Ας μιλήσουμε για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Λιγότερο ευαίσθητοι οι Κύπριοι στο θέμα της κλιματικής αλλαγής δείχνουν έρευνες. Καμία έκπληξη, προφανώς, αν παρατηρήσει κανείς τον τρόπο ζωής στο νησί της Αφροδίτης. Παραμένει όμως άξιον απορίας γιατί το μικρό αυτό νησί δεν πρωτοστατεί ακόμη στην εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ το κάθε νοικοκυριό επιβαρύνεται με αρκετά έξοδα σε ρεύμα, καύσιμα, κ.ά.

Οι εντολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ρητές και αυστηρές όσον αφορά τις προσπάθειες «ρύθμισης» της κλιματικής αλλαγής. Κάθε κράτος μέλος οφείλει να υιοθετήσει έναν αλλιώτικο τρόπο ζωής, ώστε να εξασφαλίσει αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη, εκμεταλλευόμενο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Παράλληλα, οφείλει να ενθαρρύνει τους πολίτες του ώστε να διαμορφώσουν έναν πιο περιβαλλοντικά ωφέλιμο τρόπο ζωής, προς τον δικό τους αλλά και το κοινό συμφέρον. Αυτό γίνεται είτε με την παραχώρηση κινήτρων είτε με τη σωστή και πλήρη ενημέρωση ως προς τους τρόπους βελτίωσης της ποιότητας ζωής τους, επιλέγοντας πράξεις και υλικά που δεν επηρεάζουν τον πλανήτη που μας φιλοξενεί προσωρινά.

Λέξη-κλειδί: Αειφορία

Η αειφορία ή η βιωσιμότητα είναι η ικανότητα αντοχής με σχετικά συνεχή τρόπο σε διάφορους τομείς της ζωής. Όπως εξήγησε μιλώντας στη «Σημερινή» ο Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Κυριάκος Ιωάννου, «η αειφορία έχει καταστεί κορυφαία προτεραιότητα μεταξύ των υπευθύνων λήψης αποφάσεων στο τρέχον παγκόσμιο οικονομικό, πολιτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον μας, καθώς επηρεάζει τα πάντα, από το περιβάλλον και την υγεία μας έως την οικονομική ανάπτυξη».

Για να επιτευχθεί ωστόσο η αειφορία ή αλλιώς η βιωσιμότητα θα πρέπει να αλλάξει ο χαρακτήρας της οικονομίας. «Η επίτευξη βιωσιμότητας απαιτεί μετάβαση από μια παραδοσιακή οικονομία Take-Make-Waste σε μια ‘‘κυκλική οικονομία’’, η οποία βασίζεται στις αρχές του σχεδιασμού των αποβλήτων και της ρύπανσης. Απαιτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στο πώς αντιλαμβανόμαστε όχι μόνο την ανάπτυξη προϊόντων, αλλά και τα ίδια τα επιχειρηματικά μοντέλα που οδηγούν τους οργανισμούς μας».

Μαζούτ αντί ήλιου;

Διογκωμένοι οι λογαριασμοί ρεύματος κάθε μήνα στα πλείστα νοικοκυριά, την ώρα που η Κύπρος του ήλιου και του ανέμου θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί τα «προσόντα» της. Ο κ. Ιωάννου εξήγησε γιατί συμβαίνει αυτό. «Το μικρό απομονωμένο νησιωτικό σύστημα παραγωγής ενέργειας της Κύπρου, το οποίο σήμερα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μαζούτ και το ντίζελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αναπτύσσεται σταθερά για να γίνει πιο βιώσιμο. Ένα από τα προβλήματα στη βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου είναι το γεγονός ότι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από προϊόντα πετρελαίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με παραγωγή ενέργειας που προέρχεται από συμβατικές μονάδες παραγωγής θερμικής ενέργειας. Με την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του διοξειδίου του άνθρακα μέσω της φορολογικής πολιτικής για τον άνθρακα και ως νησί με ένα απομονωμένο σύστημα δικτύου, το εισαγόμενο πετρέλαιο έρχεται με υψηλότερο κόστος, καθιστώντας τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο από τις υψηλότερες στην Ευρώπη στην τιμή 0.2236 €/kWh το 2020».

Η επίτευξη υψηλότερων μεριδίων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να είναι μια λύση στα ενεργειακά προβλήματα της Κύπρου. «Με κίνητρα τις επενδύσεις της ΕΕ, τις απαιτήσεις και τους περιορισμούς στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ο στόχος ΑΠΕ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για το 2020 στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης είναι 13% για την Κύπρο. Ο νέος στόχος ΑΠΕ 23% έως το 2030 μπορεί επίσης να επιτευχθεί», όπως σημείωσε ο κ. Ιωάννου.

