Ευδοκιμεί η παραβατικότητα ανηλίκων

Ανοδική πορεία καταγράφουν τα περιστατικά παραβατικότητας ανηλίκων, τα οποία καταγράφονται από την Αστυνομία Κύπρου μεταξύ των ετών 2020-2022, και την ίδια ώρα προχωρούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για την ανέγερση του πρώτου ειδικού χώρου κράτησης παιδιών και εφήβων στη χώρα. Μάλιστα, όπως αναφέρουν στη «Σ» πηγές από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, στο παρόν στάδιο ετοιμάζονται οι προδιαγραφές για την αγορά υπηρεσιών επιμελητών, ενώ έχουν ήδη ετοιμαστεί οι προδιαγραφές του χώρου και ένα πλήρες σύγχρονο Κανονιστικό Πλαίσιο για τη λειτουργία του. Επίσης, ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση, οι κανονισμοί έχουν σταλεί για νομοτεχνικό έλεγχο στη Νομική Υπηρεσία, έχει γίνει σχετική πρόβλεψη στον Προϋπολογισμό του 2024 και στόχος είναι να κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση εντός του τρέχοντος έτους.

Με αφορμή τα τελευταία περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων, που είδαν το φως της δημοσιότητας, σε έρευνα που κάναμε προέκυψε ότι αυξάνεται η βία που διαπράττεται από ανηλίκους στην Κύπρο. Όπως προκύπτει από τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας Κύπρου, είναι αυξημένα τα συνολικά περιστατικά βίας από ανήλικους δράστες από το 2020 έως το 2022. Συγκεκριμένα, αυξάνονται τα αδικήματα κατά της περιουσίας και τα αδικήματα σχετικά με τα ναρκωτικά, κυρίως στις ηλικίες 16-17 ετών. Η μεγαλύτερη αυξητική τάση στο σοβαρό έγκλημα έχει καταγραφεί στη Λεμεσό, ενώ αυτά που αφορούν μικροπαραβάσεις, στην Αμμόχωστο.

Αυξάνονται τα αδικήματα κατά της περιουσίας και σχετικά με τα ναρκωτικά, κυρίως στις ηλικίες 16-17 ετών

Οι περισσότεροι ενεχόμενοι ανήλικοι στο σοβαρό έγκλημα, συνολικά 271 το 2022, καταγράφηκαν στη Λεμεσό

Τα στοιχεία

Αναλυτικότερα, ο συνολικός αριθμός των υποθέσεων το 2022 ανήλθε στις 508, το 2021 στις 496 και το 2020 στις 451 υποθέσεις. Από αυτούς τους αριθμούς, το 2022 καταγράφηκαν 207 σοβαρές υποθέσεις και 301 μικροπαραβάσεις, το 2021 σημειώθηκαν 153 σοβαρές υποθέσεις και 343 μικροπαραβάσεις και το 2020 καταγράφηκαν 146 σοβαρές υποθέσεις και 305 μικροπαραβάσεις. Το σύνολο των ανήλικων παραβατών πέρυσι ήταν 686, το 2021 ήταν 623 και το 2020 ήταν 603 άτομα κάτω των 18 ετών. Από αυτούς τους συνολικούς αριθμούς, το σύνολο των αγοριών ήταν 597 το 2022, 511 το 2021 και 537 το 2020. Το σύνολο των κοριτσιών ήταν 89 το 2022, 112 το 2021 και 86 το 2020. Αναφορικά με την ηλικιακή ομάδα, το 2022 ήταν 34 ανήλικοι κάτω των 14 ετών, το 2021 ήταν 24 ανήλικοι και το 2020 ήταν 32 ανήλικοι. Όσον αφορά την ηλικία μεταξύ 14 και 15 ετών, το 2022 καταγράφηκαν 248 ανήλικοι παραβάτες, το 2021 καταγράφηκαν 170 και το 2020, 180 παραβάτες. Μεγαλύτεροι αριθμοί σημειώνονται στις ηλικίες 16-17 ετών το 2022, όπου καταγράφηκαν 404 παραβάτες, ενώ το 2021 καταγράφηκαν 429 παραβάτες, και το 2020, 391 παραβάτες.

