Ιδρύεται χώρος κράτησης ανήλικων παραβατών στην Κύπρο

Στην τελική ευθεία βρίσκεται το έργο για την κατασκευή του πρώτου ξεχωριστού χώρου κράτησης ανήλικων παραβατών στην Κύπρο. Όπως αποκαλύπτει σε συνέντευξή της στη «Σημερινή» η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Στέφη Δράκου, για τη δημιουργία και λειτουργία του χώρου θα προκηρυχθεί δημόσιος διαγωνισμός, το αμέσως επόμενο διάστημα, ώστε να δοθεί το έργο στον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να λειτουργήσει το συντομότερο δυνατό και με την αναγκαία τεχνογνωσία, ενώ η ετοιμασία των όρων και προδιαγραφών έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί και αναμένεται ο ποιοτικός έλεγχος των εγγράφων του διαγωνισμού από το Γενικό Λογιστήριο.

Σύμφωνα με την κ. Δράκου, ιδρύεται ένας ειδικός χώρος κράτησης, ο οποίος θα απονέμει δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά. Σήμερα οι ανήλικοι που καταδικάζονται σε φυλάκιση κρατούνται σε ξεχωριστό χώρο στις Κεντρικές Φυλακές, ενώ οι περισσότεροι έγκλειστοι νεαροί παραβάτες είναι αλλοδαποί με μεταναστευτική βιογραφία, έχοντας υπερδιπλασιάσει το ποσοστό τους στις Φυλακές την τελευταία τριετία, σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές.

Πόσοι είναι συνολικά οι έγκλειστοι ανήλικοι παραβάτες σήμερα, σε σχέση με πέρυσι και για τι είδους αδικήματα έχουν καταδικαστεί;

Για το 2022, στο Τμήμα φυλακών μέχρι τις 13/12 κρατήθηκαν κατά διαστήματα συνολικά 122 νεαρά άτομα μέχρι 21 ετών, με τους ανήλικους (κάτω των 18 ετών) να αποτελούν ένα αρκετά μικρό ποσοστό του αριθμού αυτού. Το 50% διέπραξαν αδικήματα σχετικά με την παράνομη παραμονή και συναφή αδικήματα παράνομης μετανάστευσης.

Τα τελευταία τρία χρόνια οι εισδοχές νεαρών ατόμων μέχρι 21 ετών ξεπέρασαν το διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια για αδικήματα αυτού του είδους.

Αυτό αντανακλάται και στους σημερινούς αριθμούς, αφού κρατούνται αυτήν τη στιγμή στο Τμήμα Φυλακών 29 νεαρά άτομα μέχρι 21 ετών, εκ των οποίων τα 14 για αδικήματα παράνομης-μεταναστευτικής φύσεως.

Γιατί είναι σημαντικό να αποκτήσει η Κύπρος τον πρώτο ξεχωριστό χώρο κράτησης για ανήλικους παραβάτες;

Εφαρμόζουμε μια πολιτική φιλικής δικαιοσύνης προς τα παιδιά, τα οποία χρειάζονται μια ειδική μεταχείριση όταν έρχονται σε σύγκρουση με τον νόμο. Στο πλαίσιο αυτό εμπίπτει και η δημιουργία ειδικού χώρου κράτησης παιδιών.

Οι ανήλικοι παραβάτες πρέπει να τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης από τους ενήλικες, τόσο στο στάδιο της δικαστικής διαδικασίας, όσο και κατά την κράτησή τους, που επισημαίνω ότι αποτελεί το έσχατο μέτρο για νεανική παραβατικότητα.

Όλη η διαδικασία από την αρχή μέχρι το τέλος ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ηλικίας τους, εξυπηρετεί το συμφέρον τους και αποσκοπεί στην αναμόρφωση και στην παραγωγική κοινωνική επανένταξή τους.

Αυτή είναι μια από τις βασικές μας αρχές που ψηφίστηκε στον νόμο του 2021, αλλά βρίσκεται και στις κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου της Ευρώπης και των Ηνωμένων Εθνών.

Με βάση τις πρόνοιες του Νόμου και τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, ο χώρος κράτησης παιδιών θα πρέπει να είναι ειδικά σχεδιασμένος και να λειτουργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού που κρατείται. Ως τέτοιος έχει θεραπευτικό, προνομιακό, εκπαιδευτικό και αναμορφωτικό χαρακτήρα.

Στόχος μας είναι αυτά τα παιδιά να λαμβάνουν την εξειδικευμένη μεταχείριση και στήριξη που χρειάζονται, ώστε να επανεντάσσονται στην κοινωνία ομαλά, χωρίς να επαναλαμβάνουν παραβατικές συμπεριφορές.

