ART AERI: Τετράδραχμο
Το τετράδραχμο ήταν τύπος αρχαίου ελληνικού αργυρού νομίσματος, το οποίο είχε αξία ίση με τέσσερεις δραχμές. Τα πλέον γνωστά τετράδραχμα της αρχαιότητας ήταν αυτό της πόλης των Αθηνών, το οποίο είχε ευρεία εμπορική χρήση από τις αρχές του 5ου αιώνα έως και τον 1ο αιώνα π.Χ., καθώς και το ελληνιστικό τετράδραχμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η μετάβαση προς τα τετράδραχμα έγινε κατά την περίοδο 525–510 π.Χ., ενώ η εγκατάλειψη των διδράχμων εραλδικού τύπου και των πρώτων τετραδράχμων μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, κάτι που υποστηρίζεται από την ανακάλυψη μεγάλου αριθμού νομισμάτων της εποχής και συγκεκριμένα ενός θησαυρού που ανακαλύφθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών το 1886.
Το αθηναϊκό τετράδραχμο εχρησιμοποιείτο ευρέως στις συναλλαγές κατά την αρχαιότητα, και το χρησιμοποιούσαν ακόμα και πόλεις οι οποίες ήταν εχθρικές προς την Αθήνα. Η Αθήνα είχε στη διάθεσή της ορυχεία αργύρου -ιδιαίτερα αυτό του Λαυρίου- και ήταν σε θέση να παράγει μεγάλο αριθμό νομισμάτων και να διαθέτει μεγάλη οικονομική άνεση, κάτι που επέτρεψε στην πόλη την περάτωση μεγάλων έργων όπως την ανοικοδόμηση της Ακροπόλεως και το κτίσιμο του Παρθενώνα, καθώς και τη χρηματική υποστήριξη κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Το Αθηναϊκό τετράδραχμο είχε την παράσταση της κεφαλής της Αθηνάς στις πρόσθιες όψεις (το κλαδί ελιάς που προστίθεται από την αρχή της περιόδου στο κράνος της Θεάς, οπωσδήποτε διατρανώνει τη συμβολή της στην ήττα των Περσών εισβολέων) και την παράσταση της γλαυκός -κουκουβάγιας- στις οπίσθιες, η οποία αποτελούσε το σύμβολο της πόλης και συνοδευόταν με ένα κλαδί ελιάς. Σύμφωνα με τον Φιλόχορο, Αθηναίο ιστορικό του 3ου αιώνα π.Χ., η γλαυξ ήταν γνωστή σε όλον τον αρχαίο κόσμο και απήλαυε εμπιστοσύνης ως χρηματική μονάδα.
Το σχέδιο του νομίσματος παρέμεινε αναλλοίωτο για πάνω από 2 αιώνες, όταν και αισθητικά άρχισε να θεωρείται πεπαλαιωμένο. Για να διαφοροποιήσει το νόμισμά της από τον αργυρό στατήρα της Αίγινας, ο οποίος ζύγιζε περίπου 12.3 γραμμάρια, η Αθήνα δημιούργησε το τετράδραχμό της με βάση το Αττικό μέτρο των 4.3 γραμμαρίων ανά δραχμή, συνολικά 17.2 γραμμάρια. Για 5 αιώνες οι γλαύκες θα γνωρίζουν πρωτοφανή διάδοση και θα αποτελέσουν, μαζί με τους στατήρες της Αιγίνης (χελώνες) και τους πώλους της Κορίνθου, ένα από τα τρία διεθνή νομίσματα της Ελληνικής Αρχαιότητας των Κλασικών χρόνων. Τα τετράδραχμα της νέας κοπής (2ος - 1ος αιώνας π.Χ.) οι στεφανηφόροι των επιγραφών, θα φέρουν και πάλι το όνομα της πόλης στα πέρατα του κόσμου.
Σύντομα το τετράδραχμο υιοθετήθηκε ως τύπος νομίσματος και από άλλες πόλεις στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, στον ελληνικό χώρο και τις ελληνικές αποικίες, ενώ μέσω των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι μακεδονικές παραλλαγές του τετράδραχμου έφτασαν έως την κεντρική Ασία και την Ινδία, και συνεχίστηκαν για αρκετούς αιώνες με τα βασίλεια των διαδόχων.
Για περισσότερες πληροφορίες αποταθείτε στο www.artaeri.com.
Μακαρίου 71, Λ/σία
