TikΤoκ για την κινεζική πλατφόρμα στην Ευρώπη;

Τους τελευταίους μήνες πυκνώνουν σε ολόκληρο τον Δυτικό κόσμο οι φωνές προβληματισμού για την ολοένα αυξανόμενη επιρροή της πλατφόρμας του TikTok στην κοινωνία. Ευρωπαϊκές και αμερικανικές Αρχές πιστεύουν ότι οι ξένες κυβερνήσεις -συγκεκριμένα η Κίνα- θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή για να κατασκοπεύσουν τους πολίτες των κρατών τους. Η εφαρμογή δημιουργήθηκε από την ByteDance, η οποία εδρεύει στην Κίνα και έχει δεσμούς με την κινεζική κυβέρνηση.

Στην Κύπρο είναι γεγονός πως σημαντικά γεγονότα που αφορούν εγκληματικές-παραβατικές συμπεριφορές, συμπλοκές μεταναστών, ρατσιστικά και σεξιστικά σχόλια λαμβάνουν χώραν στο «σύμπαν» του TikTok. Η κινεζική πλατφόρμα είναι ευρέως διαδεδομένη κυρίως στα άτομα νεαρής ηλικίας, αλλά και αλλοδαπούς και μετανάστες. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί δημοσιογράφοι αλιεύουν πλέον ειδήσεις μέσα από τη συγκεκριμένη πλατφόρμα, καθώς το Facebook και το Twitter αρχίζουν να χάνουν δυναμική.

Η νέα σημαντική ρύθμιση

Υπό αυτό το πρίσμα το TikTok παρουσιάζεται πλέον ως «κρατικά συνδεδεμένο μέσο» σε περισσότερες από 40 νέες αγορές, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Καναδά και μεγάλου μέρους της Ευρώπης (και της Κυπριακής Δημοκρατίας), δήλωσε η εταιρεία κοινωνικής δικτύωσης την Τετάρτη. Είναι μια επέκταση ενός πιλοτικού προγράμματος όπως έγινε στη Λευκορωσία, τη Ρωσία και την Ουκρανία το 2022.

Το TikTok ισχυρίζεται ότι η πολιτική του είναι να επισημαίνει λογαριασμούς «των οποίων το εκδοτικό αποτέλεσμα ή η διαδικασία λήψης αποφάσεων υπόκειται σε έλεγχο ή επιρροή από μια κυβέρνηση». Η πολιτική θα επεκταθεί ακόμη περισσότερο αργότερα, ανέφερε η εταιρεία. Οι λογαριασμοί που έχουν επισημανθεί ως συνδεδεμένοι με το κράτος θα έχουν την ευκαιρία να υποβάλουν ένσταση. Ακολουθεί η πλήρης λίστα των χωρών στις οποίες επεκτείνεται η κρατική πολιτική μέσων ενημέρωσης του TikTok: Αφγανιστάν, Αρμενία, Αυστρία, Αζερμπαϊτζάν, Βέλγιο, Βουλγαρία, Καναδάς, Κίνα, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Καζακστάν, Κιργιστάν, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μογγολία, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Δημοκρατία της Κύπρου, Δημοκρατία της Μολδαβίας, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες και Ουζμπεκιστάν.

Η προειδοποίηση της Ε.Ε.

Mόλις την περασμένη Πέμπτη, ένας κορυφαίος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέτρεψε το TikTok να συμμορφωθεί με τους επερχόμενους κανόνες περιεχομένου, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει μια πιθανή απαγόρευση στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Συγκεκριμένα, ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, Τιερί Μπρετόν, δήλωσε ότι «δεν είναι αποδεκτό» οι χρήστες της πλατφόρμας να έχουν πρόσβαση σε «επιβλαβές και μερικές φορές ακόμη και απειλητικό για τη ζωή περιεχόμενο» μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Εξέδωσε τη δήλωση αφού είχε μια βιντεοκλήση με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της TikTok, Shou Zi Chew, την Πέμπτη. «Με το νεότερο κοινό έρχεται μεγαλύτερη ευθύνη», έγραψε ο Breton. Εξέφρασε επίσης ανησυχίες ότι ορισμένοι υπάλληλοι της κινεζικής μητρικής εταιρείας ByteDance Ltd κατασκόπευαν δημοσιογράφους και ότι η εταιρεία μεταφέρει προσωπικά δεδομένα εκτός Ευρώπης.

Σύμφωνα με τον Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, με τον οποίο οι εταιρείες πρέπει να συμμορφωθούν έως την 1η Σεπτεμβρίου, οι μεγάλες πλατφόρμες διαδικτύου θα πρέπει να αντιμετωπίσουν έναν μακρύ κατάλογο κανόνων ελέγχου περιεχομένου ή να αντιμετωπίσουν πρόστιμα έως και 6% των ετήσιων εσόδων τους ή να απαγορευτούν στις χώρες της ΕΕ.

