Έρχονται κι άλλες αυξήσεις επιτοκίων – Σε ασφυκτικό κλοιό επιχειρήσεις και νοικοκυριά
Σε νέα μεγάλη αύξηση των επιτοκίων προχώρησε την περασμένη Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μετά από αυτήν του Ιουλίου, για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Οι δόσεις των δανείων αυξάνονται και οι δανειολήπτες ανησυχούν για το πώς θ’ ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη εκτοξεύτηκε στο 9,1% και, όπως ήταν αναμενόμενο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πήρε την «ιστορική» απόφαση -κατά πολλούς αναλυτές- ν’ αυξήσει τα επιτόκια κατά 0,75%. Έτσι, το βασικό επιτόκιο από 0,5% διαμορφώνεται πλέον στο 1,25%. Μία άνοδος που χαρακτηρίστηκε «μαμούθ» για τα δεδομένα της, ωστόσο δεν υπήρχε άλλη λύση, η αύξηση ήταν μονόδρομος. Αυτό που διεφάνη από τις δηλώσεις της επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, είναι πως τα επιτόκια θ’ ανεβαίνουν, ενόσω ο πληθωρισμός είναι σε υψηλά επίπεδα. Αν δεν φθάσει το 2%, που είναι και ο στόχος της Εποπτικής Αρχής, δεν πρόκειται να σταματήσει την επιθετική της πολιτική. Η αλματώδης αύξηση των τιμών της ενέργειας και των ειδών διατροφής, οι πιέσεις από την πλευρά της ζήτησης σε ορισμένους τομείς, λόγω της επανεκκίνησης της οικονομίας και τα φαινόμενα συμφόρησης από την πλευρά της προσφοράς εξακολουθούν να συμβάλλουν στην άνοδο του πληθωρισμού.
Κανένα αποτέλεσμα
Αν και η ΕΚΤ προχώρησε και τον Ιούλιο σε αύξηση των επιτοκίων, εντούτοις ο πληθωρισμός όχι μόνο δεν έμεινε σταθερός, αλλά σημείωσε άνοδο. Οι εκτιμήσεις της ΕΚΤ για την πορεία του πληθωρισμού δεν είναι αισιόδοξες. Οι εμπειρογνώμονές της έχουν αναθεωρήσει σημαντικά προς τα πάνω τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό, ο οποίος αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 8,1% το 2022, σε 5,5% το 2023 και σε 2,3% το 2024. Συνεπώς, η Ευρωζώνη θα χρειαστεί περίπου δύο χρόνια να επανέλθει στην κανονικότητα, εάν και εφ’ όσον δεν συμβεί κάτι άλλο απρόοπτο, που θα φέρει αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία, όπως η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Στα όρια…
Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα κληθούν να πληρώσουν μεγαλύτερες μηνιαίες δόσεις για την εξυπηρέτηση του δανείου τους. Η αύξηση στα επιτόκια επηρεάζει και τους νέους δανειολήπτες, καθώς η επιθετική πολιτική από την ΕΚΤ τούς οδηγεί να επιλέξουν δάνειο με σταθερό επιτόκιο, το οποίο είναι υψηλότερο από το κυμαινόμενο. Το υψηλό κόστος δανεισμού επιβαρύνει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και έρχεται να προστεθεί στο κοκτέιλ ακρίβειας που προκαλεί το ράλι της ενέργειας. Τα νοικοκυριά τον ερχόμενο χειμώνα αναμένεται να αναμετρηθούν με τα όρια των αντοχών τους, αφού το κόστος διαβίωσης εκτοξεύεται. Στέγαση και βασικά καταναλωτικά αγαθά συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία. Η καθημερινότητα πλέον θα είναι δύσκολη για όλους, όχι μόνο για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Βεβαίως, οι εξαγγελίες για νέες αυξήσεις επιτοκίων για τουλάχιστον τρεις φορές μέχρι τον Μάρτιο του 2023 δημιουργούν περαιτέρω κλίμα ανησυχίας στην αγορά για ένα νέο κύμα «κόκκινων» δανείων, αλλά και μία ενδεχόμενη ύφεση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Πώς διαμορφώνεται η δόση;
Στον πιο κάτω πίνακα φαίνεται πώς θα διαμορφωθούν οι δόσεις. Συγκεκριμένα, μία δόση ενός στεγαστικού δανείου ύψους €150.000 με διάρκεια αποπληρωμής 20 χρόνια και επιτόκιο 2,8%, με την πρώτη άνοδο των επιτοκίων κατά 0,57% αυξάνεται κατά €56 τον μήνα. Δηλαδή, από €817 δόση τον μήνα, θα πληρώνει €873. Ενώ η δόση ενός στεγαστικού δανείου ύψους €200.000 με διάρκεια αποπληρωμής 20 χρόνια και επιτόκιο 2,8%, με την πρώτη άνοδο των επιτοκίων κατά 0,75% αυξάνεται κατά €76 τον μήνα. Δηλαδή από €1089 δόση τον μήνα, θα πληρώνει €1.1165.
Πού κινήθηκε ο δανεισμός;
Η αβεβαιότητα στην αγορά και οι φόβοι για μία παρατεταμένη οικονομική κρίση, αναπόφευκτα επηρέασαν και τον νέο δανεισμό. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΚΤΚ, τον Ιούλιο του 2022 τα συνολικά νέα δάνεια παρουσίασαν μείωση και έφτασαν στα €302,3 εκ., σε σύγκριση με €436,8 εκ. τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα καταναλωτικά δάνεια μειώθηκαν στα €14,6 εκ., σε σύγκριση με €17,2 εκ. τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας παρουσίασαν μείωση στα €83,2 εκ., σε σύγκριση με €103,8 εκ. τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι €1 εκ. σημείωσαν μείωση στα €41,3 εκ., σε σύγκριση με €50,3 εκ. τον προηγούμενο μήνα. Τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του €1 εκ. κατέγραψαν μείωση στα €153,2 εκ., σε σύγκριση με €256,5 εκ. τον προηγούμενο μήνα.
Σφίγγουν τα λουριά
Έρευνα της ΚΤΚ καταδεικνύει πως οι τράπεζες υπέδειξαν αυξημένη αντίληψη κινδύνου σε σχέση με τη γενική οικονομική κατάσταση, τις προοπτικές της αγοράς κατοικίας και τη φερεγγυότητα των δανειοληπτών, ως τον κύριο παράγοντα για την υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων. Επιπρόσθετα, στην αυστηροποίηση των κριτηρίων χορήγησης επιχειρηματικών δανείων συνέβαλε και η μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο. Τα πιστωτικά ιδρύματα, για το τρίτο τρίμηνο του έτους αναμένουν αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο για όλες τις κατηγορίες δανείων, ενδεχομένως λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και της αυξημένης αβεβαιότητας για το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον. Η αυστηρότερη δανειακή πολιτική των τραπεζών στοχεύει στη διατήρηση χαμηλών επιπέδων νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
