Κυπριακό

Το «Σύνδρομο της Κρήτης» και η «προφητεία» του Σερ Ντέιβιντ Χάντ

Το 1965 ο Sir David Hunt, ο οποίος δεν συμφωνούσε με τη λύση ομοσπονδίας στην Κύπρο που ζητούσαν οι Τούρκοι και είχε υποστηρίξει και η Μόσχα, ζήτησε από το Φόρεϊν Όφις όπως κάνει κάτι ώστε να φέρει στην επιφάνεια τα κακά που θα σήμαινε για την Κύπρο μια ομοσπονδιακή λύση

Πολύ ενδιαφέρον το ιστορικό άρθρο του αγαπητού Μάριου Πούλλαδου στη «Σημερινή» (19 Ιουλίου 2022), «Το "Σύνδρομο της Κρήτης" και οι νέοι βασιβουζούκοι». Το οποίο πρέπει να διαβαστεί από όλους.

Ο συνάδελφος εξηγεί την τουρκική πολιτική, την οποία «ανοήτως δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να καταλάβουν οι ηγεσίες σε Αθήνα-Λευκωσία όλα τα προηγούμενα χρόνια.» Ότι, δηλαδή, η Τουρκία επιδιώκει την ολοκληρωτική κατάληψη-έλεγχο της Κύπρου και τον διαμοιρασμό του Αιγαίου.

(Σημ.Φ.Α. Εξάλλου αυτό ήταν και παραμένει το τουρκικό σχέδιο που ακολουθεί από το 1956 η Τουρκία, και που καθόρισε τον στόχο αυτό και τον τρόπο επίτευξής του ο Δρ Νιχάτ Ερίμ.)

Και συνεχίζει ο Μ.Π.: «…Ειδικά για την Κύπρο το θέμα της Κρήτης, και πώς αυτή κατάφερε ν’ απαλλαγεί από την τουρκική παρουσία, έχει ιδιαίτερη σημασία και αξίζει να το εξετάσει κανείς σ’ ένα διαχρονικό ιστορικό πλαίσιο, για να κατανοήσει τον τρόπο που εργαλειοποιήθηκε για τη διατήρηση της τουρκικής παρουσίας στην Κύπρο».

Και το κύριο στοιχείο που προβάλλει ο συγγραφέας είναι τούτο: Ότι οι Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι φοβούνται ότι η Κύπρος θα ακολουθήσει μια μέρα το προηγούμενο της Κρήτης και θα ενωθεί με την Ελλάδα. Και γράφει:

«Το «Σύνδρομο της Κρήτης»

Μέχρι σήμερα είναι βαθιά ριζωμένο στην αντίληψη των Τ/κ το λεγόμενο «Σύνδρομο της Κρήτης», που ορίζει μια υποβόσκουσα φοβία, θαμμένη βαθιά μέσα στην τουρκοκυπριακή συλλογική ψυχή, η οποία συνεχίζει να διαμορφώνει τη σύγχρονη πολιτική τους ταυτότητα ακόμη και σήμερα.

Ο κατοχικός πρώην ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς ανέδειξε το ζήτημα της Κρήτης σε προμετωπίδα της πολιτικής των Τούρκων της Κύπρου. Το 2004 εξέδωσε μάλιστα το βιβλίο (238 σελίδες) με τίτλο «Η Κύπρος δεν πρέπει να γίνει Κρήτη» (Kıbrıs Girit Olmasın) και προειδοποιεί για την παράλληλη ιστορική πορεία Κύπρου-Κρήτης από την οθωμανική αυτοκρατορία προς την Ένωση με την Ελλάδα...»

