είναι και η τελευταία καταγραφή, έχουν διαγνωστεί 108 νέα περιστατικά, ενώ παρατηρείται μεγάλη αυξητική τάση τα τελευταία 10 χρόνια στη συγκεκριμένη νόσο»

Τον 8ο σε συχνότητα τύπο καρκίνου στη χώρα μας αποτελεί ο καρκίνος του παγκρέατος. Με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Παγκρεατικού Καρκίνου, μίλησαν στο ένθετο «Υγεία» της εφημερίδας «Σημερινή της Κυριακής» ο Διευθυντής του Τμήματος Ήπατος – Χοληφόρων – Παγκρέατος & Χειρουργικής Ογκολογίας στο Mediterranean Hospital of Cyprus, Δρ Αθανάσιος Πέτρου και η Ανώτερη λειτουργός ΠΑΣΥΚΑΦ, Μιράντα Χρυσοστόμου.

70557922_788169044931499_6553321040800382976_n.jpg

Δρ. Αθανάσιος Πέτρου:

  • Τι είναι το πάγκρεας, ποιες οι βασικές λειτουργίες του και πώς δημιουργείται ο παγκρεατικός καρκίνος;

Το πάγκρεας είναι ένας ενδοκρινής αδένας μεγέθους 15 εκατοστών, ο οποίος εντοπίζεται πίσω από το στομάχι και περιβάλλεται από άλλα όργανα της κοιλιάς, όπως είναι το συκώτι, το λεπτό έντερο και η σπλήνα. Οι δύο βασικές του λειτουργίες είναι να παράγει ένζυμα και ορμόνες που είναι απαραίτητα στην πέψη και τον μεταβολισμό. Ο παγκρεατικός καρκίνος όπως και σε κάθε όργανο, δημιουργείται όταν ορισμένα κύτταρα του παγκρέατος μεταλλάσσονται και πολλαπλασιάζονται άναρχα και ανεξέλεγκτα σε σχέση με τα υγιή κύτταρα. Τα «ελαττωματικά» αυτά κύτταρα δημιουργούν τον όγκο στο πάγκρεας, που μπορούμε να δούμε σε μια αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

  • Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου που ίσως ευνοούν την εμφάνιση του καρκίνου του παγκρέατος;

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες οι οποίοι μπορεί να ευνοήσουν την ανάπτυξη του παγκρεατικού καρκίνου σε έναν οργανισμό χωρίς να σημαίνει ότι όλοι όσοι τους έχουν θα αναπτύξουν αυτό το είδος καρκίνου. Αξίζει όμως να γνωρίζουμε ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, η κατανάλωση αλκοόλ, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η χρόνια παγκρεατίτιδα, η γονιδιακή προδιάθεση, το οικογενειακό ιστορικό του ατόμου και κάποια γενετικά σύνδρομα είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου. Π.χ. εάν ένα άτομο εκδηλώσει αιφνίδια σακχαρώδη διαβήτη χωρίς να έχει προδιαθεσικούς παράγοντες, τότε πρέπει να προχωρήσει σε απεικονιστικές εξετάσεις του παγκρέατος. Το ίδιο ισχύει και για τη χρόνια παγκρεατίτιδα, η οποία συνυπάρχει με τον παγκρεατικό καρκίνο. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι περισσότερες περιπτώσεις παγκρεατικού καρκίνου δεν είναι κληρονομικές, αν και περίπου ένα 10% των παγκρεατικών καρκίνων διαθέτoυν μια μετάλλαξη γονιδίου η οποία αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. Εάν λοιπόν είστε συγγενής πρώτου βαθμού (δηλαδή γονέας, παιδί ή αδελφός/ή) κάποιου που έχει διαγνωστεί με παγκρεατικό καρκίνο συστήνεται όπως προβείτε σε προληπτικές εξετάσεις.

  • Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου;

Στα πρώιμα στάδια, ο παγκρεατικός καρκίνος μπορεί να είναι δύσκολο να ανιχνευθεί, καθώς δεν προκαλούνται συμπτώματα, γεγονός που δυσχεραίνει την πρώιμη διάγνωση. Ως αποτέλεσμα, 90% των ασθενών διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο και οι περισσότεροι από τους μισούς διαγιγνώσκονται αφού έχουν κάνει μετάσταση και ο καρκίνος δεν είναι πλέον εγχειρήσιμος, αφήνοντας έτσι τον ασθενή με μια κακή πρόγνωση.

Καθώς ο καρκίνος αναπτύσσεται όμως, υπάρχει πιθανότητα τα συμπτώματα να εμφανιστούν. Τα συνηθέστερα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου είναι: πόνοι στη μέση της πλάτης, ανεξήγητη απώλεια βάρους, δυσφορία κατά τη διάρκεια του φαγητού, δυσφορία στην άνω κοιλιακή χώρα που πιθανόν να επεκτείνεται στην πλάτη, δυσπεψία που δεν ανταποκρίνεται σε θεραπευτική αγωγή, έναρξη διαβήτη που δεν σχετίζεται με αύξηση βάρους, ίκτερος δηλαδή κιτρίνισμα της επιδερμίδας και του λευκού των ματιών, σκουρόχρωμα ούρα και αλλαγές στις κενώσεις.