Όσον αφορά το γεωγραφικό προφίλ των αδικημάτων, οι ενεχόμενοι ανήλικοι στο σοβαρό έγκλημα ήταν συνολικά 271 το 2022, από τους οποίους οι περισσότεροι ήταν στην Λεμεσό. Επίσης, το 2021 καταγράφηκαν συνολικά 217 παραβάτες και το 2020 το σύνολο των ανήλικων παραβατών ανήλθε στους 206. Άρα βλέπουμε μιαν αυξητική τάση στην καταγραφή των ανηλίκων στο σοβαρό έγκλημα. Διαχρονικά οι περισσότεροι από αυτούς συλλαμβάνονται στη Λεμεσό, ενώ στη Λευκωσία σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές 2021 και 2020.

Αύξηση βλέπουμε στο σοβαρό έγκλημα τα τρία αυτά χρόνια. Ειδικότερα, το 2022 καταγράφηκαν 271 ανήλικοι παραβάτες, 217 το 2021 και 206 το 2020. Τα αδικήματα που έχουν τη μεγαλύτερη αύξηση είναι τα αδικήματα εναντίον της περιουσίας, όπου καταγράφηκαν 100 ανήλικοι το 2022, 73 το 2021 και 58 το 2020. Σταθεροί δείχνουν οι αριθμοί (50) όσον αφορά τον αριθμό των ανήλικων παραβατών σχετικά με τα αδικήματα που αφορούν ναρκωτικά και στις απόπειρες διάπραξης εγκλημάτων (3). Αντίθετα, αύξηση από 13 παραβάτες το 2021 σε 33 παραβάτες το 2023 καταγράφεται στα αδικήματα πλαστογραφίας, καθώς και στην κακόβουλη βλάβη σε περιουσία από πέντε παραβάτες το 2021, σε 16 το 2022. Ωστόσο, μείωση σημειώθηκε στον αριθμό των ανηλίκων για τα αδικήματα μέσω διαδικτύου από 13 το 2020 και 24 το 2021, σε επτά το 2022. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τα αδικήματα βίας κατά των γυναικών υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία μόνο από το 2022 με έναν ανήλικο παραβάτη, καθώς τα προηγούμενα χρόνια δεν γινόταν συλλογή στοιχείων. Φαίνεται πως η έξαρση του φαινομένου από το 2020 και μετά οδήγησε τις Αρχές στη συλλογή δεδομένων.

Αναφορικά με τις μικροπαραβάσεις, οι αριθμοί για τα αδικήματα κατά της περιουσίας υπερτριπλασιάστηκαν, από 48 άτομα το 2021 στα 188 το 2022. Συνολικά το 2022 καταγράφηκαν 415 άτομα για μικροπαραβάσεις, το 2021 καταγράφηκαν 406 παραβάτες και το 2020 καταγράφηκαν 397.

Ψάχνουν επιμελητές ανηλίκων

Προχωρούν οι διαδικασίες για τη δημιουργία χώρου κράτησης ανηλίκων στην Κύπρο και εύρεσης κατάλληλου προσωπικού, σύμφωνα με τον περί Παιδιών σε Σύγκρουση με το Νόμο, Νόμο του 2021 (Ν. 55(Ι)/2021), ο οποίος στοχεύει στην εγκαθίδρυση ενός συστήματος ποινικής δικαιοσύνης φιλικής προς τα παιδιά και στην πρόληψη της νεανικής παραβατικότητας. «Στο παρόν στάδιο, εργαζόμαστε για την ετοιμασία των όρων και προδιαγραφών για την αγορά υπηρεσιών επιμελητών, με προκαθορισμένες εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στον χειρισμό ανηλίκων με παραβατική συμπεριφορά», αναφέρουν στη «Σ» πηγές από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Διαβάστε επίσης: Ιδρύεται χώρος κράτησης ανήλικων παραβατών στην Κύπρο