Ο έλεγχος στις ΗΠΑ

Το TikTok αντιμετωπίζει αυξανόμενο έλεγχο στις ΗΠΑ, με πολλά πανεπιστήμια, πολιτείες και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να εξετάζουν ή να θεσπίζουν απαγορεύσεις κατά της εφαρμογής σε ορισμένες συσκευές. Το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, το Πανεπιστήμιο Auburn στην Αλαμπάμα και 26 δημόσια πανεπιστήμια και κολέγια στη Τζόρτζια έχουν απαγορεύσει την εφαρμογή από τα δίκτυα Wi-Fi της πανεπιστημιούπολης. Ο κυβερνήτης της Μοντάνα ζήτησε από το πανεπιστημιακό σύστημα της πολιτείας να το απαγορεύσει.

Ορισμένα σχολεία K-12 έχουν επίσης μπλοκάρει την εφαρμογή. Δημόσια σχολεία στις κομητείες Stafford, Prince William και Loudoun της Βιρτζίνια έχουν απαγορεύσει το TikTok σε συσκευές σχολικής έκδοσης και δίκτυα Wi-Fi των σχολείων. Ο προϊστάμενος εκπαίδευσης της πολιτείας της Λουιζιάνα συνέστησε στα σχολεία της πολιτείας να αφαιρέσουν την εφαρμογή από τις δημόσιες συσκευές και να την αποκλείσουν σε συσκευές που έχουν εκδοθεί από το σχολείο.

Ερευνητές που είναι εξειδικευμένοι στα θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, δεν θεωρούν υπερβολικές τις αντιδράσεις των σχολείων. Όπως εξηγούν το TikTok συλλαμβάνει τα δεδομένα του χρήστη με τρόπο πιο επιθετικό από άλλες εφαρμογές.

Αξιοσημείωτο πάντως είναι το γεγονός πως η έκδοση του TikTok που εγείρει όλες αυτές τις ανησυχίες δεν είναι διαθέσιμη στην ίδια την Κίνα. Σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τους Κινέζους μαθητές από τις βλαβερές συνέπειες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα εξέδωσε έναν κανόνα που περιορίζει τον χρόνο που μπορούν να αφιερώνουν οι μαθητές στο TikTok σε 40 λεπτά την ημέρα. Και μπορούν να δουν μόνο βίντεο με πατριωτικά θέματα ή εκπαιδευτικό περιεχόμενο, όπως επιστημονικά πειράματα και εκθέματα μουσείων.

Επιθετικές τακτικές συλλογής δεδομένων

Όλες οι μεγάλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης εγείρουν ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο και περιλαμβάνουν κινδύνους για την ασφάλεια των χρηστών.

Αλλά το TikTok κάνει περισσότερα από τα υπόλοιπα. Σύμφωνα με σχετική ανάλυση του Fortune oι προεπιλεγμένες ρυθμίσεις απορρήτου επιτρέπουν στην εφαρμογή να συλλέγει πολύ περισσότερες πληροφορίες από όσες χρειάζεται η εφαρμογή για να λειτουργήσει πραγματικά. Κάθε ώρα, η εφαρμογή έχει πρόσβαση στις λίστες επαφών και στα ημερολόγια των χρηστών. Συλλέγει επίσης τη θέση των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την πρόσβαση στην υπηρεσία και μπορεί να σαρώσει σκληρούς δίσκους που είναι συνδεδεμένοι σε οποιαδήποτε από αυτές τις συσκευές.

Εάν ένας χρήστης αλλάξει τις ρυθμίσεις απορρήτου για να αποφύγει αυτόν τον έλεγχο, η εφαρμογή ζητά επίμονα να αποκατασταθεί αυτή η άδεια. Άλλες εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, δεν ζητούν από τους χρήστες να αναθεωρήσουν τις ρυθμίσεις απορρήτου τους εάν κλειδώσουν τις πληροφορίες τους.

Ο τρόπος με τον οποίο το TikTok χειρίζεται τα δεδομένα που συλλέγει από τους χρήστες εγείρει επίσης ανησυχίες. Η ρυθμιστική Αρχή προστασίας δεδομένων της Ιρλανδίας, για παράδειγμα, διερευνά πιθανές παράνομες μεταφορές δεδομένων Ευρωπαίων πολιτών σε κινεζικούς διακομιστές και πιθανές παραβιάσεις κανόνων που προστατεύουν το απόρρητο των παιδιών.

Ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια

Πολλοί Αμερικανοί βουλευτές έχουν αντιταχθεί στις υπηρεσίες εντοπισμού τοποθεσίας της εφαρμογής, λέγοντας ότι θα μπορούσε να επιτρέψει στην κινεζική κυβέρνηση να παρακολουθεί τις κινήσεις και τις τοποθεσίες των πολιτών των ΗΠΑ - συμπεριλαμβανομένων μελών του στρατού ή κυβερνητικών αξιωματούχων.

Εάν η κινεζική κυβέρνηση θέλει πληροφορίες για τους περισσότερους από 90 εκατομμύρια χρήστες του TikTok, δεν χρειάζεται να χακάρει τίποτα.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο νόμος περί Εθνικής Πληροφοριών της Κίνας του 2017 απαιτεί από τις κινεζικές εταιρείες να μοιράζονται τυχόν δεδομένα που συλλέγουν εάν το ζητήσει η κυβέρνηση.