Η κατάρα των S-300 και το «νεκροταφείο όπλων» της Ουκρανίας

Είναι έντονο το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη μεταφορά του αντιαεροπορικού, αντιπυραυλικού συστήματος των S-300 από την Κρήτη στο πεδίο μάχης της Ουκρανίας, η οποία, όπως τονίζουν στρατιωτικές πηγές, «μετατρέπεται σε νεκροταφείο οπλικών συστημάτων». Συμβαίνει αυτό διότι, στο πλαίσιο της αλληλεγγύης προς το Κίεβο, Δυτικές χώρες ξεφορτώνονται παλιά οπλικά συστήματα για να τ’ αντικαταστήσουν με καινούργια, κυρίως αμερικάνικα. Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να ιδωθεί και η περίπτωση, όπως διπλωματικές πηγές αναφέρουν, των S-300. Όμως, όπως παρατηρούν, κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Βεβαίως, αυτή η εξέλιξη δεν περιορίζεται μόνο στους S-300 που βρίσκονται στην Κρήτη, αλλά επεκτείνεται και στα ρωσικά οπλικά συστήματα που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι BUK και οι TOR M1.

Μπορεί και πώς να στείλει η Αθήνα τους S-300 στην Ουκρανία;

Μπορεί ν’ απαλλαγεί η ΕΦ από τα ρωσικά όπλα και πώς;

Γιατί οι Ρώσοι δεν επέτρεψαν βολές των BUK;

Μπορούν ν’ αντιμετωπιστούν οι «Typhoon» και πώς;

Αλλαγή ισοζυγίων δυνάμεων

Έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ελλάδα θα ήταν δυνατό να δεχθεί τη μεταφορά των S-300 στην Ουκρανία εφόσον αντικατασταθούν με Patriot νέας γενιάς. Η ιστορία των S-300 που εξορίστηκαν από την Κύπρο στην Κρήτη είναι τραγική και μοιάζει με κατάρα, εφόσον συνδέθηκε με ταπεινωτική υποχώρηση επί της διακυβέρνησης Σημίτη έναντι των τουρκικών απειλών και σηματοδότησε το τέλος του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος και την απαρχή μιας εξευμενιστικής πολιτικής, που ισχύει μέχρι σήμερα και οδήγησε στο σχέδιο Ανάν και στην αποτυχία του Κραν Μοντανά, καθώς και στις κρίσεις που δημιουργεί η Τουρκία επειδή αντιλαμβάνεται ότι η Κύπρος αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του Ελληνισμού. Τώρα, μετά την Κύπρο, οι ΗΠΑ θέλουν να τους εξορίσουν στην Ουκρανία. Από την αγορά τους προκαλούνται διλήμματα και πονοκέφαλοι σε Αθήνα και Λευκωσία.

Η συνεχής τουρκική επιθετικότητα, που δεν στηρίζεται μόνο στην προεκλογική ρητορική του Ερντογάν, αλλά κυρίως στη διαχρονική αναθεωρητική στρατηγική του νεο-οθωμανισμού, ανάγκασε την Ελλάδα να προχωρήσει στην αγορά σύγχρονων και δη γαλλικών εξοπλιστικών συστημάτων, όπως οι φρεγάτες «Μπελαρά» και τα μαχητικά «Ραφάλ», προκειμένου να επιφέρει σταδιακά αλλαγή στο ανισοζύγιο δυνάμεων, που ευνοεί ακόμη την Τουρκία. Έτσι, θα μπορεί να αυξήσει την αποτρεπτική της ικανότητα, με απώτερο στόχο να περιορίσει τις πιθανότητες του θερμού επεισοδίου ή ακόμη και του πολέμου. Αλλιώς αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να επιτρέψει στην Τουρκία να κερδίζει διά της σκιάς της ισχύος της ή να ταπεινώσει την Ελλάδα σε ανάλογα επεισόδια όπως ήταν η περίπτωση των Ιμίων, που είχες ως αποτέλεσμα τη δημιουργία γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο και πάγωμα, στην πραγματικότητα, των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Προβλήματα συντήρησης και η αξιοπιστία

