Η σημασία της συνεργασίας ExxonMobil-Qatar Petroleum στην Ανατολική Μεσόγειο

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ακούστηκαν από την πλειοψηφία των υποψηφίων Προέδρων, όπως ήταν φυσικά αναμενόμενο, μεγάλες υποσχέσεις, ψέματα, ασάφειες και μισόλογα για διάφορα θέματα. Ακούστηκαν όμως και επικίνδυνες-αβάσιμες τοποθετήσεις για ζωτικής σημασίας θέματα, που αγγίζουν σε κάποιο βαθμό τα όρια της συνωμοσιολογίας.

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές ήταν η αναφορά-εκτίμηση του Αβέρωφ Νεοφύτου στο podcast talks του Alpha (26/01/23) για τα θέματα ενέργειας-ασφάλειας και τις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού. Συγκεκριμένα, μιλώντας στον δημοσιογράφο Νικόλα Ζανέττο, ο κ. Νεοφύτου είπε πως πρέπει να παίξουμε πιο δυνατά το «χαρτί» του φυσικού αερίου μέσω αγωγού προς Τουρκία, που θα λειτουργήσει ως καταλύτης λύσης και θα οδηγήσει και σε ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Ιδιαίτερη σημασία προσέδωσε μάλιστα στην εμπλοκή της ExxonMobil και της Qatar Petroleum στην Κυπριακή ΑΟΖ. Συγκεκριμένα, είπε: «Μα βρέθηκε τώρα η ΕxxonMobil, που δεν ήρθε ποτέ στην περιοχή μας, να ενδιαφερθεί για την Κύπρο, έχοντας μάλιστα υπ’ όψιν τη σύγκρουση με την Τουρκία; Εντάξει, έχουμε φυσικό αέριο, αλλά δεν έχουμε και το φυσικό αέριο του κόσμου. Τα έσοδα της ExxonMobil που τα οικόπεδα στην Κύπρο είναι αυτά που χρησιμοποιούμε εμείς για να κεράσουμε κανέναν καφέ στους φίλους μας. Είναι τυχαία, σιόρ, που ήρθε η ExxonΜobil στην Κύπρο; Ανέλυσε κανένας με ποιον είναι η ExxonMobil; Είναι με το Κατάρ (Qatar Petroleum), που είναι κολλητοί της Τουρκίας. Μα, δηλαδή, πρέπει να μας τα κάνουν εντελώς λιανά στην Κύπρο για να τα καταλάβουμε;».

Mε απλά λόγια, ο κ. Νεοφύτου εκτιμά ότι οι δυο ενεργειακοί κολοσσοί δεν ήρθαν τυχαία στην Κύπρο ή γιατί είναι υποσχόμενη ενεργειακά η ΑΟΖ, αλλά επειδή μακροπρόθεσμος στόχος είναι να στείλουν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου για να καλύψουν την αυξανόμενη τουρκική ενεργειακή αγορά.

Πάμε, λοιπόν, να εξετάσουμε πόσο βάσιμη είναι η εκτίμηση αυτή του κ. Νεοφύτου για την ενεργειακή αρχιτεκτονική της περιοχής.

Η εμπλοκή QatarEnergy στην περιοχή

Κατ’ αρχάς η QatarEnergy δεν ήρθε στην περιοχή για να εμπλακεί μόνο στην Κυπριακή ΑΟΖ. Όπως σημειώνει αυτήν την εβδομάδα το έγκυρο Journal of Petroleum Technology (08/2/23), η QatarEnergy ανεβάζει σταθερά το προφίλ της στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία μπορεί να τροφοδοτήσει την ευρωπαϊκή ζήτηση για LNG και φυσικό αέριο βραχυπρόθεσμα, και μετά το 2030 - όταν η Ευρώπη λέει ότι δεν θα χρειάζεται πλέον φυσικό αέριο - στην Ασία μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Η QatarEnergy έχει δικαιώματα σε 2 οικόπεδα στην Κύπρο με την ExxonMobil, όπου τον Μάρτιο έγινε γεώτρηση από κοινοπραξία στο οικόπεδο 10, που επιβεβαίωσε την προηγούμενη εκτίμηση της κυβέρνησης για 5,0 έως 8,0 Tcf σε αποθέματα φυσικού αερίου. Τον επόμενο μήνα, η QatarEnergy απέκτησε μερίδιο 40% σε οικόπεδο της ExxonMobil στη Βόρεια Μαράκια, στην ανοικτή θάλασσα βαθέων υδάτων της Αιγύπτου.

Σε γενικό πλαίσιο, η είσοδος της αραβικής εταιρείας στην ΑΟΖ και του Λιβάνου επεκτείνει όχι μόνο την έκταση αλλά και τους δεσμούς της με την TotalEnergies, ανεβάζοντας σε εννέα τον αριθμό των χωρών στις οποίες το γαλλο-αραβικό tandem έχει συνεργασίες εξερεύνησης, σύμφωνα με την TotalEnergies.

Το μυστικό της συνεργασίας

Το Κατάρ είναι μια μικρή χώρα με πολύ μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου, αλλά βρίσκεται σε μια περιοχή γνωστή για την αστάθεια, που είναι στο επίκεντρο των παγκόσμιων ανησυχιών για την ενεργειακή ασφάλεια, τουλάχιστον όσον αφορά τις εξαγωγές πετρελαίου. Τα Στενά του Ορμούζ, που ήδη αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για το 40% περίπου των παγκόσμιων ροών πετρελαίου, θα γίνουν ακόμη πιο σημαντικά στο μέλλον τόσο για το Κατάρ όσο και για τις χώρες κατανάλωσης, καθώς αυξάνονται οι εξαγωγές LNG από την περιοχή. Με τις μακροχρόνιες διαφωνίες που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί μεταξύ του Κατάρ και του Ιράν, και τη συνολική αντιπαράθεση μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν, το Κατάρ βρίσκεται σε δύσκολη γεωπολιτική θέση.

