Να επιδιώξουμε και το «Κύπρος Ανέστη»

Μεγάλο Σάββατο και η Eκκλησία μας γιορτάζει από νωρίς το πρωί την Πρώτη Ανάσταση, ενώ το Μέγα Θαύμα της Αναστάσεως σηματοδοτείται την ίδια μέρα, με την αφή του Αγίου Φωτός στον Πανάγιο Τάφο των Ιεροσολύμων. Όλοι οι ναοί μας από το πρωί κατακλύστηκαν από πιστούς, που περίμεναν τη λειτουργία και τον Καλό Λόγο το βράδυ.

Ο Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος, στη συνέντευξη που ακολουθεί, μας ανοίγει την ψυχή του, με αφορμή τις μέρες αγάπης που διανύουμε όλοι οι χριστιανοί και μας καλεί να πούμε μαζί όχι μόνο «Χριστός Ανέστη», αλλά «Κύπρος Ανέστη».

Με βαθιά σεμνότητα και αγάπη προς τον πλησίον του, δηλώνει πως η πίστη μας παραμένει δυνατή και γι’ αυτό οι ιεροί ναοί μας κατακλύζονται για άλλη μια χρονιά από το ποίμνιο. Όπως εξηγεί, «στις μεγάλες μέρες του Χριστιανισμού λειτουργεί πάντα κάποιος απωθημένος και μυστικός ομφάλιος λώρος ζωής, που δένει τους ανθρώπους με την Εκκλησία».

Πανιερότατε, ποιο το νόημα της νηστείας των ημερών και πόσο σημαντική είναι η νηστεία του Πάσχα;

Η νηστεία καθιερώθηκε από την Εκκλησία για πολλούς λόγους, οι κυριότεροι των οποίων είναι:

α) Να ασκηθούμε για να υποτάξουμε το επαναστατικό σαρκικό «εγώ» μας, στο πνεύμα μας και να πετύχουμε κάποιον πνευματικό στόχο. Δεν είναι αρετή η νηστεία, αλλά μέσο για επίτευξη της αρετής. Ασκούμαστε να λέμε όχι στην πίεση που εξασκεί πάνω μας η γεύση μας, όταν την στερούμε για πολλές μέρες από πολλά είδη τροφών, ώστε να μπορούμε να λέμε όχι και στις πραγματικές εφόδους του πονηρού. Να μπορούμε να αποκρούουμε μιαν πρόταση για δολίευση του άλλου ή προσβολή της τιμής και αξιοπρέπειάς του. Γι’ αυτό και η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται και από άλλες προσπάθειες των πιστών, την εγκράτεια της γλώσσας, την αποχή από τον θυμό, τον αποχωρισμό από τις επιθυμίες.

β) Να δηλώσουμε την υποταγή μας στον Θεό και τη συντριβή μας μπροστά στη μεγαλοσύνη Του. Ένας που υπακούει σε νόμους και υποδείξεις άλλου, σημαίνει ότι τον αναγνωρίζει ως Κύριό του. Κι εμείς δεν τρώμε ό,τι θέλουμε αλλ’ ό,τι μας υποδεικνύει ο Θεός διά της Εκκλησίας, σε περιόδους νηστείας. Έτσι δηλώνουμε την υποταγή μας και τον σεβασμό μας σ’ Αυτόν.

γ) Με απλούστερα και φτηνότερα φαγητά εξοικονομούμε χρήματα για εξάσκηση και της ελεημοσύνης.

Πριν από τις μεγάλες μας γιορτές, και τώρα πριν από τη μεγαλύτερη μας γιορτή, το Πάσχα, νηστεύουμε για όλους τους πιο πάνω λόγους. Ταπεινωνόμαστε μπροστά στον Θεό που καταδέχεται να υποστεί ως άνθρωπος τον σταυρικό θάνατο για μας, τον αναγνωρίζουμε ως Λυτρωτή μας και αυτήν την αναγνώριση την δείχνουμε και με την αλληλεγγύη μας στον πλησίον μας και με την εφαρμογή των εντολών του.