Οι S-300 είχαν παραγγελθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία το 1997 και είχαν εγκατασταθεί στην Κρήτη το 1999. Η μεταβίβαση των πυραύλων από την κυπριακή στην ελληνική ιδιοκτησία έγινε το 2007. Η Αθήνα έδωσε ως αντάλλαγμα στη Λευκωσία TOR M1 (πύραυλοι μικρού βεληνεκούς τους οποίους πλήρωσε) και τα πυροβόλα «Σουζάνα», σλοβάκικης κατασκευής και προέλευσης. Οι S-300 παρέμειναν και παραμένουν στην Κρήτη σε αδρανή κατάσταση, παρότι τα ραντάρ τους λειτουργούσαν και από καιρού εις καιρόν μπορούσαν να συμμετάσχουν σε κάποιες τοπικές ασκήσεις. Η μοναδική βολή των S-300 είχε γίνει το 2013 και στοίχισε περί το 1,5 εκατομμύριο ευρώ. Σήμερα αντιμετωπίζουν διάφορα τεχνικά προβλήματα λόγω έλλειψης επαρκούς συντήρησης. Από τους 40 πυραύλους είναι διαθέσιμοι οι 38, αλλά κάποιοι από αυτούς ενδέχεται να μην είναι σε κατάσταση χρήσης. Εκτιμάται, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, ότι μπορεί να έχουν ευστοχία περί το 30%. Ειδικώς λόγω των κακών σχέσεων που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή μεταξύ της Ρωσίας και της Ελλάδος, οι πύραυλοι μέρα με τη μέρα χάνουν την αξιοπιστία τους και την επιχειρησιακή τους ικανότητα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ενώ πρέπει να ελέγχονται και να πιστοποιούνται το αργότερο μέχρι τα 15 έτη, κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί επί 24 χρόνια.

Η ασφάλεια του διαύλου για Κύπρο

Πρέπει να λάβει κάποιος υπόψη ότι: 1. Τα ραντάρ των S-300 έχουν εμβέλεια εντοπισμού και έρευνας στόχων μέχρι 300 χιλιόμετρα, καταυγασμού και κατεύθυνσης 200 χιλιόμετρα, καθώς και την ικανότητα εντοπισμού μικρής αντανακλαστικής επιφάνειας. 2. Οι S-300 έχουν βεληνεκές 150 χιλιόμετρα για μη ελισσόμενο στόχο και 40 με 75 χιλιόμετρα για μαχητικά και άλλους ελισσόμενους στόχους, όπως π.χ. πυραύλους. 3. Η παρουσία των S-300 στην Κρήτη εξασφαλίζει τον δίαυλο διέλευσης ελληνικών μαχητικών στην περίπτωση που αποφασίζεται η αποστολή τους στην Κύπρο εάν ξεσπούσαν πολεμικές επιχειρήσεις στο νησί. 4. Οι πύραυλοι δεν είναι μόνο αντιαεροπορικοί αλλά και αντιβαλλιστικοί (κατά πυραύλων).

Ηθικά διλήμματα και Patriot

Οι S-300 είναι μεν ελληνικής ιδιοκτησίας, αλλά για τη μεταπώληση και μετεγκατάστασή τους χρειάζεται η έγκριση της Ρωσίας και της κατασκευάστριας εταιρείας. Πρόκειται για το «Πιστοποιητικό Τελικής Χρήσης». Μια απόφαση της Ελλάδας για την αποστολή των S-300 στην Ουκρανία γεννά διπλωματικά, ηθικά και στρατιωτικά ζητήματα, που χειροτερεύουν τις ήδη τεταμένες σχέσεις Αθηνών - Μόσχας. Γιατί; Διότι, όταν η Κύπρος ήταν υπό καθεστώς εμπάργκο από τις ΗΠΑ, η Ρωσία τής πωλούσε οπλικά συστήματα για να αμυνθεί της τουρκικής απειλής, με το αζημίωτο φυσικά. Επί τούτου, εγείρεται το ηθικό, εκ των πραγμάτων, ζήτημα. Βεβαίως, όπως η κατάσταση εξελίσσεται στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί, π.χ. η Ελλάδα, ότι η υφιστάμενη ρωσική στρατηγική είναι ιδιαιτέρως ανήθικη εφόσον καταστρέφονται στρατηγικές υποδομές, με αποτέλεσμα να υποφέρουν από το κρύο εκατομμύρια άμαχοι πολίτες. Θα μπορούσε, δηλαδή, να ισχυριστεί κάποιος ότι η αποστολή των ελληνικών S-300 στην Ουκρανία έχει ως στόχο να βοηθήσει στον τερματισμό μιας ανήθικης ρωσικής πρακτικής. Υπό αυτήν την έννοια θα ήταν δυνατό να δικαιολογηθεί η μετεγκατάσταση των S-300 στο Κίεβο ή αλλού. Η Ελλάδα αφήνει ανοικτό ένα τέτοιο σενάριο, υπό την προϋπόθεση ότι θα της παραχωρηθεί από τις ΗΠΑ, για να καλυφθεί το κενό, ανάλογο αντιαεροπορικό και αντιπυραυλικό σύστημα Patriot με βεληνεκές για ευέλικτους στόχους περί τα 75 με 80 χιλιόμετρα. Εννοείται ότι: Α) Ούτε λεπτό δεν θα πρέπει να υπάρξει κενό ασφάλειας στην περίπτωση μετεγκατάστασης των S-300 στην Ουκρανία. Β) θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο βαθμός νέας επιδείνωσης στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ρωσία (calculated decision).

