Μέτρα υπό τη σκιά του πολέμου

Η Κυβέρνηση την περασμένη Πέμπτη (19/10/2023), μετά από έντονες πιέσεις των πολιτών και οργανωμένων συνόλων, αποφάσισε μέτρα, ώστε να δοθεί μια μικρή ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που βλέπουν μήνα με τον μήνα το εισόδημά τους να εξανεμίζεται, λόγω των πληθωριστικών πιέσεων.

Άμεσος αντίκτυπος

Η Κυβέρνηση επανάφερε την επιδότηση του ηλεκτρισμού, αλλά αυτήν τη φορά με κλίμακες. Η επιδότηση για τους ευάλωτους καταναλωτές θα καλύπτει το 100% της αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις θα είναι από 50% έως 85%, ανάλογα με τις κιλοβατώρες που θα κάψουν. Η επιδότηση θα διαρκέσει από τον Νοέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο και θα καλύπτει οικιακούς, εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Στα μέτρα που θα έχουν άμεση επίδραση στους πολίτες είναι επίσης και η μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Συγκεκριμένα, στα καύσιμα κίνησης ο φόρος μειώνεται κατά 8,33 σεντ το λίτρο για τους μήνες Νοέμβριο έως Φεβρουάριο. Σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο θέρμανσης, μειώνεται ο φόρος κατανάλωσης κατά 6,39 σεντ το λίτρο, για τους μήνες Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε ποσό ύψους €25,6 εκ. Μεταξύ άλλων, η Κυβέρνηση αποφάσισε και τη διεύρυνση της λίστας με τα προϊόντα με μηδενικό ΦΠΑ. Προστίθενται μαζί με άλλα βασικά αγαθά το κρέας και τα λαχανικά από 1η Δεκεμβρίου 2023 μέχρι 31η Μαΐου 2024.

Φωτοβολταϊκά για όλους

Παρά τις αντεγκλήσεις μεταξύ Υπουργείου Ενέργειας και ΑΗΚ και τις παλινωδίες του προηγούμενου διαστήματος, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε και το πολυσυζητημένο σχέδιο "Φωτοβολταϊκά για Όλους". Το κράτος θα δώσει, δηλαδή, τη δυνατότητα στα νοικοκυριά που αδυνατούν να καταβάλουν εφάπαξ το κόστος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών να πληρώνουν με δόσεις ανά διμηνία την ΑΗΚ. Εάν, για παράδειγμα, το μέσο κόστος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών ανέρχεται στις 5.500 ευρώ, τότε το κράτος θα επιχορηγεί τα 1.000, ενώ οι υπόλοιπες 4.500 χιλιάδες θα πληρώνονται από τους αιτητές στην ΑΗΚ με διμηνιαία δόση της τάξης των 150 ευρώ για περίοδο πέντε ετών. Η συνολική δαπάνη γι’ αυτό το σχέδιο θα είναι της τάξης των €30 εκ. και θα προέρχεται από το Ταμείο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, του οποίου το αποθεματικό ανέρχεται στα €70 εκ.

Προς τη σωστή κατεύθυνση

Οι αντιδράσεις τόσο των οικονομολόγων όσο και των καταναλωτών σε πρώτη φάση είναι θετικές. Σχολιάζοντας τα μέτρα της Κυβέρνησης, οι οικονομολόγοι ανέφεραν στη «Σ» πως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς το δημοσιονομικό κόστος δεν είναι απαγορευτικό, αλλά και το γεγονός ότι είναι στοχευμένα. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ τονίζουν σε κάθε ευκαιρία ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να λαμβάνουν στοχευμένα και όχι οριζόντια μέτρα, διαφορετικά τροφοδοτούν την κατανάλωση και κατ’ επέκτασιν τον πληθωρισμό. Σε ό,τι αφορά το σχέδιο «φωτοβολταϊκά για όλους», σημειώνουν πως πιθανόν να μην είναι για όλους, καθώς το κόστος της δαπάνης είναι πρακτικά αδύνατον να καλύψει τόσες δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά, εκτός και αν το σχέδιο θα είναι επαναλαμβανόμενο. Ταυτόχρονα, όπως τονίζουν, είναι σημαντικό να διευκολυνθούν και οι διαδικασίες αδειοδότησης για τα φωτοβολταϊκά. Αναφορικά με την προσθήκη του κρέατος και των λαχανικών στη λίστα των προϊόντων με μηδενικό ΦΠΑ, όπως αναφέρουν οικονομολόγοι θα δώσει κάποιες ανάσες στα νοικοκυριά, όμως παρόμοια μέτρα στο παρελθόν, όπως παρατηρήθηκε, αφομοιώθηκαν από την αγορά, με τα στατιστικά για τον πληθωρισμό στα τρόφιμα να παρουσιάζει αυξητική τάση στην Κύπρο.

Παραμένει το πρόβλημα

Η Κυβέρνηση, ναι μεν έλαβε μέτρα, ωστόσο αυτά θα είναι προσωρινά και οι εκτιμήσεις αναλυτών αναφέρουν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα συνεχίσουν. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Πολιτεία οφείλει να χαράξει μια μακροπρόθεσμη κοινωνική πολιτική, που σε περιόδους κρίσεων οι επιπτώσεις στην κοινωνία να μην είναι τόσο αισθητές. Υπενθυμίζεται ότι στη Δημοσκόπηση του «Σίγμα» για την ακρίβεια τα ευρήματά της είναι ανησυχητικά έως τραγικά. Τα νοικοκυριά δίνουν μάχη κάθε μήνα ν’ αντεπεξέλθουν από τις δόσεις δανείων, το ηλεκτρικό ρεύμα, τα είδη πρώτης ανάγκης, το ενοίκιο, καταναλωτικά αγαθά και τα καύσιμα. Μάλιστα, 4 στους 10 καταναλωτές, για να τα βγάλουν πέρα, περιορίζουν ακόμα και τις αγορές ειδών πρώτης ανάγκης. Σε ερώτηση πολλαπλών απαντήσεων, 6 στους 10 δήλωσαν ότι περιορίζουν την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος και 61% τις μετακινήσεις τους, ενώ το 80% περιόρισαν τις καταναλωτικές αγορές και τις ψυχαγωγικές δαπάνες. Τους τελευταίους έξι μήνες, σχεδόν κάθε μήνα 4 στους 10 πολίτες δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα τις τελευταίες μέρες του μήνα, ενώ 1 στους 10 αναγκάζεται να δανειστεί χρήματα για ν’ αντεπεξέλθει και το 15% δυσκολεύονται να αγοράσουν τα βασικά αγαθά. Τέλος, σχεδόν 8 στους 10 πολίτες θεωρούν ότι η ποιότητα ζωής τους έχει χειροτερέψει τους τελευταίους 12 μήνες.