Αγνισμένοι στις ψυχές και τα σώματα, με τη νηστεία και την εφαρμογή των χριστιανικών αρετών, όπως ο Μωυσής ανέβηκε στο Σινά για να πάρει τις εντολές ύστερα από νηστεία και κατάλληλη προετοιμασία, ανεβαίνουμε κι εμείς πνευματικά στον Γολγοθά να αντλήσουμε τις δωρεές που απέρρευσαν από τον σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού.

Ο θάνατος καταργήθηκε… μετάβαση από τα πρόσκαιρα στα αιώνια

Απόψε γίνεται η Ανάστασις του Κυρίου και αύριο θα ψαλεί ο Εσπερινός της Αγάπης. Ποιο το μήνυμα των λειτουργιών της Μεγάλης Βδομάδας και δη της Αναστάσεως;

Η Ανάσταση του Χριστού είναι η μεγαλύτερη γιορτή στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Σηματοδοτεί το άνοιγμα του Παραδείσου, που είχε κλειστεί με την πτώση των πρωτοπλασμάτων, και τη δυνατότητα εισόδου του ανθρώπου και πάλιν σ’ αυτόν. Με τη σταυρική θυσία του Χριστού και την Ανάστασή Του, ο θάνατος καταργήθηκε, είναι πια μετάβαση από τα πρόσκαιρα στα αιώνια. Και ο διάβολος έχασε την κυριαρχία του πάνω στο ανθρώπινο γένος. Το πρόβλημα του ανθρώπου δεν ήταν ηθικό (φταίξαμε κι έπρεπε να τιμωρηθούμε): Ήταν υπαρξιακό. Ήμασταν νεκροί και έπρεπε να αναστηθούμε.

Αυτήν τη μεγάλη γιορτή την προσεγγίζουμε σταδιακά για να μπορέσουμε να αφομοιώσουμε τα μηνύματά της. Εβδομήντα μέρες πριν, με την είσοδό μας στο Τριώδιο, ξεκινούμε τα πρώτα μας βήματα. Αυτά επιταχύνονται τη Μεγάλη Εβδομάδα. Στις τρεις πρώτες μέρες της Μ. Εβδομάδος η Εκκλησία μας παρουσιάζει παραδείγματα προς μετάνοια, ενώ το βράδυ της Μ. Πέμπτης αναπαριστά τα Πάθη του Χριστού και τη Μ. Παρασκευή το βράδυ την ταφή του Χριστού. Με κείμενα από την Παλαιά Διαθήκη διδασκόμαστε για τη μακρόχρονη προετοιμασία του κόσμου να δεχθεί τον Χριστό, ενώ με τα κείμενα των Ευαγγελίων παρακολουθούμε λεπτό προς λεπτό τα σωτήρια για τη ζωή μας γεγονότα. Έτσι προετοιμασμένοι κατάλληλα, το βράδυ του Μ. Σαββάτου υποδεχόμαστε τον Αναστημένο Χριστό. Ομολογούμε ότι δεν ήταν δυνατό ο τάφος να κλείσει την Αυτοζωή. Οι προφητείες το έλεγαν, ο ίδιος ο Χριστός το διακήρυττε προηγουμένως ότι την τρίτη ημέρα θα αναστηνόταν. Έτσι και έγινε. «Ανέστη Χριστός και ζωή πολιτεύεται».

Η ακολουθία της Ανάστασης γίνεται τα μεσάνυκτα, παρόλο που δεν ξέρουμε πότε ακριβώς αναστήθηκε ο Χριστός. Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι «λίαν πρωί» της «Μιάς Σαββάτων», δηλ. πολύ πρωί της Κυριακής ήταν αναστημένος. Τα μεσάνυκτα κάνουμε την τελετή για να διακηρύξουμε ότι όπως αλλάζει η μέρα εκείνη την ώρα, έτσι κι εμείς ξεκινούμε ένα νέο ξεκίνημα, με νέες προοπτικές, που οφείλονται στην Ανάσταση του Χριστού και την κατάργηση του θανάτου.