Όπως σημειώνεται, πρόκειται για έναν πρωτοποριακό νόμο, ο οποίος εγκαθιδρύει νέες παιδοκεντρικές προσεγγίσεις και μεθόδους μεταχείρισης ανήλικων παραβατών, ενώ προβλέπει νέους θεσμούς, εξωδικαστικές κυρίως διαδικασίες. Βασική αρχή του Νόμου είναι ότι η ποινική δίωξη και η κράτηση παιδιού συνιστούν το έσχατο μέτρο, ενώ προβλέπει εναλλακτικές της κράτησης ποινές, οι οποίες επιβάλλονται από ειδικό Δικαστήριο Παιδιών. Την ευθύνη παρακολούθησης της εφαρμογής τους έχει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Αναφορικά με τον σωφρονιστικό χώρο, μια από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που εγκαθιδρύει ο Νόμος είναι η λειτουργία ειδικού χώρου κράτησης παιδιών, εκτός φυλακών, ο οποίος πρέπει να έχει αναμορφωτικό, παιδαγωγικό, θεραπευτικό και προνοιακό χαρακτήρα.

Ετοιμάζονται οι όροι για την αγορά υπηρεσιών επιμελητών για τον χώρο κράτησης ανηλίκων που θα χτιστεί στην Κύπρο

«Έχουν ετοιμαστεί οι προδιαγραφές του χώρου από Τεχνοκρατική Επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι απ’ όλες τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες. Παράλληλα, σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου ετοιμάστηκε ένα πλήρες σύγχρονο Κανονιστικό Πλαίσιο για τη λειτουργία του Χώρου Κράτησης Παιδιών, το οποίο είναι συμβατό με τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Συμβάσεις και Κατευθυντήριες Γραμμές για τον χειρισμό ανήλικων με παραβατική συμπεριφορά. Ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση και έχουμε λάβει τις παρατηρήσεις και εισηγήσεις αρκετών Υπηρεσιών και Αρχών. Έχει συζητηθεί το θέμα και με την καθ’ ύλην αρμόδια Επίτροπο για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού και οι κανονισμοί έχουν σταλεί για νομοτεχνικό έλεγχο στη νομική υπηρεσία. Στόχος είναι να κατατεθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων για συζήτηση και ψήφιση εντός του τρέχοντος έτους. Για τον σκοπό αυτό, έχει γίνει σχετική πρόβλεψη τόσο στον Προϋπολογισμό του 2023, όσο και στον Προϋπολογισμό του 2024».

Όσον αφορά τον ρόλο του επιμελητή, αναφέρεται πως διασφαλίζει ότι τα παιδιά σε σύγκρουση με τον νόμο απολαμβάνουν τα δικαιώματα που προβλέπει ο Νόμος σε όλες τις εξωδικαστικές διαδικασίες, από το στάδιο της σύλληψης μέχρι την εφαρμογή του Προγράμματος Αποδικαστικοποίησης, στο οποίο έχει ενεργό ρόλο. «Το Πρόγραμμα Αποδικαστικοποίησης περιλαμβάνει επίσημη ή ανεπίσημη προειδοποίηση στο παιδί από τον Αστυνομικό Διευθυντή, ο οποίος έχει την ευθύνη για την εφαρμογή του Προγράμματος, την εποπτεία του από κηδεμονευτικό λειτουργό, σύγκληση Συμβουλίου Παιδιού, το οποίο συντάσσει Σχέδιο Δράσης για το παιδί και παρακολουθεί την εφαρμογή του. Στόχος του Προγράμματος Αποδικαστικοποίησης είναι να βοηθήσει το παιδί με παραβατική συμπεριφορά ν’ αντιληφθεί το αδίκημα που διέπραξε και τις συνέπειές του και να το αποτρέψει να το επαναλάβει, μέσω πολυθεματικών συναντήσεων, εξωδικαστικών διαδικασιών, θεραπευτικών ή/και εκπαιδευτικών προγραμμάτων».

Ο χώρος έχει προσδιοριστεί ότι θα είναι ή Λευκωσία ή Λάρνακα ή κάπου μεταξύ των δύο πόλεων.