Εμβόλια: Τα οφέλη υπερτερούν των κινδύνων

Σε νέα τοποθέτηση, αναφορικά με τη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca, προέβησαν αυτήν την εβδομάδα τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ), οι οποίοι αποφάνθηκαν, για μια ακόμα φορά, ότι δεν πρέπει να διακοπεί η χορήγηση του συγκεκριμένου σκευάσματος, ούτε στον γενικό πληθυσμό ούτε σε κάποια ειδική ηλικιακή ομάδα. Και οι δύο φορείς επανέλαβαν πως «τα οφέλη εξακολουθούν να είναι πολύ μεγαλύτερα από τους ενδεχόμενους κινδύνους».

Μετά και τη νέα ανακοίνωση του ΕΜΑ, που ανέφερε ότι οι ασυνήθιστοι θρόμβοι αίματος με χαμηλά αιμοπετάλια θα πρέπει να αναφέρονται ως πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες του Vaxzevria (πρώην εμβόλιο COVID-19 AstraZeneca), το εμβολιαστικό πρόγραμμα στη χώρα μας συνεχίζεται βάσει του σχεδιασμού του Υπουργείου Υγείας, που στόχο έχει μέχρι τις αρχές Μαΐου να έχουν εμβολιαστεί (τουλάχιστον με μια δόση) συνολικά 310.000 συμπολίτες μας, καλύπτοντας έτσι τις ευπαθείς ομάδες και τον γενικό πληθυσμό ηλικίας 45 ετών και άνω.

Πολύ σπάνια τα περιστατικά θρόμβωσης

Όπως τόνισε την περασμένη Τετάρτη το Υπουργείο Υγείας, «όλα τα εμβόλια που χορηγούνται έχουν σώσει ζωές». Σε σχετική ανακοίνωση Τύπου με αφορμή την επαναξιολόγηση του εμβολίου της AstraZeneca, ανέφερε πως «η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης Αξιολόγησης Κινδύνου (PRAC) του EMA αξιολογεί όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί με σκοπό να συλλέγονται δεδομένα και να φαίνεται η αποτελεσματικότητά τους. Σε κάθε μελέτη και αξιολόγηση που γίνεται προστίθενται ολοένα και περισσότερες αποδείξεις ότι τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και προστατεύουν από τη σοβαρή νόσηση, τις νοσηλείες και τους θανάτους». Το αρμόδιο Υπουργείο διαμήνυσε πως «κανένα εμβόλιο δεν υπερνικά», ενώ παράλληλα έκανε σαφές πως «με την εντατικοποίηση του εμβολιασμού χωρίς αναβολές που περικλείουν ρίσκα θα καταφέρουμε να ξεκλειδώσουμε την οικονομία, τον τουρισμό, τις μαζικές κοινωνικές συναθροίσεις και εκδηλώσεις, τα ταξίδια και να πάρουμε τις ζωές μας πίσω».

Αναφορικά με το εμβόλιο της AstraZeneca, το Υπουργείο αναφέρθηκε στα αποτελέσματα της μελέτης της Ρυθμιστικής Υπηρεσίας Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (MHRA), που δημοσιεύτηκε στις 5 Απριλίου, η οποία κατέδειξε ότι «τα περιστατικά θρόμβωσης που αφορούν εμβολιασμένους είναι ένα ιδιαίτερα σπάνιο γεγονός και επηρεάζει συγκεκριμένη ομάδα ατόμων».

