Να ξανακτίσουμε τον Συνεργατισμό του ήθους της παλιάς εποχής
Ο Συνεργατισμός και οι οραματιστές που τον ίδρυσαν έσωσαν την κυπριακή κοινωνία από την τοκογλυφία, την αισχροκέρδεια και την εξαθλίωση του αγροτών και των εργατών. Συνθήματα του Συνεργατισμού ήταν δύο: το «Φασούλι, φασούλι γεμίζει το σακούλι», που ήταν το σύνθημα της αποταμίευσης, και το «Ο καθένας για όλους και όλοι για τον καθένα», που ήταν το σύνθημα για την αλληλεγγύη των ανθρώπων και την αλληλοβοήθεια.
Μικρός μαθητής του δημοτικού ήμουν συνειδητός καταθέτης του σχολικού ταμιευτηρίου. Ο πατέρας μου το χρησιμοποιούσε για να αποταμιεύσει τα χρήματα, που θα χρειάζονταν για τη φοίτησή μας στο Γυμνάσιο. Είχε κατανοήσει τη σημασία της αποταμίευσης, που βοήθησε εμένα και τα αδέλφια μου να συνεχίσουμε τις σπουδές μας.
Θυμούμαι ακόμα τη Σ.Π.Ε. του χωριού μου, της Αγίας Φύλας, που στην αρχή της δεκαετίας του πενήντα ήταν ένα απλό κατάστημα, που άνοιγε κάθε Κυριακή μετά τη Θεία Λειτουργία και ο Γραμματέας με «την πέννα και το δεφτέρι» είσπραττε τις αποταμιεύσεις των εργατικών κατοίκων και διέθετε τα πρώτα μικροδάνεια.
Τη δεκαετία του 1950 άρχισαν να μπαίνουν στα σπίτια μας οι κουζίνες υγραερίου, που ευκόλυναν πολύ την καθημερινότητα μας. Το υγραέριο πουλιόταν τα πρώτα χρόνια μιάμιση με δυο λίρες τον κύλινδρο. Όταν ο Συνεργατισμός άρχισε να εμπορεύεται το υγραέριο, έριξε την τιμή στα δέκα σελίνια. Αυτός ήταν ο Συνεργατισμός.
Τη μεγάλη αξία του Συνεργατισμού γνώρισα καλύτερα τον πρώτο χρόνο που διορίστηκα δάσκαλος. Τους πρώτους μήνες της υπηρεσίας μου ένας συνάδελφος έφερε στο γραφείο ένα συμβόλαιο για δάνειο 500 λιρών από το Σ.Τ. Δασκάλων. Μας ζήτησε να υπογράψουμε ως εγγυητές για ποσό 25 λιρών ο καθένας. Δεν ήξερα τη διαδικασία. Μου εξήγησαν τότε, ότι με τη μεγαλύτερη ευκολία κάθε δάσκαλος μπορούσε να ζητήσει με επιστολή στο Ταμιευτήριο των Δασκάλων δάνειο, στο οποίο θα υπόγραφαν ως εγγυητές οι συνάδελφοί του, για ποσό 25 λιρών ο καθένας. Έστελλε το συμβόλαιο ταχυδρομικώς και σε μερικές μέρες έπαιρνε με επιταγή το ποσό του δανείου. Οι εγγυητές υπογράφαμε ολοπρόθυμα, επειδή ο μισθός του συναδέλφου περνούσε από το Ταμιευτήριο, που αφαιρούσε το ποσό της δόσης. Οι εγγυητές καλούνταν να πληρώσουν την εγγύηση μόνο σε περίπτωση θανάτου του δανειολήπτη. Δυστυχώς ο συνάδελφός μας, που αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, πέθανε σε λίγους μήνες. Αλλά και εδώ φάνηκε η αλληλεγγύη και η ανθρώπινη προσέγγιση του ταμιευτηρίου μας. Θυμούμαι μας έστειλε επιστολή και μας ανέφερε, ότι έπρεπε να πληρώσουμε την εγγύησή μας. Όμως μας έστειλε μαζί με την επιστολή και αίτηση για δάνειο 25 λιρών για να ξοφληθεί η εγγύηση. Έτσι την εγγύηση την ξόφλησα σε 24 δόσεις. Μου απέκοπταν κάθε μήνα μία λίρα και μερικά σεντ.
Η αλληλέγγυα πολιτική και η ανθρώπινη προσέγγιση του Ταμιευτηρίου μας με βοήθησαν να αγοράσω αυτοκίνητο, κάτι που δεν θα μπορούσα να κάμω, χωρίς το δάνειο του ταμιευτηρίου με πολλούς εγγυητές, για 25 λίρες κάθε εγγυητής. Αργότερα, όταν χάσαμε τα σπίτια μας από την τουρκική εισβολή, με δάνειο του Ταμιευτηρίου με εγγυητές, αγόρασα οικόπεδο, το έβαλα υποθήκη και το Ταμιευτήριο μού έδωσε ενυπόθηκο δάνειο για κτίσιμο σπιτιού. Χωρίς τη βοήθεια του Συνεργατισμού ίσως να μη είχα σήμερα σπίτι, ούτε εγώ ούτε τα παιδιά μου.
Αυτά τα γεγονότα θυμήθηκα με συγκίνηση, βλέποντας στην τηλεόραση τούς ανθρώπους που προσπαθούν σήμερα να ξανακτίσουν τον παλιό Συνεργατισμό του ήθους, της εποχής των παιδικών και νεανικών μου χρόνων. Τους συγχαίρω και τους εύχομαι κάθε επιτυχία για να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια που θα συναντήσουν. Τους εύχομαι να μπορέσουν να δημιουργήσουν τον αλληλέγγυο Συνεργατισμό του ήθους της δικής μας νεότητας, που θα βοηθήσει τις νέες γενιές να μπορούν να αποκτήσουν στέγη και να σπουδάσουν τα παιδιά τους.
Προσδοκούμε σύντομα να γίνουμε μέτοχοι, συναισθηματικά και οικονομικά, αυτής της νέας προσπάθειας, που θα επαναφέρει το ήθος της αλληλεγγύης στη σημερινή κοινωνία των συμφερόντων και της επιδίωξης του οικονομικού κέρδους.