  • Πώς γίνεται η διάγνωση; Ποιες εξετάσεις εντοπίζουν αυτού του είδους τον καρκίνο;

Η πρώιμη διάγνωση είναι καταλυτική για την εξέλιξη της νόσου αφού έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερες επιλογές για την αντιμετώπισή του και έτσι μπορούμε να δώσουμε μια καλύτερη πρόγνωση στον ασθενή.

Δυστυχώς ο παγκρεατικός καρκίνος δεν διαθέτει εξειδικευμένα διαγνωστικά εργαλεία, όπως π.χ. διαθέτουμε την κολονοσκόπηση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου ή τη μαστογραφία για τον καρκίνο του μαστού.

Η αξονική, η μαγνητική τομογραφία και το υπερηχογράφημα κοιλίας είναι συνήθως οι αρχικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει υποψία παγκρεατικού καρκίνου.

  • Τι πρέπει να γνωρίζει κάποιος ασθενής μετά τη διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου; Ποιοι είναι οι τρόποι θεραπείας;

Η συζήτηση κι απόφαση του θεραπευτικού αλγόριθμου γίνεται στα πλαίσια συναντήσεων διεπιστημονικών ιατρικών ομάδων στις οποίες λαμβάνουν μέρος Χειρουργοί, Παθολόγοι-Ογκολόγοι, Ακτινοθεραπευτές και άλλες ειδικότητες της ογκολογικής ιατρικής κοινότητας. Ο σχεδιασμός της θεραπείας γίνεται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων που λήφθηκαν από τον ασθενή.

Αν ο όγκος δύναται να χειρουργηθεί, το χειρουργείο αποτελεί την καθιερωμένη επιλογή. Ανάλογα με την ανατομική εντόπιση του όγκου θα διενεργηθεί και η κατάλληλη χειρουργική επέμβαση από εξειδικευμένους στο αντικείμενο χειρουργούς και σε κέντρα με αρτιότητα εγκαταστάσεων και ιατρικών ειδικοτήτων προς όφελος του ασθενούς.

Εάν ο όγκος βρίσκεται στην κεφαλή του παγκρέατος, η επέμβαση εκλογής είναι η παγκρεατο-δωδεκαδακτυλεκτομή / Whipple, ενώ αν ο καρκίνος προσβάλλει το σώμα ή την ουρά του παγκρέατος εκτελείται περιφερική ή ολική παγκρεατεκτομή. Η προσπέλαση είναι συνήθως ανοικτή αλλά σε επιλεγμένες περιπτώσεις, οι καλά εκπαιδευμένες ομάδες διενεργούμε λαπαροσκοπική ή ρομποτική προσέγγιση.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα όσον αφορά τη δράση της χημειοθεραπείας και τη συνεργασία μεταξύ Ογκολόγου και Χειρουργού. Με τη χορήγηση συνδυασμών θεραπείας και την ικανότητα των εξειδικευμένων χειρουργών, όγκοι αρχικά ανεγχείρητοι μπορούν να θεραπευτούν, ενώ τα βιβλιογραφικά αποτελέσματα είναι ήδη πολύ καλύτερα αφού αναδεικνύεται εντυπωσιακή βελτίωση της συνολικής επιβίωσης και του ποσοστού ανταπόκρισης του ασθενούς.

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ.PNG

Μιράντα Χρυσοστόμου:

  • Υπάρχουν στοιχεία για τη συχνότητα του συγκεκριμένου καρκίνου στη χώρα μας;

Έχουμε πρόσφατα παραλάβει τα στοιχεία για το έτος 2018 από το Αρχείο Καρκίνου της Μονάδας Παρακολούθησης Υγείας του Υπουργείου Υγείας, όπου ο παγκρεατικός καρκίνος είναι 8ος σε συχνότητα καρκίνος στην Κύπρο. Το 2018, που είναι και η τελευταία καταγραφή, έχουν διαγνωστεί 108 νέα περιστατικά, ενώ παρατηρείται μεγάλη αυξητική τάση τα τελευταία 10 χρόνια στη συγκεκριμένη νόσο, γεγονός που μας ανησυχεί. O κίνδυνος για ανάπτυξη παγκρεατικού καρκίνου αυξάνεται με την ηλικία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε για τη χώρα μας, φαίνεται να επηρεάζει πιο συχνά άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω. Ωστόσο, ο καθένας μπορεί να διαγνωστεί με παγκρεατικό καρκίνο σε οποιαδήποτε ηλικία.

