Τα Χριστούγεννα των εκλογών

Όπως συνηθίζουμε κάθε χρόνο, το κείμενο της εβδομάδας των Χριστουγέννων παραμένει μακριά από μακροσκελείς τεχνικές οικονομικές αναλύσεις. Την ώρα που γίνονται οικογενειακές συσκέψεις για το ψήσιμο της γαλοπούλας και της σούβλας, έστω και για λίγο, μένουν μακριά από τις σκέψεις και τις συζητήσεις μας τα επιτόκια, ο πληθωρισμός, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κ.λπ.

Πάντως, συνεχίζοντας το περσινό χριστουγεννιάτικο κείμενο, ο Άγιος Βασίλης φέτος έβγαλε τη μάσκα αλλά πρέπει να προσέχει απ’ όλες τις ιώσεις που κυκλοφορούν, εκσυγχρονίστηκε τεχνολογικά (digitalization) μετά τον σημαντικό αριθμό εταιρειών του τομέα που επέλεξαν να εγκατασταθούν στην Κύπρο, «ξηλώθηκε» οικονομικά λόγω υψηλού πληθωρισμού και κατασκευαστικού κόστους, ενώ αν χρηματοδότησε τις εργασίες του με δάνειο από τις αρχές Ιανουαρίου θα πρέπει τώρα να προσέξει με τις δόσεις.

Ελπίζουμε, πάντως, το εργοστάσιό του να δουλεύει με ηλιακή ενέργεια, λίγο δύσκολο για τη Λαπωνία (πληροφορίες για μετεγκατάσταση στην Κύπρο λόγω των φορολογικών και πολεοδομικών κινήτρων δεν επιβεβαιώνονται), και το έλκηθρο να έχει καλή κατανάλωση καυσίμων. Υπενθυμίζεται ότι οι τιμές για τα σιτηρά και παρόμοιων προϊόντων (με τα οποία τρέφονται οι τάρανδοι), έχουν αυξηθεί σημαντικά, οπότε ακόμη να αποφασιστεί το ποσοστό «ταρανδοκίνησης», ηλεκτροκίνησης ή χρήσης υγρών καυσίμων.

Το πρόβλημα εξεύρεσης βοηθών για τον Άγιο Βασίλη συνεχίζεται από πέρσι, παρά το γεγονός ότι ο μισθός των ξωτικών ξεπερνά τον κατοχυρωμένο ακαθάριστο μισθό. Ζητήματα που αφορούν την ΑΤΑ, το συνταξιοδοτικό των ξωτικών και τη φορολογική μεταρρύθμιση στο χωριό τους θα συζητηθούν από τον Μάρτη και έπειτα από την ανάληψη των καθηκόντων του νέου «μουχτάρη» του χωριού. Ξεκάθαρα, η διαχείριση θέλει πλάτες και καλούς καραβοκύρηδες που έχουν τις λύσεις.

Επίσης, μέσα από σωστή διαχείριση του ρίσκου, τα επιπλέον κεφάλαια του Άγιου Βασίλη δεν έχουν επενδυθεί σε κρυπτονομίσματα ή σε μετοχές, η αξία των οποίων μειώθηκε δραστικά, εφόσον προχώρησε σύμφωνα με πληροφορίες σε επένδυση για αυτοματοποίηση των διαδικασιών στο εργοστάσιο παιχνιδιών. Παράλληλα,φαίνεται να κάνει σκέψεις για ίδρυση επενδυτικού ταμείου στην Κύπρο, μετά τις θετικές εξελίξεις που είχε ο τομέας τη χρονιά που τελειώνει, ώστε να είναι έτοιμος, εάν και εφόσον απαιτηθούν επιπλέον κεφάλαια από επενδυτές.

Δυστυχώς, αυτήν τη χρονιά θα πρέπει να αποφύγει περιοχές πολεμικών συγκρούσεων. Μετά τη Συρία και άλλες αραβικές χώρες τα προηγούμενα χρόνια, ο εναέριος χώρος της Ουκρανίας και της Ρωσίας είναι επικίνδυνος, ενώ ο Άγιος Βασίλης θα πρέπει να είναι προσεκτικός ούτως ώστε να μη χρησιμοποιηθούν προϊόντα και πρώτες ύλες που βρίσκονται στον κατάλογο των κυρώσεων.

Φυσικά από τα τραπέζια των Χριστουγέννων δεν αναμένεται να απουσιάζουν συζητήσεις που αφορούν τις προεδρικές και αρχιεπισκοπικές εκλογές, για το ποιος είναι «σίουρος» ή «κουτσός άππαρος», ενώ οι λάτρεις της στρογγυλής θεάς θα αναπολούν τα παιχνίδια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, που δεν ήταν και τόσο άσχημο που διεξήχθη χειμώνα. Πιο δυτικά, φυσικά, η συζήτηση θα είναι πιο τοπικιστική για το αν θα έρθει το πρωτάθλημα στο Παφιακό.

