Παραχώρηση κινήτρων για εργοδότηση

Η ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και πρωτοβουλίας και η παροχή κινήτρων προς τους εργοδοτουμένους αποτελούν σημαντικά εργαλεία βιώσιμης ανάπτυξης και τόνωσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας.

Είναι ξεκάθαρο ότι οποιαδήποτε κίνητρα παραχωρούνται πρέπει να είναι σε πλήρη εναρμόνιση με τις νομοθεσίες και το σύνταγμα της χώρας, τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τις βέλτιστες δυνατές πρακτικές. Επισημαίνεται, επίσης, ότι θα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις και προβλήματα, και να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα εκεί και όπου χρειάζεται.

Η αντιμισθία των εργοδοτουμένων, μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, μπορεί να πάρει διάφορες μορφές πέραν των συμβατικών, δηλαδή μισθοδοσίας και ενδεχομένως φιλοδωρημάτων. Οι χώροι εργασίας γίνονται ή επιβάλλεται να γίνουν πιο «φιλικοί» προς τους εργοδοτουμένους, παρέχοντας ευέλικτα ωράρια, δυνατότητα εκγύμνασης, σίτισης και ψυχολογικής στήριξης. Επιπλέον είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχουν εκείνες οι ρυθμίσεις που θα ενισχύουν/υποβοηθούν τις οικογένειες με παιδιά.

H προσέλκυση υψηλής ποιότητας εργοδοτουμένων προϋποθέτει την παροχή κινήτρων εργοδότησης και αυτό αφορά ντόπιους και ξένους. Ένα σημαντικό εργαλείο, το οποίο είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στο εξωτερικό, είναι αυτό της παραχώρησης μετοχών ή δικαιωμάτων αγορών μετοχών σε τιμές πιο κάτω από την αγοραία αξία σε εταιρείες - εργοδότες είτε αυτές είναι ιδιωτικές ή οι τίτλοι τους διαπραγματεύονται σε κάποιο χρηματιστήριο.

Η παραχώρηση των πιο πάνω στους εργοδοτουμένους τούς δίνει ένα επιπλέον κίνητρο στο να συνεισφέρουν για την αύξηση της αξίας της εταιρείας από την οποία εργοδοτούνται, γίνονται δηλαδή συμμέτοχοι στην προσπάθεια για οργανική ανάπτυξη.

Φορολόγηση

Η φορολόγηση τέτοιων εισοδημάτων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους εργοδότες και τους εργοδοτουμένους. Μπορεί ενδεχομένως για κάποιους να θεωρηθεί ότι δεν υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις στην Κύπρο ή είναι ελάχιστες, είναι όμως ένα θέμα που αναδεικνύεται σταδιακά από οργανισμούς που αποφάσισαν να μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους στην Κύπρο.

Η φορολόγηση των συγκεκριμένων εισοδημάτων γίνεται στη βάση εγκυκλίου και ενδεχομένως να χρήζει αναδιαμόρφωσης και νομοθετικής ρύθμισης. Κατ’ αρχάς θα πρέπει να τονιστεί ότι ωφελήματα σε είδος για τους εργοδοτουμένους υπόκεινται σε συνεισφορές προς το ΓΕΣΥ και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Θα πρέπει να υπάρξει ειδική ρύθμιση για τη φορολόγησή τους, που θα ισχύει για όλους τους φορολογουμένους.

Στη φορολογική μας νομοθεσίας υπάρχουν πρόνοιες για ειδική φορολόγηση εισοδημάτων, όπως για παράδειγμα οι συντάξεις που λαμβάνονται από το εξωτερικό και τα εισοδήματα διαχειριστών κεφαλαίου. Γι’ αυτά υπάρχει η δυνατότητα φορολόγησης με βάση τις κλίμακες ή με ένα συγκεκριμένο σταθερό ποσοστό. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τέτοιες ρυθμίσεις υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα.

Ένα άλλο ζητούμενο είναι ο χρόνος κατά τον οποίο το ωφέλημα θεωρείται φορολογητέο και αυτό εν πολλοίς καλύπτεται από την εγκύκλιο. Κατ’ αρχάς θα πρέπει να πούμε ότι, συνήθως, μετά την παραχώρηση των μετοχών ή των δικαιωμάτων, υπάρχει μια κλειστή περίοδος, δηλαδή ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο εργοδοτούμενος δεν μπορεί να τα πωλήσει. Οπότε γίνεται αντιληπτό ότι οποιοδήποτε φορολογητέο όφελος προκύπτει μετά την πάροδο της κλειστής περιόδου.