  • Ποια είναι η δράση της ομάδας του ΠΑΣΥΚΑΦ με το όνομα «αλθέα» στην αντιμετώπιση του παγκρεατικού καρκίνου; Τι προσφέρει;

Αρχικά να αναφέρω ότι ο ΠΑΣΥΚΑΦ, στοχεύοντας να μειώσει τα περιστατικά των γαστρεντερικών καρκίνων που παρουσίασαν έξαρση τα τελευταία χρόνια, δημιούργησε την ομάδα αντιμετώπισης γαστρεντερικών καρκίνων ΑΛΘΕΑ. Οι δράσεις της ΑΛΘΕΑ εστιάζουν στην ολιστική αντιμετώπιση του γαστρεντερικού καρκίνου γενικότερα, ξεκινώντας από την έγκαιρη διάγνωση και συνεχίζοντας με τη διασφάλιση της σωστής διαχείρισης των ασθενών όσον αφορά τη θεραπεία τους και την εξασφάλιση μιας καλής ποιότητας ζωής για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.

Μέσα από τις δράσεις μας συγκεκριμένα για τον παγκρεατικό καρκίνο επιδιώκουμε να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό σχετικά με τη νόσο, τους παράγοντες κινδύνου και τα συμπτώματα. Χρειάζεται να αντιληφθούμε πόσο σημαντικό είναι να αφουγκραζόμαστε το σώμα μας και να μην αγνοούμε τα σημάδια. Γι’ αυτόν τον λόγο διενεργούμε εκστρατείες ενημέρωσης για να περάσουμε τα μηνύματα μας κυρίως στα άτομα που εμπίπτουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου αλλά και γενικότερα στη κοινότητα.

Έχουμε παράλληλα φροντίσει να ενημερώσουμε τους προσωπικούς γιατρούς, οι οποίοι βρίσκονται καθημερινά στην πρώτη γραμμή, για τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες για υποψία παγκρεατικού καρκίνου του National Institute for Health and Care Excellence. Οι οδηγίες περιλαμβάνουν έναν λεπτομερή διαγνωστικό οδηγό, και βοηθούν έναν προσωπικό γιατρό να κάνει την παραπομπή γρηγορότερα. Οι πιθανότητες επιβίωσης αυξάνονται σημαντικά εάν η διάγνωση γίνει σε αρχικό στάδιο, ιδιαίτερα δε αν είναι δυνατή η χειρουργική αφαίρεση όγκου.

Εκτός από τις υπηρεσίες που προσφέρει ο ΠΑΣΥΚΑΦ σε άτομα με εμπειρία καρκίνου όπως είναι η κατ’ οίκον Νοσηλευτική και Ανακουφιστική φροντίδα, η Ψυχολογική στήριξη, η Κοινωνική στήριξη, η Φυσικοθεραπεία, η στήριξη στην ανθρώπινη απώλεια κ.ά. έχει πρόσφατα ξεκινήσει να λειτουργεί υπηρεσία Διατροφικής υποστήριξης. Η νέα αυτή υπηρεσία περιλαμβάνει Κλινικούς Διαιτολόγους με ειδίκευση στην Ογκολογία και προσφέρεται δωρεάν σε όλα τα άτομα με εμπειρία καρκίνου.

Επιπλέον, ο ΠΑΣΥΚΑΦ είναι πάντα στη διάθεση οργανωμένων συνόλων ή εταιρειών για τη διοργάνωση διαλέξεων ενημέρωσης με τη συνεργασία επιστημονικών μας συνεργατών.

  • Ποιο είναι το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Παγκρεατικού Καρκίνου;

Με το σύνθημα «Ούτε λεπτό παραπάνω», ο ΠΑΣΥΚΑΦ μαζί με 99 Οργανισμούς Ασθενών απ’ όλον τον κόσμο, ηγούνται της προσπάθειας ευαισθητοποίησης του κοινού για την ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης του παγκρεατικού καρκίνου.

Στο πλαίσιο της εκστρατείας ζητάμε από άτομα τα οποία έχουν εμπειρία με παγκρεατικό καρκίνο να μοιραστούν την ιστορία τους μαζί μας. Η ιστορία αυτή μπορεί να δώσει κουράγιο σε άτομα που βιώνουν σήμερα τον παγκρεατικό καρκίνο αλλά και να παρέχει ένα αίσθημα δυναμισμού και αυτοπεποίθησης σε αυτόν που την μοιράζεται μαζί μας, αφού τα λόγια αυτά μπορούν να κάνουν την διαφορά.

Με το μωβ χρώμα, σύμβολο του παγκρεατικού καρκίνου, θα φωταγωγηθούν το βράδυ της 19ης Νοεμβρίου κτήρια ορόσημα και μνημεία παγκοσμίως αλλά και παγκυπρίως. Μέγας Χορηγός της εκστρατείας μας και φέτος είναι η Universal Life, την οποία ευχαριστούμε για τη συνεχή υποστήριξή της.