Το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα ψάλλεται ο «Εσπερινός της Αγάπης». Είναι ο εσπερινός της επόμενης μέρας, της Δευτέρας της Διακαινησίμου. Επειδή αναφέρουμε πολλές φορές στην ακολουθία αυτή «συγχωρήσωμεν πάντα τη Αναστάσει», κι επειδή ανταλλάσσουμε οι πιστοί τον ασπασμό της αγάπης, η ακολουθία πήρε αυτό το όνομα.

Μυστικός ομφάλιος λώρος ζωής δένει τους ανθρώπους με την Εκκλησία

Πώς βλέπετε τη νοοτροπία, ο κόσμος να προσέρχεται στις ακολουθίες τη Μ. Εβδομάδα και την Ανάσταση, ενώ στις συνηθισμένες Κυριακές η προσέλευση να είναι πενιχρή;

Είναι γιατί μέσα στους ανθρώπους αυτούς δεν έσβησε η πίστη. Η προσέλευση του συνόλου σχεδόν των πιστών στις ιερές ακολουθίες κατά τις μεγάλες γιορτές δεν είναι μόνο μια ιερή συνήθεια. Δεν πάνε απλώς «για το καλό της χρονιάς».

Στις μεγάλες μέρες του Χριστιανισμού λειτουργεί πάντα κάποιος απωθημένος και μυστικός ομφάλιος λώρος ζωής, που δένει τους ανθρώπους με την Εκκλησία. Στον τόπο μας οι άνθρωποι ανήκουν στην Εκκλησία όχι για τις θεωρητικές τους πεποιθήσεις ή τις διανοητικές τους τοποθετήσεις, αλλά δένονται μαζί της άμεσα. Είναι η ζωή που συνδέει τους ανθρώπους με την Εκκλησία, όχι οι ιδέες.

Οι άνθρωποι που κατακλύζουν ασφυκτικά τις εκκλησίες για τον Επιτάφιο ή την Ανάσταση, μπορεί να μην ξέρουν βασικά πράγματα για την πίστη μας, μα διαλαλούν με την παρουσία τους, με τα αναμμένα κεριά στα χέρια, με το ανεπίγνωστο ψιθύρισμα του «Η ζωή εν τάφω» ή του «Χριστός Ανέστη», με το απροσδιόριστο εκείνο σκίρτημα της καρδιάς, ότι είναι παιδιά της Εκκλησίας. Η Εκκλησία τους θεωρεί όλους δικούς της, κι είναι δικοί της.

Δεν υπάρχουν «συνήθειες» αποκομμένες από τη βαθύτερη νοσταλγία που υπάρχει μέσα μας. Κι οι άνθρωποι αυτοί με τη μαζική παρουσία τους στους ναούς αυτές τις μέρες δηλώνουν την πίστη τους.

Πάσχα των Ελλήνων

Το Πάσχα, η γιορτή δηλαδή της Ανάστασης του Χριστού, χαρακτηρίζεται από πολλούς και ως «Πάσχα των Ελλήνων». Τι σημαίνει αυτό και από πού προήλθε ο όρος αυτός;

Το Πάσχα, όπως ήδη λέχθηκε, είναι η μεγαλύτερη γιορτή στον Ορθόδοξο κόσμο. Όλοι οι Ορθόδοξοι όπου κι αν βρίσκονται, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, γιορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα την Ανάσταση του Χριστού. Στον ελληνικό χώρο, όμως, λόγω και της άνοιξης, των λουλουδιών, της μεγάλης ημέρας (το Πάσχα γιορτάζεται πάντα μετά την εαρινή ισημερία που οι μέρες μεγαλώνουν), η γιορτή αυτή παίρνει χαρακτήρα πάνδημης πανηγύρεως. Στήνονται υπαίθρια τραπέζια, όπου στο γλέντι παρακάθονται όχι μόνο τα μέλη μιας οικογένειας αλλά και οι συγγενείς, κάποτε και όλο το χωριό, ακολουθεί χορός, αγωνίσματα, άλλες εκδηλώσεις που επαυξάνουν τον εορτασμό και τη χαρά της ημέρας. Γι’ αυτό κι οι ξένοι από άλλες χώρες που δεν έχουν ανοιξιάτικο καιρό, όπως εμείς εδώ στον τόπο μας -Ελλάδα και Κύπρο-, εντυπωσιάζονται και χαρακτηρίζουν τη γιορτή ως «Πάσχα των Ελλήνων».

