«Μίλα μου Ιστορικά»

Η σειρά διαδικτυακών διαλέξεων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου εμπλουτίζεται με το νέο επεισόδιο-διάλεξη της αρχαιολόγου Δρος Ελισάβετ Στεφανή, με θέμα «Οι νεκροπόλεις και τα ταφικά έθιμα στην Αμαθούντα κατά την 1η χιλιετία π.Χ.», το οποίο παρουσιάζεται την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου.

Θεματική Διάλεξης:

Η Αμαθούντα υπήρξε ένα από τα ανεξάρτητα πολιτειακά κέντρα της Κύπρου κατά τη διάρκεια της Κυπρο-Αρχαϊκής και Κυπρο-Κλασικής περιόδου και μια ακμάζουσα αστική θέση από τους Ελληνιστικούς μέχρι και τους πρώιμους Βυζαντινούς χρόνους. H ίδρυσή της ανάγεται στις αρχές της Εποχής του Σιδήρου, τον 11ο αι. π.Χ. και η περιοχή όπου άκμασε το αστικό της κέντρο κατοικήθηκε μέχρι και τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων και οι διάφορες ομάδες της Γαλλικής Αποστολής διενέργησαν ανασκαφικές έρευνες σε διαφορετικές θέσεις, αποκαλύπτοντας συναρπαστικά ευρήματα που μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε την ιστορία της Αμαθούντας από της απαρχές της ίδρυσής της μέχρι και τη σταδιακή εγκατάλειψή της τον 8ο αι. μ.Χ. Οι θέσεις όπου μαρτυρείται αδιάλειπτα η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι οι νεκροπόλεις, εκεί όπου θάβονταν οι κάτοικοί ή όσοι έτυχε να πεθάνουν στην περιοχή. Η διαχρονική αυτή σταθερότητα που χαρακτηρίζει την ταφική τοπογραφία της Αμαθούντας διαφέρει από εκείνη των υπόλοιπων γνωστών ερευνημένων κεντρικών θέσεων της Κύπρου.

Οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί στις νεκροπόλεις της, από τα τέλη του 19ου αι. μέχρι και σήμερα, μας επιτρέπουν να μιλάμε για την ύπαρξη τριών οργανωμένων χώρων ταφής: τη δυτική, τη βόρεια και την ανατολική νεκρόπολη. Η κάθε νεκρόπολη καταλαμβάνει μια έκταση μήκους 1 περίπου χλμ. και αναπτυσσόταν στις παρυφές και τις χαμηλές πλαγιές των λόφων που γειτνιάζουν με τον κεντρικό λόφο της ακρόπολης. Η εξέλιξη των διαδικασιών που οδήγησαν στην αστικοποίηση και την συνθέτη πολιτειακή οργάνωση της Αμαθούντας προσεγγίζονται διά μέσου της ανασύστασης του ταφικού της τοπίου και της μελέτης των ταφικών τύπων.

Οι τρεις νεκροπόλεις αποτέλεσαν επίσης σημεία διεξαγωγής ταφικών τελετουργικών, τα οποία αντανακλούν τις κοινωνικές δομές. Ο ενταφιασμός αποτέλεσε την επικρατούσα ταφική πρακτική, ενώ στην Αμαθούντα απαντάται επίσης το έθιμο της καύσης των νεκρών, παρόλο που δεν ήταν ποτέ διαδεδομένο στην Κύπρο. Τα κτερίσματα και τα επιτύμβια επιγράμματα, χαραγμένα επάνω στα ταφικά σήματα μας δίνουν επίσης σημαντικές πληροφορίες αναφορικά με την κοινωνική θέση και την καταγωγή των νεκρών που θάφτηκαν στην περιοχή.

Σύντομο βιογραφικό του ομιλητή:

Η Ελισάβετ Στεφανή είναι κάτοχος πτυχίου από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και μεταπτυχιακού στην αποκατάσταση και διαχείριση πολιτιστικών αγαθών του Πανεπιστήμιου της Σιένα (Ιταλία). Το 2022 ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο Κύπρου με τίτλο διατριβής «Οι Νεκροπόλεις της Αμαθούντας. Ταφική τοπογραφία και τυπολογία από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου μέχρι την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο».

Από το 2009 συνεργάζεται με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, συμμετέχοντας σε διάφορες σωστικές και συστηματικές ανασκαφές στην επαρχία της Λεμεσού, καταγράφοντας και ψηφιοποιώντας αρχαιολογικό υλικό και συμμετέχοντας στις εργασίες μουσειολογικής μελέτης περιοδικών και μόνιμων εκθέσεων σε διάφορα Μουσεία. Εργάστηκε επίσης ως επιμελήτρια της αρχαιολογικής έκθεσης στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, όπου είχε την ευκαιρία να σχεδιάσει και να υλοποιήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για την αρχαιολογία. Σήμερα εργάζεται στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ψηφιοποίησης αρχαίων αντικειμένων του Τμήματος Αρχαιοτήτων «Digitising the Museums of Cyprus».

Λέξεις κλειδιά: Αμαθούντα, ταφική τοπογραφία, ταφική αρχιτεκτονική, ταφικά έθιμα, Εποχή του Σιδήρου, πόλεις- κράτη, πολιτειακή οργάνωση.

H σειρά διαλέξεων «Μίλα μου Ιστορικά» αποτελεί μία επιστημονικά τεκμηριωμένη και ταυτόχρονα φιλική στον ακροατή σειρά, από έγκριτους επιστήμονες που εστιάζουν σε διάφορα κυπρολογικά θέματα, τα οποία σχετίζονται με τα Μουσεία, Συλλογές, Εκθέσεις, Δράσεις του Πολιτιστικού Ιδρύματος, αλλά και ευρύτερα με όλες τις περιόδους της κυπριακής ιστορίας, αρχαιολογίας, ιστορίας της τέχνης και λογοτεχνίας.

Οι διαλέξεις παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα στη σελίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος στο Facebook (@boccf), στην ιστοσελίδα μας www.boccf.org και σε άλλες ψηφιακές πλατφόρμες παροχής ήχου (Buzzsprout, Spotify, Google Podcasts: “Μίλα μου ιστορικά”).