Ιδρύεται ειδικός χώρος κράτησης

Πού θα χτιστεί ο χώρος κράτησης και πόσους ανήλικους θα μπορεί να φιλοξενήσει;

Ο χώρος μπορεί να βρίσκεται στην επαρχία Λευκωσίας ή Λάρνακας και θα μπορεί να φιλοξενήσει αρχικά μέχρι δέκα ανήλικους, με δυνατότητα επέκτασης της χωρητικότητάς του στα 25 άτομα, σε βάθος χρόνου.

Τι ιδέες φέρατε μαζί σας από την πρόσφατη επίσκεψή σας σε χώρους κράτησης ανηλίκων στην Ελλάδα;

Η επίσκεψη μου στην Ελλάδα ήταν πράγματι πολύ χρήσιμη, κυρίως για τα θέματα της νεανικής παραβατικότητας και τους τρόπους είτε αντιμετώπισης είτε πρόληψής της. Συναντήθηκα με τον αρμόδιο Υπουργό της Ελλάδας, με τον οποίο είχα εκτεταμένη συζήτηση για το πώς εφαρμόζεται η νομοθεσία τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Στο πλαίσιο αυτό επισκέφθηκα το ειδικό κέντρο κράτησης στον Αυλώνα της Αττικής, όπου ενημερώθηκα για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας και γνώρισα τις συνθήκες κράτησης και τον τρόπο μεταχείρισης των ανήλικων κρατουμένων, προκειμένου οι εμπειρίες και πρακτικές που μοιραστήκαμε να αξιοποιηθούν για τη λειτουργία των χώρων κράτησης παιδιών.

Πότε αναμένεται να ξεκινήσουν τα κατασκευαστικά έργα, πού κυμαίνεται το κόστος και πόσους εργαζόμενους θα εργοδοτήσει;

Για τη δημιουργία και λειτουργία του χώρου θα προκηρυχθεί δημόσιος διαγωνισμός, το αμέσως επόμενο διάστημα, ώστε να δοθεί το έργο στον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να λειτουργήσει το συντομότερο δυνατό και με την αναγκαία τεχνογνωσία.

Η ετοιμασία των όρων και προδιαγραφών έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί και αναμένεται ο ποιοτικός έλεγχος των εγγράφων του διαγωνισμού από το Γενικό Λογιστήριο. Με την αποδέσμευση του κονδυλίου από την Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, που εκκρεμεί, θα προκηρυχθεί και ο διαγωνισμός. Σε διάστημα τριών μηνών από την προκήρυξη, θα κατοχυρωθεί στον ανάδοχο που θα αναλάβει το έργο.

Το κόστος εξεύρεσης και λειτουργίας προϋπολογίζεται περίπου στις €700.000 για το 2023. Η σύμβαση θα έχει διάρκεια πέντε έτη, με δυνατότητα ανανέωσης για ακόμα πέντε έτη.

Δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά

Ποιο θα είναι το μοντέλο που θα υιοθετήσει ο νέος χώρος κράτησης ανηλίκων στην Κύπρο και τι θα περιλαμβάνει;

Η φιλοσοφία που ακολουθούμε βασίζεται στην αρχή πως κάθε παιδί έχει τις δικές του, ξεχωριστές ανάγκες και ανάλογα θα λαμβάνει ειδικό πρόγραμμα με τελικό στόχο την επανένταξή του στην κοινωνία.

Στον χώρο θα κρατούνται παιδιά ηλικίας 16 έως 21 ετών, τα οποία καταδικάζονται από το Δικαστήριο Παιδιών σε ποινή κράτησης για αδίκημα που διέπραξαν πριν από το 18ο έτος της ηλικίας τους.

Με βάση τις πρόνοιες του νόμου και τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, ο χώρος θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ηλικίας των ανήλικων παραβατών και θ’ αποσκοπεί στην πολυ-επίπεδη στήριξη, αναμόρφωση, θεραπεία και κοινωνική επανένταξή τους.

Τα παιδιά υπό κράτηση:

• Θα μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές, αθλητικές, καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
• Θα μπορούν να έχουν συχνές επαφές με την οικογένειά τους, τους φίλους τους και την ευρύτερη κοινότητα.
• Θα έχουν δικαίωμα εκπαίδευσης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχολογικής στήριξης κ.ά.

Για τον σκοπό αυτό, θα διαθέτει διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη μεταξύ άλλων από Ιατρό, Ψυχίατρο, Παιδοψυχίατρο, Ψυχολόγο, Κοινωνικό Λειτουργό, Φροντιστές κ.ά. Το προσωπικό θα είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο σε σχέση με τη μεταχείριση παιδιών που έρχονται σε σύγκρουση με τον νόμο, στα δικαιώματά τους και τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας.

Παιδιά που αντιμετωπίζουν πρόβλημα ουσιοεξάρτησης θα τυγχάνουν ειδικής θεραπευτικής μεταχείρισης.