Μα και για έναν άλλο λόγο το Πάσχα συνδέεται ιδιαίτερα με τους Έλληνες. Στους πολλούς και ασέληνους αιώνες της σκλαβιάς, οι Έλληνες αντιπαρέβαλλαν τα παθήματα και τις ταλαιπωρίες τους με τα παθήματα του Χριστού και προσδοκούσαν και τη δική τους Ανάσταση. Εκείνο που τους κράτησε όρθιους στα μαύρα χρόνια της υποδούλωσης ήταν η προσμονή της ανάστασης του έθνους. Κι αφού ήλθε η ελευθερία γιορτάζουν με λαμπρότητα την Ανάσταση του Χριστού και την ανάσταση της πατρίδος. Αλλά και όσοι Έλληνες ζουν ακόμα κάτω από ξενικό ζυγό, γιορτάζουν με λαμπρότητα την Ανάσταση του Χριστού, προσδοκώντας και την εθνική τους ανάσταση.

Ποιο το μήνυμα της Ανάστασης του Χριστού για όλους μας;

Το μεγαλύτερο μήνυμα από την Ανάσταση του Χριστού είναι, φυσικά, το ότι ο θάνατος «δυνάμει» καταργήθηκε και ο άνθρωπος απέκτησε τη δυνατότητα της σωτηρίας. Με τον θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού άνοιξε και πάλιν για τους ανθρώπους ο παράδεισος. Πριν από την Ανάσταση του Χριστού, όσο δίκαιος και ενάρετος και να ήταν κάποιος, δεν μπορούσε να σωθεί. Τώρα μπορεί.

Έχει όμως και άλλα επιμέρους μηνύματα η Ανάσταση. Είναι μήνυμα κατίσχυσης του δικαίου έναντι της αδικίας. Μπορεί προς στιγμή να επικράτησε το άδικο με τη σταύρωση του Χριστού. Στο τέλος η Ανάσταση έφερε την επικράτηση του δικαίου. Γι’ αυτό και κάθε πονεμένος άνθρωπος βλέπει στην Ανάσταση του Χριστού και την επικείμενη απαλλαγή του από τον πόνο. Κάθε υπόδουλος λαός προσδοκά την ελευθερία του, προσβλέποντας στην Ανάσταση του Χριστού που ήλθε μετά το Πάθος του.

Κι εμείς παίρνουμε κουράγιο στην επίγεια πορεία μας, τις θλίψεις της ζωής, παραβάλλοντάς τις προς τα παθήματα του Χριστού. Στις προσδοκίες μας όμως βρίσκεται πάντα η Ανάσταση, η απαλλαγή από τις θλίψεις και τον πόνο.

«ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ». Χρόνια πολλά σε όλους.

Παραμελήσαμε την αμυντική μας θωράκιση

Βουβές για άλλη μιαν Ανάσταση οι εκκλησίες μας στα κατεχόμενα από τον Αττίλα εδάφη μας. Πώς σχολιάζετε;

Ο πόνος είναι μεγαλύτερος και η θλίψη βιώνεται εντονότερα σε περιόδους εορτών. Μέσα στην καθημερινότητα ο καθένας μας ξεχνιέται με τα συνηθισμένα προβλήματά του. Στις περιόδους των γιορτών, όμως, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, τον Δεκαπενταύγουστο, ξυπνούν μέσα μας τα παιδικά βιώματα, τα ήθη και τα έθιμα των τόπων καταγωγής μας. Γι’ αυτό κι οι περισσότεροι τρέχουν στα χωριά τους για να περάσουν τις γιορτές.