Ως εκ τούτου, σχετική έρευνα για τη συνεργασία ΕxxonMobil - QatarEnergy εξηγεί πως δεν είναι εντελώς παράλογο να δημιουργηθεί μια σύνδεση μεταξύ των ανησυχιών του Κατάρ για την ασφάλειά του και τον πλούτο των πόρων του μαζί με την αμερικανική στρατιωτική παρουσία και, κυρίως, τα μεγάλα μερίδια LNG της ExxonMobil. Θα μπορούσε κανείς να το δει αυτό ως ένα πλέγμα συμφερόντων που ταιριάζει τόσο στο Κατάρ όσο και στις ΗΠΑ. Η QP κυριαρχεί στην κατάταξη μαζί με άλλες χώρες όσον αφορά τα αποθέματα ορυκτών καυσίμων, αφού κατέχει την τρίτη θέση στον κόσμο (περίπου 175 δισεκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου) μετά την National Iranian Oil Company (NIOC) και τη Saudi Aramco, ενώ στα αποθέματα φυσικού αερίου κατατάσσεται δεύτερη μετά τη NIOC.

H ExxonΜobil μπορεί να μην είναι καν εισηγμένη στις 10 κορυφαίες εταιρείες όσον αφορά τα αποθέματα, αλλά είναι σημαντικός παραγωγός φυσικού αερίου και κατατάσσεται στις 10 πρώτες για την ικανότητα υγροποίησης. Εν τω μεταξύ, η Exxon κατέχει σημαντικά μερίδια σε τρεις τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης στη Λεκάνη του Ατλαντικού.

Η σημασία του LNG

Η ιδιοκτησιακή δομή των τερματικών επαναεριοποίησης και υγροποίησης τόσο για την Qatar Petroleum όσο και για την Exxon αντανακλά τα συμφέροντα που έχουν και τα δύο μέρη στην αλυσίδα αξίας καθώς και το γεγονός ότι η Qatar Petroleum βλέπει την Exxon ως τον προτιμώμενο συνεργάτη της.

Ο απώτερος στόχος αυτής της δομής είναι εν μέρει η μεγιστοποίηση της αξίας των ολοένα και πιο ευέλικτων ροών LNG, αλλά κυρίως η διασφάλιση της πρόσβασης σε διαφορετικές αγορές σε μακροπρόθεσμη βάση, καθώς οι περισσότερες, αν όχι όλες οι συμβάσεις LNG που αφορούν το Κατάρ, είναι μακροπρόθεσμες.

Οι πρωταρχικοί στόχοι της Qatar Petroleum είναι να μεγιστοποιήσει την αξία των πόρων της, για την υποστήριξη των στόχων του κράτους του Κατάρ για αναπτυξιακούς στόχους.

Τα πλεονεκτήματα Exxon

Η Exxon δραστηριοποιείται στην εξερεύνηση και παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, παραγωγή φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, διύλιση και εμπορία προϊόντων πετρελαίου και στην παραγωγή χημικών προϊόντων. Η εταιρεία είναι γνωστή για την αποδοτικότητα , τη μόχλευση της οικονομικής της δύναμης, την αξιόπιστη εταιρική της δομή και το εμπορικό σήμα της για να κάνει αισθητή την παρουσία της στην παγκόσμια αρένα.

Η Exxon είναι προτιμώμενος συνεργάτης για την Qatar Petrοleum κυρίως λόγω της τεχνογνωσίας της, και του γεγονότος ότι είναι ένας παίκτης των ΗΠΑ με την υποστήριξη της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, η Exxon έχει πολλά πλεονεκτήματα για την Qatar Petroleum και το Κατάρ γενικότερα: έχει ισχυρές ταμειακές ροές (cash flow) και καθαρούς ισολογισμούς, που της επιτρέπουν να κάνει ευκαιριακές συμφωνίες, δίνοντας στην Exxon εξαιρετική οικονομική ευελιξία και την καλύτερη δυνατή πιστοληπτική ικανότητα.

Το όφελος της Qatar Petroleum

Για την Qatar Petroleum αυτό είναι χρήσιμο, προσελκύοντας περαιτέρω κεφάλαια στα έργα της με χαμηλό κόστος κεφαλαίου. Η Exxon είναι μια από τις πιο αναγνωρισμένες και αξιόπιστες εταιρείες στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, η επωνυμία της συνδέεται με τεράστια και ποικίλη εμπειρία καθώς και με τεχνολογικό leadership. Για την Qatar Petroleum, αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο ασφάλεια πρόσβασης στις αγορές, ενώ παράλληλα προσφέρει στην Exxon άφθονα κίνητρα για επενδύσεις.

Σε αντάλλαγμα, η Exxon προσφέρει επίσης ασφάλεια και σταθερότητα στο ίδιο το Κατάρ μέσω των ισχυρών δεσμών της με την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η επενδυτική πολιτική του Κατάρ, οι πολιτικοί δεσμοί, τα ασφαλή σύνορα και η πολιτική ανοιχτών θυρών και η Συμφωνία Πλαίσιο Εμπορίου και Επενδύσεων (TIFA) αλληλεπιδρούν με την ασφάλεια που προσφέρει η Exxon καθώς και τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα.