Μικρές καινοτομίες που θα πλήξουν τη γραφειοκρατία
Οι όροι μεταρρύθμιση και καινοτομία βρίσκονται συχνά στο λεξιλόγιό μας. Όλοι πιστεύουν ότι κάθε μεταρρύθμιση ή καινοτομία μάς οδηγεί στην πρόοδο και καταπολεμά τη γραφειοκρατία. Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις είναι ουτοπία για την Κύπρο. Υπάρχει μεγάλη αντίσταση από το σύστημα, τη νοοτροπία των υπαλλήλων, αλλά κυρίως από τους συνδικαλιστές και τα κόμματα, που σκέφτονται πρώτα τις ψήφους και μετά τις μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή καινοτομιών. Κλασικά παραδείγματα η αδυναμία που υπάρχει στη γρήγορη μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στην προώθηση της πλήρους εφαρμογής του Γε.Σ.Υ. και στην αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων.
Υπάρχουν όμως μερικές μικρές αλλαγές στην καθημερινή επαφή του κοινού με την εξουσία, που μπορεί να έχουν αποτελέσματα στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Και αυτές οι μεταρρυθμίσεις δεν χρειάζονται ούτε αλλαγή της νομοθεσίας, ούτε θέσπιση νέων νόμων, αλλά μόνο μερικές απλές και αυτονόητες διοικητικές αποφάσεις.
Τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη αποτελούν μια μεγάλη μεταρρύθμιση και καινοτομία, που απάλλαξαν τον πολίτη από πολλές και χρονοβόρες διαδικασίες και του προσφέρουν συγκεντρωτικά και εύκολα πολλές υπηρεσίες. Όμως και εδώ η παλιά νοοτροπία της γραφειοκρατίας καλά κρατεί σε μερικές διαδικασίες. Θα αναφέρω μόνο τρία απλά παραδείγματα.
Τα ΚΕΠ μπορούν να εκδώσουν για τους πολίτες την ευρωπαϊκή κάρτα ιατρικής περίθαλψης με μεγάλη ευκολία. Όμως, εδώ υπάρχει μια καραμπινάτη μορφή της αχρείαστης γραφειοκρατίας. Η υπηρεσία ζητά από τον πολίτη να παρουσιάσει γραπτή βεβαίωση ότι είναι εγγεγραμμένος στο Γε.Σ.Υ. Οι περισσότεροι δεν έχουν αυτήν τη βεβαίωση και πρέπει να αποταθούν στον προσωπικό τους γιατρό για να τους εκδώσει αντίγραφο. Αχρείαστη ταλαιπωρία και σπατάλη χρόνου. Μπορούσε το λογισμικό του Γε.Σ.Υ. να δίνει στον υπάλληλο αυτήν τη βεβαίωση με πληκτρολόγηση του αρ. ταυτότητας και της ημερομηνίας γεννήσεως του πολίτη, όπως κάνουν όλοι οι παροχείς υγείας του Γε.Σ.Υ.
Άλλο παράδειγμα. Για να βγάλει κάποιος ταυτότητα ή διαβατήριο ή να τα ανανεώσει, πρέπει να συμπληρώσει εκ των προτέρων ειδική αίτηση για το καθένα. Αυτό για πολλούς δημότες δεν είναι και τόσο εύκολο. Είναι όμως μια αχρείαστη ταλαιπωρία, που μπορεί, κατά τη γνώμη μου, να καταργηθεί. Ο πολίτης παραδίδει την αίτηση στον υπάλληλο κι εκείνος συμπληρώνει τα στοιχεία σε δική του φόρμα στην υπολογιστή ή κάνει τις αλλαγές στα στοιχεία που έχει, αν πρόκειται για ανανέωση. Μετά τυπώνει τη φόρμα με τα στοιχεία και τη δίνει στον πολίτη να την υπογράψει. Αυτή είναι και η επίσημη αίτηση για την έκδοση ή ανανέωση. Η συμπλήρωση της έντυπης αίτησης είναι μια γραφειοκρατική διαδικασία που διατηρείται, έστω κι αν δεν χρειάζεται. Και η αίτηση που συμπληρώνει ο πολίτης είναι ένα αχρείαστο έντυπο, το οποίο δημιουργήθηκε την εποχή που όλα γίνονταν με το χέρι, που όμως η γραφειοκρατία το συντηρεί για να ταλαιπωρείται ο πολίτης.
Είμαι βέβαιος πως τέτοια αχρείαστα έντυπα και διαδικασίες υπάρχουν σε όλα τα τμήματα όπου ο πολίτης υποβάλλει κάποια αίτηση. Κι αν χρειαστεί να κάμει την ίδια εργασία σε μια βδομάδα, πάλι θα πρέπει να συμπληρώσει το ίδιο έντυπο και να καταχωρίσει τα στοιχεία που υπάρχουν ήδη στα αρχεία του κράτους.
Τέτοιες αχρείαστες γραφειοκρατικές διαδικασίες πιστεύω πως υπάρχουν πολλές στη δημόσια διοίκηση, που ταλαιπωρούν τους πολίτες, δημιουργούν ουρές αναμονής και διαπληκτισμούς. Μπορούν εύκολα να καταργηθούν με απλές αποφάσεις και εφαρμογή απλών καινοτομιών. Χρειάζεται, μόνο, κάποιοι, με χρήση του κοινού νου, να πάρουν τις αυτονόητες αποφάσεις. Όμως χρειάζεται και διάθεση ανάληψης ευθύνης και λήψης απόφασης για απλές αλλαγές. Φυσικά υπάρχει και η νοοτροπία της εξουσίας, που νιώθει αυταρέσκεια με την αχρείαστη και ταλαιπωρούσα γραφειοκρατία.