Από πλευράς της, η επιτροπή ασφάλειας του EMA (PRAC) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ασυνήθιστοι θρόμβοι αίματος με χαμηλά αιμοπετάλια θα πρέπει να αναφέρονται ως πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες του Vaxzevria (πρώην εμβόλιο COVID-19 AstraZeneca). Σύμφωνα με τον ΕΜΑ, μέχρι στιγμής, οι περισσότερες από τις αναφερόμενες περιπτώσεις έχουν συμβεί σε γυναίκες κάτω των 60 ετών εντός 2 εβδομάδων από τον εμβολιασμό. Η PRAC σημείωσε ότι οι θρόμβοι αίματος εμφανίστηκαν σε φλέβες στον εγκέφαλο (θρόμβωση εγκεφαλικού φλεβικού κόλπου, CVST) και στην κοιλιακή χώρα (θρόμβωση σπλαχνικής φλέβας) και στις αρτηρίες, μαζί με χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων και μερικές φορές αιμορραγία. Η επιτροπή διενήργησε εμπεριστατωμένη ανασκόπηση 62 περιπτώσεων θρόμβωσης εγκεφαλικού φλεβικού κόλπου και 24 περιπτώσεων θρόμβωσης σπλαχνικής φλέβας που αναφέρθηκαν στη βάση δεδομένων ασφάλειας της ΕΕ για τα φάρμακα (EudraVigilance) στις 22 Μαρτίου 2021, 18 από τα οποία ήταν θανατηφόρα. Οι περιπτώσεις προέρχονταν κυρίως από αυθόρμητα συστήματα αναφοράς του ΕΟΧ και του ΗΒ, όπου περίπου 25 εκατομμύρια άτομα είχαν λάβει το εμβόλιο. Στην επανεξέτασή του ο ΕΜΑ κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο COVID-19 σχετίζεται με κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου, ενώ ο αναφερόμενος συνδυασμός θρόμβων αίματος και χαμηλών αιμοπεταλίων είναι πολύ σπάνιος, οπότε «τα συνολικά οφέλη του εμβολίου στην πρόληψη του COVID-19 υπερτερούν των κινδύνων παρενεργειών». Ο ΕΜΑ τόνισε πως η πιθανότητα να συμβεί αυτό είναι πολύ χαμηλή, αλλά οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν τα συμπτώματα, ώστε να μπορούν να λάβουν άμεση ιατρική περίθαλψη και να αποφύγουν τις επιπλοκές. Συστήνεται στους εμβολιασμένους να αναζητούν άμεσα ιατρική βοήθεια σε περίπτωση που τις πρώτες εβδομάδες μετά την ένεση έχουν κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα: δύσπνοια, πόνο στο στήθος, πρήξιμο στα πόδια, επίμονο κοιλιακό πόνο, νευρολογικά συμπτώματα, όπως σοβαροί και επίμονοι πονοκέφαλοι ή θολή όραση, μικροσκοπικά σημεία αίματος κάτω από το δέρμα πέρα από το σημείο της ένεσης.

Οι «27» χωρίς κοινή γραμμή

Παρά τις επανειλημμένες τοποθετήσεις των αρμόδιων φορέων υπέρ της χρήσης του συγκεκριμένου σκευάσματος, όπως διεφάνη και στη σύνοδο των Υπουργών Υγείας που πραγματοποιήθηκε μετά τις ανακοινώσεις ΠΟΥ και ΕΜΑ, οι «27» δεν έχουν κοινή γραμμή επί του θέματος. Συγκεκριμένα: Η Γαλλία συνεχίζει να χορηγεί το εμβόλιο της AstraZeneca μόνο στις ηλικίες άνω των 55 ετών, η Γερμανία και η Ολλανδία για τους άνω των 60, ενώ η Φινλανδία, η Σουηδία και η Λιθουανία για τους άνω των 65. Η δε Ισπανία αποφάσισε να το περιορίσει στην ηλικιακή ομάδα 60-65. Η Ιταλία, από την πλευρά της, προσφέρει εναλλακτική επιλογή σε όσους έχουν ήδη λάβει την πρώτη δόση από το συγκεκριμένο εμβόλιο για την επαναληπτική – παράδειγμα που ακολουθούν η Γερμανία και η Γαλλία. Όσο για τη Δανία, έχει παρατείνει ώς τα μέσα Απριλίου την αναστολή χορήγησης του εμβολίου της AstraZeneca, ενώ η Νορβηγία έχει ανακοινώσει ότι θα καθυστερήσει τη δική της απόφαση ώς τις 15 Απριλίου. Από την άλλη η Βρετανία αποφάσισε προ ημερών να αναστείλει τη χορήγηση του εμβολίου σε παιδιά, εφήβους και νέους κάτω των 30 ετών.

