Οι εκποιήσεις ξανά στο προσκήνιο

Αρχίζει γι’ ακόμη μια φορά στη Βουλή η συζήτηση για τις εκποιήσεις, ένα ζήτημα που απασχολεί την κυπριακή οικονομία και κοινωνία τα τελευταία δέκα χρόνια. Σημειώνεται ότι οι εκποιήσεις για την κύρια κατοικία πήραν ακόμη, την τελευταία όπως δηλώνουν οι αρμόδιοι, αναστολή.

Όπως αναφέρθηκε πολλές φορές, η αναστολή των εκποιήσεων δεν βοηθά ούτε τους δανειολήπτες, οι οποίοι βλέπουν τους τόκους τους να αυξάνονται, ούτε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία θέλουν ένα ξεκάθαρο πλαίσιο εκποιήσεων, ώστε να μπορούν να διαχειριστούν τις αναδιαρθρώσεις και τον νέο δανεισμό.

Το βασικό ζήτημα διαφωνίας μεταξύ δανειολήπτη και πιστωτικού ιδρύματος είναι το ύψος της οφειλής. Το πρώτο βήμα έγινε με την τροποποίηση της νομοθεσίας, που υποχρεώνει τα πιστωτικά ιδρύματα, με τον τερματισμό του δανείου και την αποστολή της ανάλογης επιστολής, να παρουσιάζει αναλυτικά, το πώς έχει υπολογιστεί το υπόλοιπο π.χ. ύψος δανείου, επιτοκίου και η χρονική διάρκεια.

Μέσα από τα νομοσχέδια τα οποία βρίσκονται υπό συζήτηση διαφαίνεται η πρόθεση δημιουργίας εξωδικαστικού μηχανισμού επιβεβαίωσης χρέους εντός σαράντα πέντε ημερών από την ημερομηνία καταχώρισης του παραπόνου. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου εξέτασης, δεν θα μπορούν να προχωρήσουν οι διαδικασίες εκποίησης.

Τι προνοούν τα νομοσχέδια

Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι, σε περίπτωση που ο επιλέξιμος οφειλέτης ασκήσει το δικαίωμά του για προσφυγή στον Επίτροπο (εντός είκοσι μίας ημερών από την ημέρα που λαμβάνει την επιστολή από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα), επιδίδει το παράπονο στο αδειοδοτημένο ίδρυμα, το οποίο δεν προχωρεί με τη διαδικασία σκοπούμενης πώλησης πριν από την παρέλευση των σαράντα πέντε ημερών ή μέχρι να παρέλθει η δέκατη ημέρα από την έκδοση της απόφασης του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου.

Λαμβάνοντας υπόψη το πιο πάνω, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενισχυθεί σε τεχνογνωσία, τεχνολογία και ανθρώπινο δυναμικό ο συγκεκριμένος φορέας. Το γεγονός ότι υπάρχει η δυνατότητα αναστολής των εκποιήσεων μέχρι τη δέκατη ημέρα από την απόφαση του Επιτρόπου, ενδεχομένως να οδηγήσει κάποιον να κάνει συνειρμούς ότι τα στοιχεία που θα δίνονται θα είναι ελλιπή και η διαδικασία θα επεκτείνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που ουσιαστικά θα αναιρεί την ουσία λειτουργίας του φορέα / μηχανισμού.

Θα είναι καλό να δούμε και παραδείγματα άλλων χωρών, όπως η Ελλάδα, ώστε η διαδικασία να είναι περισσότερο αυτοματοποιημένη. Κατ’ αρχάς, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας, θα ήταν καλό να δημιουργηθεί μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου θα υπάρχει τυποποιημένη διαδικασία κατάθεσης του παραπόνου και λίστα με τα έγγραφα, τα οποία θα καταχωρούνται. Σε περίπτωση ελλιπών στοιχείων ή / και εγγράφων, η αίτηση θα απορρίπτεται αυτόματα. Μέσα από την καταχώριση των στοιχείων ηλεκτρονικά, θα πρέπει να υπάρχει ένας αλγόριθμος υπολογισμού του υπολοίπου και το αποτέλεσμα θα αξιολογείται από αρμόδιο λειτουργό. Μπορεί να είναι πολύ αισιόδοξο κάτι τέτοιο να υιοθετηθεί, αλλά αν υπάρχει θέληση και βούληση, είναι εφικτό.

Εξάλλου, αν η διαδικασία τρέξει με γρήγορους ρυθμούς και οι εμπλεκόμενοι είναι ικανοποιημένοι, τότε ενδεχομένως η υιοθέτησή της να επεκταθεί και σε δάνεια πέραν των 350.000 ή / και με εξασφάλιση άλλα ακίνητα, διότι κάθε δανειολήπτης έχει το δικαίωμα στην επιβεβαίωση του χρέους και θα υπάρξει σημαντική αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.