Παρά την ανάπτυξη έρχονται προκλήσεις

Οι οικονομικοί δείκτες δείχνουν οικονομική ανάκαμψη και σίγουρα τα αποτελέσματα είναι πολύ καλύτερα απ’ ότι θα ανέμενε κάποιος με την έναρξη των εχθροπραξιών στη Ρωσία. Ο τουρισμός πήγε αρκετά καλά, οι υπηρεσίες το ίδιο, ειδικά με την εγκατάσταση πολλών εταιρειών στην Κύπρο, ο κατασκευαστικός τομέας συνεχίζει να αναπτύσσεται (με διαφορετικού είδους έργα), αυτός της ναυτιλίας παραμένει σταθερός παρά τις προκλήσεις (είδε το φως της δημοσιότητας την προηγούμενη βδομάδα η πρόθεση μεγάλου ναυτιλιακού ομίλου να χρησιμοποιήσει την Κύπρο ως τη βάση του και να έχει τα κεντρικά γραφεία στο νησί μας) από το εμπάργκο σε προϊόντα ρωσικής προέλευσης και τις κυρώσεις, ενώ οι τομείς της τεχνολογίας, της ιατρικής και της εκπαίδευσης ενισχύουν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας.

Τα πιο πάνω καταδεικνύουν ότι η ανάπτυξη που σημειώνεται αφορά τη λεγόμενη πραγματική οικονομία και όχι ευκαιριακού τύπου επενδύσεις. Φυσικά αυτό θα πρέπει να παρακολουθείται και το επόμενο έτος, στο οποίο αναμένεται να υπάρξουν σημαντικές προκλήσεις.

Κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί καλούνται να διαχειριστούν το φαινόμενο των υψηλών ποσοστών πληθωρισμού, εφόσον είναι ξεκάθαρο ότι θα κρατήσει. Γίνεται προς όλους αντιληπτό ότι, αν δεν τύχει σωστής διαχείρισης, θα δημιουργήσει εμπόδια σε πρώτη φάση στην πορεία ανάκαμψης μετά την κρίση του κορωνοϊού, καθώς και σε νέα κρίση αν τα πράγματα εκτροχιαστούν.

Όσο συνεχίζεται η ίδια κατάσταση και πολλές φορές επιδεινώνεται, οι δυνάμεις του παγκόσμιου εμπορίου δεν μπορούν να δράσουν για να βρεθεί το νέο ισοζύγιο. Φυσικά, πλέον, ο διαχωρισμός Δύσης και Ανατολής είναι προφανής οικονομικά και κανένας δεν πιστεύει ότι μπορούμε να επανέλθουμε οικονομικά σε προπολεμικές εποχές.

Το διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον μεταβάλλεται με γοργούς ρυθμούς, κάτι που επηρεάζει τις οικονομικές πολιτικές, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εξωγενείς οικονομίες. Οι ανάγκες των επενδυτών, των επιχειρηματιών αλλά και της κοινωνίας αλλάζουν, οικονομικοί τομείς αναπτύσσονται και άλλοι παρακμάζουν. Το σίγουρο είναι ότι ζούμε σε ένα δυναμικό περιβάλλον, τεχνολογικά αναβαθμισμένο με πολλά εμπλεκόμενα συμφέροντα και συσχετισμό γεγονότων.

Tην ίδια στιγμή η κοινωνία φαίνεται να αντιμετωπίζει, όχι όλη, μια δύσκολη καθημερινότητα. Αυξημένο κόστος διαβίωσης, υψηλά ενοίκια, αυξημένες δόσεις. Η τελευταία κρίση μάς έχει κάνει όλους σοφότερους, με καλύτερη διαχείριση των οικογενειακών και επιχειρηματικών προϋπολογισμών, οπότε οι δυσκολίες μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα. Σίγουρα μια παρατεταμένη περίοδος υψηλού πληθωρισμού και επιτοκίων προβληματίζει.

Το κράτος προχωρεί σε μέτρα που αφορούν το κόστος του ρεύματος και ενίσχυση των ευπαθών ομάδων. Πολλές και οι προτάσεις από τους υποψηφίους προέδρους, πάντοτε, φυσικά, αναφερόμενοι στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλοντας να «μεθύσει τον ήλιο» υιοθετεί για έξι μήνες την επιχορήγηση 10% για τις αγορές ειδών πρώτης ανάγκης, μέτρο που θυμίζει πολιτικές Ανδρέα Παπανδρέου.

Μπαίνοντας στην τελευταία ευθεία για τις προεδρικές εκλογές, ο πολίτης αναμένει να ακούσει συγκεκριμένες προτάσεις, που θα βελτιώσουν την καθημερινότητά του. Δεν είναι η ποσότητα των προτάσεων που τις κάνουν σημαντικές, αλλά η ποιότητα και το πόσο εφαρμόσιμες είναι.

Καλά Χριστούγεννα, λοιπόν, μακριά από τα προβλήματα της καθημερινότητας, έστω και για λίγο. Όπως λέει και η κλασική φράση «κανένας δεν τα πήρε μαζί του», οπότε οι σκοτούρες ας περιοριστούν στο αν θα πετύχει η γαλοπούλα ή η σούβλα, έχοντας στην έννοια μας τους λιγότερους τυχερούς, τους ανθρώπους που μας μεγάλωσαν και τον διπλανό μας, ο οποίος όντας αξιοπρεπής, δεν θέλει να ζητήσει βοήθεια.