Λήψη αποφάσεων

Αληθές είναι ότι, εκτός από την περίπτωση της Ελλάδας, οι Αμερικανοί ασκούν από καιρού εις καιρόν πιέσεις επί της κυπριακής Κυβέρνησης προκειμένου να απαλλαγεί από το σύνολο των ρωσικών οπλικών συστημάτων τα οποία διαθέτει είτε αυτά είναι τα αντιπυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα BUK και το TOR-M1 είτε είναι τα ρωσικά άρματα μάχης Τ-80. Μία τέτοια εξέλιξη χωρίς αντικατάστασή τους από ανάλογα αμερικανικά ή ευρωπαϊκά οπλικά συστήματα αφήνει την Εθνική Φρουρά εντελώς γυμνή και βορά στην τουρκική απειλή. Oι BUK μπορούν να διαδραματίσουν -και διαδραματίζουν- τον δικό τους ρόλο, αλλά δεν έχουν εκσυγχρονιστεί όπως θα έπρεπε, λόγω οικονομικών και άλλων προβλημάτων. Δεν έχουν δοκιμαστεί. Ακόμη και όταν είχε εξασφαλιστεί πεδίο βολής στο Ισραήλ, η Ρωσία δεν άναψε ποτέ το πράσινο φως, όπως το συμβόλαιο προβλέπει για δικούς της λόγους ασφάλειας. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα πρέπει να ληφθεί απόφαση κατά πόσον θα συνεχίσει η Κυπριακή Δημοκρατία να διαθέτει ρωσικά οπλικά συστήματα ή αν θα τα αντικαταστήσει με ευρωπαϊκά ή άλλα αμερικανικά εφόσον έχει τερματιστεί το εμπάργκο, που αδίκως επιβαλλόταν μέχρι σήμερα από την Ουάσιγκτον σε βάρος της Λευκωσίας.

Πρόβλημα με τα ρωσικά όπλα και λύσεις

Αληθές είναι ότι θα ήταν ανέντιμο και ανήθικο εκ μέρους της κυπριακής Κυβέρνησης να στείλει στην Ουκρανία οποιοδήποτε ρωσικό οπλικό σύστημα τής έχει πωληθεί από τη Μόσχα όταν οι ΗΠΑ μάς επέβαλλαν εμπάργκο. Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντήσει η νέα Κυβέρνηση είναι εάν θα εκσυγχρονίσει τα πεπαλαιωμένα ρωσικά οπλικά συστήματα και το δεύτερο, που είναι συναφές του πρώτου, εάν θα τα στείλει, για παράδειγμα, στην Ουκρανία, ή εάν, κατόπιν συνεννόησης και με τη Ρωσία, θα ήταν δυνατόν να τα πουλήσει, όπως συνέβη με τα ρωσικά ελικόπτερα, σε μια χώρα που είναι είτε φιλικά προσκείμενη στη Ρωσία είτε ουδέτερη. Και αυτό είναι σημαντικό για να μη θεωρηθεί η στάση της μας εχθρική και ανήθικη.

«Iron Dome» και «SPIKE LNOS»