Ο Σερ Ντέιβιντ Χάντ και η δική «προφητεία»

Με την ευκαιρία αυτή αξίζει, πιστεύω, να προσθέσω εδώ και την ιστορική αναφορά, του Βρετανού ΄Υπ. Αρμοστή στην Κύπρο Sir David Hunt. Ο Sir David Hunt, αποχωρώντας από την Κύπρο, έγραψε μεταξύ άλλων στις 16 Ιανουαρίου 1967 στην αποχαιρετιστήρια έκθεσή του (σε ελεύθερη μετάφραση):

«Interest reipublicae ut sit finis litium»

«Η αποχαιρετιστήρια έκθεση είναι μια δυνατή παρακίνηση να είσαι δογματικός και αυθαίρετος, γι’ αυτό θα επαναλάβω όσα κατέγραψα στις πρώτες μου εντυπώσεις, ότι "οι Έλληνες δεν είναι αναγκαία, όπως πολλοί νομίζουν, ένα φιλοχρήματο έθνος καταστηματαρχών", αλλά άνθρωποι με ενθουσιασμό που πάντα θα αφήνουν την καρδιά τους να κυβερνά το κεφάλι τους. Η μεγάλη ιδέα της επανένωσης των Πανελλήνων είναι τόσο δυνατή που είμαι σίγουρος ότι θα σαρώσει με μεγάλο κύμα ενθουσιασμού, αγνοώντας άλλες λύσεις…

»Είμαι διατεθειμένος να παραδεχθώ ότι ίσως να κάνω λάθος υποθέτοντας ότι η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων υποστηρίζει την Ένωση. Όμως, έστω και αν το παραδέχομαι αυτό, ενάντια σε όλες τις μαρτυρίες όπως τις βλέπω, δεν θα παραβιάσω την κοινή λογική σε σημείο που να ελαττώσω το ποσοστό των πεπεισμένων ενωτικών κάτω από το 40%.

»Μια τόσο μεγάλη μειοψηφία με μια θετική πολιτική πρέπει στο τέλος να υπερισχύσει, έστω και μιας πλειοψηφίας της οποίας οι προθέσεις είναι ανάμικτες και περιλαμβάνουν έναν υψηλό βαθμό απάθειας… Είναι εξάλλου και το ΑΚΕΛ, οι ηγέτες του οποίου είναι ακόμα πιο πολύ εναντίον της Ενώσεως από τον Μακάριο, και με καλή δικαιολογία.

»Όπως λέγει μια αμερικανική πολιτική παροιμία: "Δεν μπορείς να νικήσεις κάτι με το τίποτα". Και η Κυπριακή Δημοκρατία, από συναισθηματικής πλευράς, είναι ένα τίποτα. Πότε θα συμβεί (η Ένωση) είναι άλλο θέμα, όμως, ακόμα πιστεύω ότι η Ένωση είναι η πλέον πιθανή τελική λύση. Έχει επίσης ακόμα ένα καλό υπέρ της, το ότι θα είναι όντως η τελική λύση ("Interest reipublicae ut sit finis litium")».

Ποιοι δεν ήθελαν την Ένωση

Ο Sir David Hunt υπηρέτησε με διάκριση στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μπήκε στη διπλωματική υπηρεσία το 1947. Υπηρέτησε ως Ιδιωτικός Γραμματέας τους Πρωθυπουργούς Clement Attlee και Winston Churchill, τιμήθηκε με τον τίτλο του Σερ το 1963 και υπηρέτησε μεταξύ άλλων θέσεων ως ΄Υπ. Αρμοστής στη Κύπρο μεταξύ 1965-1967. Ήταν νυμφευμένος με Ελληνοκύπρια από τη Λάρνακα. Πέθανε στις 30 Ιουλίου 1998.

Πολλές φορές υπέδειξε με επιχειρήματα στο Φόρεϊν Όφις ότι ακολουθούσε λανθασμένη πολιτική, τονίζοντας ότι η γνήσια Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα δεν αντιστρατευόταν τα βρετανικά συμφέροντα. Τουναντίον, τα εξασφάλιζε άψογα. Μια από τις επανειλημμένες αναφορές του ήταν ότι ο Μακάριος δεν ήθελε την Ένωση.