Ανεβάζουν στροφές οι εμβολιασμοί στην Κύπρο

Στη χώρα μας, μετά τη μικρή διακοπή που προκλήθηκε την περασμένη Τετάρτη όταν «έπεσε» η Πύλη Εμβολιασμού λόγω των χιλιάδων αιτήσεων που δέχθηκε ταυτόχρονα για διευθέτηση ραντεβού από άτομα άνω των 61 ετών, οι εμβολιασμοί συνεχίζονται κανονικά και βάσει του σχεδιασμού που υπήρχε. Η μόνη διαφοροποίηση που έγινε με στόχο την αποφυγή της υπερφόρτωσης του συστήματος ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα «πέσει» ξανά η Πύλη Εμβολιασμού, αφορά στο εύρος των ηλικιών, αφού πλέον το εμβολιαστικό πρόγραμμα θα προχωρεί ανά έτος προς τα κάτω.

Σημειώνεται πως μέχρι και τις 7 Απριλίου έγιναν συνολικά 174.626 εμβολιασμοί, αριθμός που αναλογεί στο 25% του πληθυσμού της Κύπρου. Εξ αυτών οι 124.165 εμβολιασμοί αφορούν τη χορήγηση της 1ης δόσης και οι 50.461 τη χορήγηση και των δύο δόσεων του εμβολίου. Την 1η δόση του εμβολίου έλαβαν μέχρι στιγμής 9.788 άτομα που εμπίπτουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και υπολογίζεται ότι σε λίγες ημέρες θα ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός όλων των ατόμων που ανήκουν σ’ αυτές τις ομάδες. Στόχος της Κυβέρνησης είναι ο συνολικός αριθμός των εμβολιασθέντων (τουλάχιστον με μια δόση) να φτάσει μέχρι τις αρχές Μαΐου σε 310.000, καλύπτοντας έτσι τις ευπαθείς ομάδες και τον γενικό πληθυσμό ηλικίας 45 ετών και άνω. Έτσι, σιγά-σιγά θα αρχίσουν οι εμβολιασμοί και για άτομα που εργάζονται σε ουσιώδεις υπηρεσίες. Άλλωστε, σύμφωνα με τους αρμοδίους, το 2ο τρίμηνο αποτελεί καθοριστική καμπή στο εμβολιαστικό πλάνο της Κυβέρνησης, που υπολογίζει ότι, μέχρι τα τέλη Ιουνίου, πέραν του 60% του ενήλικου πληθυσμού που θα έχουν εκφράσει την επιθυμία τους, θα έχουν λάβει τουλάχιστον την 1η δόση του εμβολίου.

Σύμφωνα με τον επίσημο προγραμματισμό, μέχρι το τέλος Απριλίου αναμένεται να φτάσουν στη χώρα μας ακόμη 120 χιλιάδες εμβόλια, εκ των οποίων τα πλείστα θα είναι από τις εταιρείες AstraZeneca και Pfizer, ενώ εντός του μήνα θα αρχίσουν οι παραδόσεις του Johnson & Johnson. Εντός Μαΐου αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω οι παραδόσεις εμβολίων, ενώ θα λάβουμε και τις συμπληρωματικές ποσότητες που εξασφαλίσαμε μέσω της ΕΕ από τη Pfizer.