Η ηλιακή ακτινοβολία μας από τις υψηλότερες στην Ευρώπη

Η ηλιακή ενέργεια είναι η ισχυρότερη απ’ όλες τις ΑΠΕ, σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου. «Η αφθονία της ηλιακής ακτινοβολίας στην Κύπρο καθιστά τα ηλιακά φωτοβολταϊκά την πιο ελκυστική τεχνολογία ΑΠΕ. Η ηλιακή ακτινοβολία στην Κύπρο είναι μια από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Η Κύπρος θεωρείται ότι έχει ηλιόλουστο καιρό περισσότερες από 300 ημέρες του έτους και ετήσια ακτινοβολία περίπου 2,000 kWh/m2 με μια κλίση στην επιφάνεια 30°. Αυτός ο ετήσιος ηλιακός πόρος είναι περισσότερο από 30% υψηλότερος από τις πιο ηλιόλουστες περιοχές της μεγαλύτερης αγοράς του κόσμου (Γερμανία), φανερώνοντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας αυτής ως εναλλακτική πηγή ενέργειας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση των εκπομπών του νησιού».

Ωστόσο η διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Κύπρο προκαλεί μια σημαντική αστάθεια του δικτύου και κάποια λειτουργικά προβλήματα. «Η χαμηλή ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται κατά τη διάρκεια ορισμένων περιόδων του έτους, μαζί με την πρόσβαση προτεραιότητας ή την εγγυημένη πρόσβαση στο σύστημα δικτύου που παρέχεται στην ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τους εγκατεστημένους αιολικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς, έκανε την ασφαλή λειτουργία του κυπριακού δικτύου μια δύσκολη εργασία. Αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να επιλυθεί με τη χρήση αποθήκευσης ενέργειας».

Ανησυχούμε λιγότερο για το περιβάλλον

Η ευαισθητοποίηση του μέσου Κύπριου πολίτη απέναντι στα ζητήματα πράσινης ενέργειας φαίνεται να είναι μειωμένη, όπως πιστοποιεί ο κ. Ιωάννου. «Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα νέων που διεξήχθη ταυτόχρονα σε 23 ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Κύπρος, οι νέοι της Κύπρου ανησυχούν λιγότερο για την κλιματική αλλαγή, με την ανησυχία των Κυπρίων νέων να κινείται κατά πολύ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

»Όλα αρχίζουν από την παιδεία. Η αειφορία πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο. Επίσης είναι σημαντικός ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία θα πρέπει να συνδράμουν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, με σχετική ειδησεογραφία, άρθρα, εκπομπές, ντοκιμαντέρ κ.λπ. Παράλληλα, η Πολιτεία και κυρίως τα εμπλεκόμενα Υπουργεία θα πρέπει να διεξαγάγουν συστηματικά, εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, με σχετικές διαφημίσεις και ενημερωτικά φυλλάδια. Το ίδιο και η τοπική αυτοδιοίκηση και οι Δήμοι, οι οποίοι θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνουν ενημερωτικό υλικό μαζί με τους λογαριασμούς που αποστέλλουν στους δημότες».

Σχέδια κινήτρων για φωτοβολταϊκά

συστήματα και ηλεκτρικά αυτοκίνητα

Ειδικά σχέδια οικονομικών κινήτρων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων παρέχονται στους πολίτες, ενώ αναμένονται αυτά για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ο κ. Ιωάννου ανέφερε σχετικά με τα φωτοβολταϊκά ότι, «όσον αφορά τις κατοικίες, τα σχέδια αυτά αφορούν θερμομόνωση οροφών, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ή συνδυασμό των δύο. Επίσης υπάρχει σχέδιο για εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακών συστημάτων σε υφιστάμενες κατοικίες. Παράλληλα, έγιναν επίσης χορηγίες για εξοικονόμηση ενέργειας σε επιχειρήσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού λαμβάνουν υψηλότερες χορηγίες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις κατοικίες τους».

Το κόστος των φωτοβολταϊκών συστημάτων παραμένει ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας στην απόφαση εγκατάστασής τους. Ο κ. Ιωάννου όμως εξήγησε ότι αυτό σύντομα ενδέχεται να αλλάξει. «Τα ΦΒ είναι μια τεχνολογία που παρουσιάζει ταχεία πτώση των τιμών. Αυτό επηρεάζει άμεσα το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΦΒ. Η τιμή των ΦΒ συστημάτων μειώθηκε περίπου 75% σε λιγότερο από 10 χρόνια. Αναμένεται ότι στο μέλλον η αλλαγή της προόδου μπορεί να είναι ακόμα πιο γρήγορη, αφού η βιομηχανία των ΦΒ βελτιώνεται μέρα με τη μέρα και η ΦΒ ενέργεια προσφέρει πλεονεκτήματα όπως: Προστασία του περιβάλλοντος, Οικονομική ανάπτυξη, Δημιουργία θέσεων εργασίας, Ασφαλή και κατανεμημένη παραγωγή, Προοπτική για παγκόσμια μεταφορά τεχνολογίας και καινοτομία».

Όσο για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ο κ. Ιωάννου σημείωσε πως «η Κύπρος είναι ιδανική για ηλεκτρικά οχήματα και θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα για την πράσινη μεταφορά. Η εισαγωγή σχεδίου χορηγιών για αγορά ηλεκτρικών οχημάτων είναι προ των πυλών, ενώ παράλληλα θα εγκατασταθεί σημαντικός αριθμός φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, τόσο στις πόλεις όσο και στους αυτοκινητόδρομους».