Ο Βρετανός διπλωμάτης γνώρισε πολύ καλά τον Μακάριο και πίστευε ότι θα έκανε το παν να την αποτρέψει. Πίστευε επίσης ότι και ο δεύτερος τη τάξει, ο Γλ. Κληρίδης, ήταν σφόδρα εναντίον της Ενώσεως και είχε φιλοδοξίες να διαδεχθεί τον Μακάριο σε μιαν ανεξάρτητη Κύπρο. «Είναι ο άνθρωπος που δεν φοβάται να πετάξει την Ένωση στο παρασκήνιο» -έγραψε σε μια του έκθεση-. Για τον Δρα Β. Λυσσαρίδη υποστήριζε ότι ήταν φιλο-κομμουνιστής και φιλο-αιγύπτιος σύμβουλος του Μακαρίου, μέσω του οποίου ο τελευταίος ασκούσε τον έλεγχό του πάνω στον Τύπο…

Όλες οι προβληματικές ομοσπονδίες είναι βρετανικά δημιουργήματα

Το 1965 ο Sir David Hunt, ο οποίος δεν συμφωνούσε με τη λύση ομοσπονδίας στην Κύπρο που ζητούσαν οι Τούρκοι και είχε υποστηρίξει και η Μόσχα (δίχως να γνωρίζει ότι και οι δικοί του στο Λονδίνο την υποστήριζαν ήδη από τις 3.1.1964 και είχαν ετοιμάσει σχέδιο για δύο "συνιστώντα κράτη"), ζήτησε από το Φόρεϊν Όφις όπως κάνει κάτι ώστε να φέρει στην επιφάνεια τα κακά που θα σήμαινε για την Κύπρο μια ομοσπονδιακή λύση, με το Φόρεϊν Όφις να στέλνει την πιο κάτω αρνητική απάντηση στον διπλωμάτη του στη Λευκωσία:

«Η δυσκολία είναι πως ομοσπονδία είναι μια λέξη με πολλές ερμηνείες και, έχοντας υπόψη ότι η τουρκική κυβέρνηση συνεχίζει να την θεωρεί ως την ιδανικότερη λύση για το κυπριακό πρόβλημα, οι κίνδυνοι να αμαυρώσουμε εμείς την ιδέα, όσο επιδέξια και να το κάνουμε, θα υπερτερούν των πλεονεκτημάτων. Κάτι τέτοιο σίγουρα θα δημιουργήσει πρόβλημα. Εκτός τούτου, οι περισσότερες ομοσπονδίες ανά τον κόσμο, οι οποίες σήμερα ή στο πρόσφατο παρελθόν αντιμετωπίζουν προβλήματα, είναι δικά μας δημιουργήματα».

Η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα ήταν μια φυσική πορεία της ελληνικής νήσου Κύπρου και ο λόγος που δεν πραγματοποιήθηκε οφείλεται, πρώτον, στο γεγονός ότι ξένες δυνάμεις Δύσης και Ανατολής, για τα δικά των συμφέροντα, δεν την ευνόησαν και την πολέμησαν και, δεύτερον, γιατί βρήκαν εύφορο έδαφος και στην ίδια την Κύπρο. Με ηγέτες αδύνατους και άσχετους με την πολιτική και ειδικά των μεγάλων δυνάμεων, που δέχθηκαν να καθοδηγούνται από τα ξένα συμφέροντα για δικά των μεγαλεία και κομματικά συμφέροντα κατά περίπτωση.

Στις 23 Ιουλίου του 1996, ο μ. Σερ Ντέιβιντ Χάντ μού έστειλε επιστολή ευχαριστώντας με για το αντίτυπο ενός από τα βιβλία μου, που του έστειλα τότε, στο οποίο παρουσίασα τα αποδεσμευμένα βρετανικά έγγραφα για τα το 1965, όταν ο ίδιος υπηρετούσε στην Κύπρο, ζητώντας τη γνώμη του. Με διαβεβαίωσε ότι ήταν πολύ ικανοποιημένος για την κάλυψη που έκανα... Παραθέτω την επιστολή.

sir david hunt pros f argyrou.jpg

Προηγούμενο άρθρο για Σερ Ντέιβιντ Χάντ: «Η Κύπρος είναι Ελληνική», «Σημερινή» 30.3.2017