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τίτλων. Αν οι τίτλοι που παραχωρούνται, αφορούν δημόσιες εταιρείες (σημειώνεται ότι υπάρχουν περιπτώσεις που παραχωρούνται τίτλοι οργανισμού συνδεδεμένου με την εταιρεία - εργοδότη) που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές, τότε το φορολογητέο όφελος είναι άμεσο.

Αν τώρα τα δικαιώματα δεν διαπραγματεύονται, το φορολογητέο σημείο είναι όταν ο εργοδοτούμενος ασκήσει το δικαίωμα και το ποσό φορολόγησης είναι η διαφορά της τιμής αγοράς του τίτλου και η τιμή που το αγοράζει (υπενθυμίζεται ότι το δικαίωμα που παραχωρείται δίνει το δικαίωμα στον κάτοχο να αγοράσει τον τίτλο σε τιμή πιο κάτω από αυτήν που διαπραγματεύεται σε οργανωμένη αγορά).

Στις περιπτώσεις ιδιωτικών εταιρειών το όφελος προκύπτει όταν οι τίτλοι πωληθούν σε τρίτο πρόσωπο (ή ανακτηθούν από τον εργοδότη) και η φορολογητέα ύλη αποτελεί το συνολικό αντίτιμο ή όταν οι τίτλοι της εταιρείας εισαχθούν σε οργανωμένες αγορές/χρηματιστήρια.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, ενδεχόμενη καλύτερη φορολογική ρύθμιση της παραχώρησης τίτλων στους εργοδοτουμένους από τη μια δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής στην προσπάθεια ενίσχυσης του οργανισμού όπου εργάζονται, κάτι που βοηθά την επιχειρηματικότητα και γενικότερα την οικονομία και από την άλλη αποτελεί κίνητρο προς τον εργαζόμενο (και αναφερόμαστε σε αυτούς που μένουν στη χώρα και αυτούς που θα επιλέξουν την Κύπρο για μετεγκατάσταση).

Συνταξιοδοτικό

Σε σχέση με το συνταξιοδοτικό, υπενθυμίζεται ότι ο πρώτος πυλώνας αφορά στην εθνική σύνταξη, η οποία είναι υποχρεωτική και το ποσό εξαρτάται από τις συνεισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Για τους μεν εργοδοτούμενους, το ποσό των εισφορών αποκόπτεται από τη μισθοδοσία τους και μαζί με τη συνεισφορά του εργοδότη καταβάλλεται μηνιαίως και τα ωφελήματα σε είδος εμπίπτουν στις εισφορές.

Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στα ταμεία προνοίας και τα ταμεία συντάξεως, όπου εργοδότες και εργοδοτούμενοι καταβάλλουν εισφορές με βάση το καταστατικό του ταμείου που εγκρίθηκε από τις Αρχές. Τα περισσότερα ταμεία προνοούν την εφάπαξ πληρωμή του ποσού που αναλογεί στο μέλος είτε κατά την αφυπηρέτησή του ή τον τερματισμό της συγκεκριμένης εργοδότησης.

Ο τρίτος πυλώνας είναι προαιρετικός και ιδιωτικός και αφορά κυρίως τη δυνατότητα κάθε ιδιώτη να επενδύσει/αποταμιεύσει μέρος του καθαρού του εισοδήματος, μέσω επενδυτικών σχεδίων ή ασφαλιστικών σχεδίων με συγκεκριμένη απόδοση.

Κύριος ρόλος ενός συνταξιοδοτικού συστήματος είναι η διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης για όλον τον πληθυσμό μετά τη συνταξιοδότησή του. Σε σχέση με την ασφάλιση και τα Ταμεία Προνοίας, παρέχονται συγκεκριμένα κίνητρα. Μεγαλύτερη συνεισφορά από τον πολίτη ισοδυναμεί και σε μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων του, προς όφελος όμως της διασφάλισης ενός σταθερού εισοδήματος κατά τη συνταξιοδότησή του, εκτός και αν αναφερόμαστε σε ωφελήματα σε είδος, και καλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας όταν τις χρειαστεί. Σημειώνεται ότι οι εισφορές για σκοπούς σύνταξης αφαιρούνται για σκοπούς φόρου μέχρι ένα σημείο.

Η παραχώρηση τίτλων προς τους εργαζομένους αποτελεί και εργαλείο καλύτερης διαχείρισης των οικογενειακών εισοδημάτων, εφόσον μπορεί να αποτελέσει πηγή παθητικού εισοδήματος για την περίοδο συνταξιοδότησης, δηλαδή την είσπραξη μερισμάτων.