Σύμφωνα πάντα με το προσχέδιο του νομοσχεδίου, σε περίπτωση που ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος εκδώσει απόφαση, με την οποία το αδειοδοτημένο ίδρυμα και ο επιλέξιμος οφειλέτης δεν συμφωνούν ή το αδειοδοτημένο ίδρυμα δεν συμφωνεί και δεν γίνεται δεκτή η απόφαση του Χρηματοοικονομικού Επίτροπου ως δεσμευτική, τότε η διαδικασία σκοπούμενης πώλησης του ακινήτου αναστέλλεται μέχρι την έκδοση απόφασης από αρμόδιο Δικαστήριο, που θα αποφασίσει για το ύψος του νόμιμα απαιτητού ποσού.

Απόφαση από αρμόδιο Δικαστήριο σημαίνει την έκδοση απόφασης Πρωτόδικου Δικαστηρίου σε πολιτική αγωγή, η οποία είτε είναι εκκρεμούσα είτε θα καταχωριστεί στο μέλλον, η οποία θα περιλαμβάνει ως επίδικο θέμα το ύψος του οφειλόμενου ποσού.

Σε περίπτωση που ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος εκδώσει απόφαση, με την οποία ο επιλέξιμος οφειλέτης δεν συμφωνεί αλλά συμφωνεί το αδειοδοτημένο ίδρυμα και δεν γίνεται δεκτή η απόφαση του Χρηματοοικονομικού Επίτροπου ως δεσμευτική, τότε το αδειοδοτημένο ίδρυμα δύναται να προχωρήσει με τη διαδικασία της σκοπούμενης πώλησης και θα υποχρεούται όπως καταβάλει στον επιλέξιμο οφειλέτη οποιεσδήποτε αποζημιώσεις ήθελε αποφασίσει το Δικαστήριο.

Συνεχίζει αναφέροντας ότι, εάν το αδειοδοτημένο ίδρυμα, στο οποίο έχει επιδοθεί το παράπονο ή έχει λάβει γνώση για εξέταση παραπόνου από τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο δυνάμει του παρόντος εδαφίου, προχωρεί τη διαδικασία σκοπούμενης πώλησης ενόσω εκκρεμεί η εξέταση του παραπόνου από τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο, τότε ο επιλέξιμος οφειλέτης δύναται να καταχωρίσει αίτηση στο Επαρχιακό Δικαστήριο σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου ωσάν να εκκρεμούσε διαδικασία Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως Νόμου.

Οπότε, λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προχωρήσει η δημιουργία ειδικής δικαιοδοσίας δικαστηρίου, που θα χειρίζεται όσες περιπτώσεις τελικά θα καταλήγουν στα δικαστήρια. Οπότε, μετά το φιλτράρισμα από τον Επίτροπο, οι υποθέσεις θα είναι λιγότερες, καθώς δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται ότι ο δικαστής θα λαμβάνει υπόψη και το αποτέλεσμα της ανάλυσης του Επιτρόπου.

Επιπλέον είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα κεντρικό μητρώο (υπάρχει νομοσχέδιο προς εξέταση), ώστε να μπορεί να ξεκαθαριστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα το προφίλ του κάθε δανειολήπτη, δηλαδή περιουσία, εισοδήματα και οφειλές. Κάποιοι ενδεχομένως να αναφερθούν σε «φακέλωμα», αλλά από την άλλη δεν θα είναι καλύτερα να υπάρχει πλήρης διαφάνεια, ώστε να αποφεύγονται περιπτώσεις ατόμων που εκμεταλλεύονται το σύστημα; Το ίδιο μητρώο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για καλύτερο έλεγχο στις παραχωρήσεις επιδομάτων και γενικά στην κοινωνική πολιτική του κράτους.

Ανάγκη δημιουργίας ενός ισορροπημένου πλαισίου

Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι δύσκολη, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους τεχνοκρατικά και σε ό,τι αφορά την κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια ο νέος δανεισμός παραχωρείτο πιο προσεχτικά μετά τις οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας. Πρέπει να επιβεβαιωθεί η δυνατότητα του δανειολήπτη για αποπληρωμή του δανείου και η επαρκής εξασφάλιση. Αυτό, σε αντίθεση με το πώς παραχωρούνταν τα δάνεια πριν από δέκα με δεκαπέντε έτη.

Η δημιουργία ενός ισορροπημένου πλαισίου για τις εκποιήσεις θα βοηθήσει τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά και την κοινωνία. Η περαιτέρω αναστολή των εκποιήσεων δεν πρέπει να αποτελεί επιλογή.