Όσοι μπορούν να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους είναι ευτυχείς. Εκείνοι, όμως, που κρατούνται με τη δύναμη των όπλων, με τη βία, μακριά από τα χωριά, τις πόλεις τους, τα σπίτια και τις εκκλησίες τους ζουν ένα μαρτύριο. Δεν μπορούν να νιώσουν εκείνα τα βιώματά τους, ούτε και να ξεναγήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους στις εκκλησίες όπου βαπτίστηκαν, παντρεύτηκαν, έζησαν ποικίλες συγκινήσεις σε Επιτάφιους, και τελετές της Ανάστασης. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που θλιβόμαστε για τις βουβές εκκλησίες μας, στις οποίες ούτε και φέτος θα αντηχήσει το «Χριστός Ανέστη». Θλιβόμαστε για τους πιστούς μας που μένουν μακριά τους. Δεν απογοητευόμαστε όμως ούτε και ξεχνούμε. Λήθη σημαίνει διαγραφή της Ιστορίας μας, απάρνηση των εθνικών και θρησκευτικών ριζών μας. Χαλυβδώνουμε το φρόνημά μας και δίνουμε την υπόσχεση πως δεν θα παρατήσουμε τον αγώνα. Θα αγωνιζόμαστε μέχρι που να γιορτάσουμε και της πατρίδας μας την Ανάσταση και να ξαναλειτουργήσουμε όλες τις βουβές, σήμερα, εκκλησίες μας.

Η πατρίδα μας και η Χριστιανοσύνη κινδυνεύουν από τον Τούρκο κατακτητή με τα όσα ζούμε το τελευταίο διάστημα και με αφορμή την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία;

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ο μόνιμος στόχος της Τουρκίας, που είναι η κατάληψη και τουρκοποίηση ολόκληρης της Κύπρου. Προωθεί τον στόχο αυτό από το 1920, ύστερα από τη διακήρυξη της εθνοσυνέλευσης της Άγκυρας. Τον συγκεκριμενοποίησε το 1956, με το σχέδιο Νιχάτ Ερίμ και τον εφαρμόζει χωρίς παρεκτροπές. Επομένως είτε οι συγκυρίες την βοηθούν είτε όχι, η κατοχική δύναμη δεν παρεκκλίνει από τους στόχους της. Αν οι διεθνείς, ή οι τοπικές συγκυρίες την βοηθούν, η Τουρκία επιταχύνει τα βήματά της.

Εμείς θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε τη σημερινή συγκυρία για να υπενθυμίσουμε στη διεθνή κοινότητα το πρόβλημά μας. Όταν ο κόσμος ευαισθητοποιείται και καταδικάζει την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε και την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, τη συνεχιζόμενη κατοχή, τον εποικισμό και τις μεθοδεύσεις για τουρκοποίηση του τόπου, προκειμένου να παρεμποδίσουμε την υλοποίηση των σχεδιασμών της.

Τα όσα συμβαίνουν σήμερα θα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν και σε έναν άλλο τομέα που παραμελήσαμε. Την αμυντική μας θωράκιση. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι ο εχθρός δεν σέβεται τις ανοχύρωτες πολιτείες. Θα πρέπει να επιμείνουμε στην αναβίωση του δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου Ελλάδος- Κύπρου και να στρέψουμε την κύρια προσοχή μας στην εθνική επιβίωσή μας στη γη των πατέρων μας. Το οφείλουμε στις τόσες γενιές των προγόνων μας που έζησαν για αιώνες στο πένθος της Μ. Παρασκευής, κρατώντας τον τόπο Χριστιανικό και Ελληνικό. Θα πρέπει κάποια μέρα να δικαιώσουμε τους αγώνες και τα παθήματά τους, φέρνοντάς τους το μήνυμα ότι όχι μόνο ο Χριστός Ανέστη, αλλά και η «Κύπρος Ανέστη».