Στόχος είναι κάθε φορά που ανοίγει η Πύλη για μία ηλικιακή ομάδα να δίνεται η δυνατότητα επιλογής από όλα τα αδειοδοτημένα εμβόλια. Αυτό βέβαια εξαρτάται και από τις επιλογές των πολιτών, οι οποίοι, λόγω της δυσπιστίας καλλιεργήθηκε στον κόσμο, δεν προτιμούν τα εμβόλια της AstraZeneca. Αυτό διεφάνη και την περασμένη Παρασκευή, αφού όταν άνοιξε η Πύλη για άτομα 59 και 60 ετών, μέσα σε λίγη ώρα «τελείωσαν» τα εμβόλια της Pfizer και έμειναν διαθέσιμα μόνο τα εμβόλια της AstraZeneca. Σύμφωνα με τη Δρα Όλγα Καλακούτα, είναι γεγονός πως κάπως επηρεάστηκαν τα πράγματα από τις τελευταίες εξελίξεις, αλλά το θετικό είναι ότι ο κόσμος συνεχίζει να κλείνει ραντεβού και να εκδηλώνει ενδιαφέρον επιλέγοντας και το εμβόλιο της AstraZeneca. Τέλος, ερωτηθείσα εάν οι πολίτες που έλαβαν την πρώτη δόση με AstraZeneca έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν άλλο εμβόλιο για τη δεύτερη δόση, η κ. Καλακούτα είπε πως δεν έχουμε εισαγάγει προς το παρόν αυτήν την πρόνοια.

Πονοκέφαλος η νέα έξαρση κρουσμάτων ενόψει του Πάσχα

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί τις τελευταίες ημέρες η επιδείνωση της επιδημιολογικής εικόνας στη χώρα μας, μετά τη νέα έξαρση των κρουσμάτων, των νοσηλειών αλλά και του ποσοστού θετικότητας, που εδώ και μέρες είναι πάνω από το όριο ασφαλείας που είναι το 1%. Μέσα σε μία εβδομάδα καταγράφηκαν 3,502 νέα περιστατικά της νόσου, αριθμός που αναμένεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο και στις νοσηλείες όσο κοντεύει το Πάσχα. Μέχρι και την Πέμπτη στα έξι νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ νοσηλεύονταν 210 άτομα, με την κατάσταση της υγείας των 48 να χαρακτηρίζεται ως κρίσιμη. Ανησυχητικό είναι και το γεγονός πως, σύμφωνα με τα τελευταία εργαστηριακά αποτελέσματα, φαίνεται πως στη χώρα μας κυριαρχεί το αγγλικό στέλεχος του ιού SARS-CoV-2, αφού σε σύνολο 111 δειγμάτων ανιχνεύθηκε σε όλα η βρετανική μετάλλαξη. Το γεγονός αυτό ίσως είναι η αιτία για τη συνεχόμενη αύξηση των κρουσμάτων, αφού το συγκεκριμένο στέλεχος έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι είναι πέραν του 50% πιο μεταδοτικό.

Όπως ήταν φυσικό, μετά την αρνητική τροπή που πήρε η επιδημιολογική εικόνα, εντάθηκαν οι ανησυχίες των πολιτών σε σχέση με τα περιοριστικά μέτρα που ενδέχεται να ισχύουν το Πάσχα. Σύμφωνα με το μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής, Πέτρο Καραγιάννη, «πρέπει να εφαρμόζουμε τα πρωτόκολλα και τα μέτρα αυτοπροστασίας, ούτως ώστε εάν είναι δυνατόν σε μία δύο εβδομάδες να αρχίσουμε να βλέπουμε πτώση. Εάν έτσι έχουν τα πράγματα θεωρώ ότι θα προχωρήσουμε σε χαλαρώσεις και για το Πάσχα. Αν και αυτό θα αποφασιστεί την τρίτη εβδομάδα του Απριλίου».

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής άρχισαν ήδη να καταρτίζουν πλάνο με τις πιθανές χαλαρώσεις που θα τεθούν σε ισχύ για την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας, εάν βέβαια το επιτρέψουν οι επιδημιολογικές συνθήκες. Συγκεκριμένα, μελετάται το ενδεχόμενο αύξησης του επιτρεπόμενου ορίου στον αριθμό των εκκλησιαζομένων, αλλά και στις επισκέψεις στις οικίες, ενώ ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο για αύξηση ή κατάργηση των SMS για κάποιες από τις ημέρες των εορτών του Πάσχα.