Οι αποφάσεις για τα ρωσικά οπλικά συστήματα είναι συναφείς με μία απαίτηση ευρείας λαϊκής αποδοχής, δηλαδή αυτήν της αναβίωσης του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, που σημαίνει ότι οι αγορές και ο εκσυγχρονισμός του οπλοστασίου μας θα πρέπει να συζητούνται με την Ελλάδα προκειμένου να εξυπηρετείται η ενιαία σε βάρος της Τουρκίας αποτροπή. Ήδη, για παράδειγμα, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει παραγγείλει από το Ισραήλ μιαν από τις παραλλαγές του αντιαεροπορικού και αντιβαλλιστικού συστήματος «Iron dome» (Σιδηρούς Θόλος) και η Ελλάδα τους πυραύλους «SPIKE LNOS», οι οποίοι έχουν ωφέλιμο βεληνεκές 32 χιλιομέτρων και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον Στρατό Ξηράς επί οχημάτων, για την Αεροπορία στα «Απάτσι» και στο Ναυτικό. Όπως στρατιωτικές πηγές αναφέρουν, ειδικά στην περίπτωση του Ναυτικού, η εγκατάσταση στα ταχύπλοα σκάφη μπορεί να βοηθήσει αφάνταστα στον θαλάσσιο ανταρτοπόλεμο του Αιγαίου, προκαλώντας τρόμο στο τουρκικό ναυτικό. Ταυτοχρόνως, προσθέτουν ότι εκείνο που θα πρέπει να μελετηθεί είναι η αγορά ακόμα μίας φρεγάδας τύπου «Μπελαρά», με την οικονομική συνδρομή της Κύπρου, για να χρησιμοποιηθεί για τη δική μας περίπτωση στη λογική του ενιαίου επιχειρησιακού χώρου με την Ελλάδα. Όσο δε για τους πολυδιαφημισμένους πυραύλους «Typhoon», τους οποίους ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προορίζει για να χτυπήσει την Αθήνα, μπορούν, όπως επισημαίνεται, να αντιμετωπιστούν και από υφιστάμενους εκτοξευτές πυραύλων που διαθέτει η Ελλάδα και από τους Patriot.

Λήψη αποφάσεων μετά τις εκλογές, για τη δημιουργία ενός νέου αποτρεπτικού δόγματος, που θα ξεκινά από τη Θράκη και θα καταλήγει στην Κύπρο, δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας και μειώνει τις πιθανότητες κρίσεων και πολέμου. Εάν συνδυαστεί με περιφερειακές συμμαχίες στην πράξη, όπως αυτές με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, η αναβάθμιση των κρατών της Κύπρου και της Ελλάδας εντός της ΕΕ και του ΝΑΤΟ θα είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Ταυτοχρόνως, δημιουργούνται νέες θετικές συνθήκες ως προς τα ισοζύγια δυνάμεων με την Τουρκία, της οποίας η αυθάδεια και επιθετικότητα μπορούν να περιοριστούν, και μέσα από διπλωματικές κινήσεις που θα στηρίζονται στην απαλλαγή της Κύπρου από την πλήρη κατοχή, θα είναι δυνατό να οικοδομηθεί μια νέα διαδικασία διευθέτησης του προβλήματος για βιώσιμη και δημοκρατική λύση.

Πώς κεφαλαιοποιούμε τον Μενέντεζ;

Άλλωστε, ο Αμερικανός Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών της Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ, ήταν σαφής τις προάλλες ως προς την αντιδημοκρατική πολιτική του Ερντογάν, τον οποίο προειδοποίησε ότι, εάν χρησιμοποιήσει τους πυραύλους «Typhoon» σε βάρος του άμαχου πληθυσμού των Αθηνών, θα θεωρηθεί αμέσως εγκληματίας πολέμου. Όσο, δε, για τον Αττίλα, ήταν απόλυτος, τονίζοντας ότι ούτε ένας Τούρκος στρατιώτης δεν μπορεί να παραμείνει στην Κύπρο. Βεβαίως, τέτοιες δηλώσεις θα ήταν δυνατό να θεωρούνταν στο παρελθόν, ακόμη και τώρα, από κάποιους ημέτερους του κομματικού καταστημένου, που θέλουν εσαεί να εξευμενίζουν την Τουρκία, «ως ακραίες». Αυτό σημαίνει αλλαγή πολιτικής κουλτούρας, καθώς και ότι το ηθικώς ορθό και αυτονόητο, το οποίο εκθέτει τον κατακτητή, δεν αποτελεί ακρότητα αλλά υποχρέωση. Συνιστά αυτοσεβασμό και προσφέρει τη δυνατότητα να σε σεβαστούν οι άλλοι. Δεν μπορεί ο Μενέντεζ να εμφανίζεται βασιλικότερος του βασιλέως. Εκτιθέμεθα. Για να μην πούμε ότι ταπεινωνόμαστε, αφού το κυπριακό κατεστημένο αφήνει παραθυρόπορτες ανοιχτές για την παραμονή αριθμού τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι ο Μενέντεζ δεν προχωρεί σε τέτοιες δηλώσεις επειδή είναι ερωτευμένος με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά διότι αυτό θεωρεί πως υπηρετεί το εθνικό συμφέρον της χώρας του, δηλαδή της υπερδύναμης των ΗΠΑ. Ερώτημα: Πώς εμείς κεφαλαιοποιούμε αυτήν την αμερικανική στάση; Πάντως όχι με την επιστροφή μας στο Κραν Μοντανά. Άλλωστε, το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού...