Φορολογική μεταρρύθμιση και επαγγελματικές υπηρεσίες

Την περασμένη εβδομάδα υπήρξαν αρκετές αναφορές για την πορεία των επαγγελματικών υπηρεσιών αλλά και την εκκολαπτόμενη φορολογική μεταρρύθμιση. Ο τομέας, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, συνεχίζει να είναι ένας από τους κύριους πυλώνες της κυπριακής οικονομίας.

Μια σημαντική εξέλιξη των τελευταίων χρόνων είναι η συνεργασία των μεγάλων οργανισμών του κλάδου με αντίστοιχους του εξωτερικού, για τη δημιουργία συνεργειών. Οπότε επαγγελματίες του κλάδου έχουν τη δυνατότητα να συνεργαστούν με συναδέλφους τους από το εξωτερικό κερδίζοντας εμπειρίες και ανακτώντας μεγάλο μέρος από τα εισοδήματα που απώλεσε ο κλάδος από την εφαρμογή των κυρώσεων. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει σημαντική τεχνογνωσία στη χώρα μας με σχετικά χαμηλότερο κόστος.

Όπως επισημάνθηκε και άλλες φορές, το φορολογικό μοντέλο δεν αποτελεί πλέον το μοναδικό κριτήριο για τη δραστηριοποίηση μιας επιχείρησης. Αυτό ισχύει γενικότερα εφόσον σταδιακά κινούμαστε σε ένα πιο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον με γενικότερους παγκόσμιους κανόνες φορολόγησης.

Με βάση τα νέα δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΟΣΑ οδηγήθηκαν στη θεσμοθέτηση προτύπων για ανταλλαγή πληροφορίων μεταξύ των φορολογικών Αρχών, αναφορικά με τη διατήρηση λογαριασμών φορολογούμενων σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τη δομή των εταιρικών σχημάτων που διατηρούν. Ας μην ξεχνάμε ότι πλέον είναι απαραίτητο για τις επιχειρήσεις να έχουν τη βάση τους (substance) στη συγκεκριμένη χώρα για να θεωρούνται φορολογικοί κάτοικοί της.

Υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη, όπως το νομικό περιβάλλον, η προστασία των επενδύσεων, η ανταγωνιστικότητα της χώρας και η ευκολία με την οποία οι επιχειρήσεις και οι πολίτες μπορούν να εξυπηρετηθούν από την κρατική μηχανή (σε πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύτηκε, η χώρα μας έπεσε θέσεις όσον αφορά τον δείκτη ανταγωνιστικότητας).

Καταγράφονται στα θετικά κινήσεις με τις οποίες η Πολιτεία ακούει και καταγράφει τις ανάγκες των επιχειρηματιών και των επενδυτών, αυτό που όμως έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να υπάρξει μια πρωτοβουλία υιοθέτησης μέτρων και αλλαγών μέσα από συντονισμό και παρακολούθηση των κρατικών υπηρεσιών αλλά και Κυβέρνησης - Βουλής.

Η δημιουργία μιας ευέλικτης και αποδοτικής κρατικής μηχανής ενισχύει το επιχειρηματικό περιβάλλον και την ποιότητα των υπηρεσιών, που προσφέρονται προς τους πολίτες. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο, που θα πρέπει να προωθηθούν τα νομοσχέδια που αφορούν στη μεταρρύθμιση του κρατικού μηχανισμού και την υιοθέτηση απλών και σύντομων διαδικασιών, με την ενίσχυση ταυτόχρονα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Δυστυχώς και πάλι έχουμε μείνει πίσω όσον αφορά τα προαπαιτούμενα για τη λήψη της επόμενης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι επιχειρηματίες και γενικά οι επενδυτές, πέρα από το σταθερό φορολογικό και νομικό πλαίσιο, αξιολογούν και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται.

Οπότε αποτελεί ανάγκη, όπως για οποιοδήποτε οικονομικό κλάδο, να υπάρχει προσεκτική ανάλυση των αλλαγών που συμβαίνουν σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, εξέταση της πορείας και των αποφάσεων άλλων χρηματοοικονομικών κέντρων και διαμόρφωση ενός ευέλικτου πλάνου, που να διατηρεί ανταγωνιστικό τον τομέα και τη χώρα μας. Σωστές οι αναφορές για φορολογική μεταρρύθμιση, ενδεχομένως όμως να έπρεπε να επισπευσθεί η διαδικασία εκσυγχρονισμού των νομοθεσιών, εφόσον οι αλλαγές που αφορούν τον τομέα παρουσιάζουν έναν δυναμισμό.

Tα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τα οποία ενισχύονται, όπως είναι για παράδειγμα τα επενδυτικά ταμεία. Η προσπάθεια για διατήρηση της ανταγωνιστικότητας πρέπει να είναι συνεχής και θα πρέπει να γίνουν νομοθετικές ρυθμίσεις όπως αυτές των διασυνοριακών ταμείων πρόνοιας και των εναλλακτικών ιδρυμάτων (foundations).

Σίγουρα ένα φορολογικό μοντέλο, πέρα από το γεγονός ότι πρέπει να είναι ελκυστικό για την προσέλκυση και δραστηριοποίηση επιχειρήσεων, θα πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιο και να επιτυγχάνει τους στόχους και τις πολιτικές που θέτει η Πολιτεία. Σημαντικό παράδειγμα είναι οι πολιτικές που αφορούν το περιβάλλον, οπότε μέσα από τη μεταρρύθμιση προωθείται και η λεγόμενη πράσινη φορολογία. Άλλωστε αυτό είναι απαίτηση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η φορολογία, έμμεση ή άμεση, αποτελεί το κύριο εργαλείο της κάθε Κυβέρνησης, για χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού. Όντως με την αύξηση των τιμών λόγω του πληθωρισμού υπάρχει σημαντική αύξηση στην είσπραξη έμμεσων φόρων, δηλαδή αυτών που καταβάλλονται από τον τελικό καταναλωτή.

Η μείωση ή ο μηδενισμός τους θα πρέπει να είναι προσωρινό μέτρο, αλλά πολλές φορές τίθεται υπό αμφισβήτηση αν όντως περιορίζει τις τιμές (π.χ. στην Ισπανία η ακρίβεια συνεχίζεται). Υπάρχουν και οι απόψεις σύμφωνα με τις οποίες η λήψη οριζόντιων μέτρων ενισχύει τη ρευστότητα στην αγορά (ακριβώς αντίθετο από τον στόχο της αύξησης των επιτοκίων, όπου η αύξηση στοχεύει στον περιορισμό της κατανάλωσης και των τιμών) και κατ’ επέκτασιν διατηρεί τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα. Ενδεχομένως η ενίσχυση, στοχευμένα, συγκεκριμένων ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού μέσα από την ευελιξία που παρέχουν τα αυξημένα έσοδα από τους έμμεσους φόρους να ενδείκνυται περισσότερο ως μέτρο ανακούφισης.

Ένα φορολογικό μοντέλο θα πρέπει επίσης να παρέχει διαφάνεια και να μη δημιουργεί σημαντικό διοικητικό κόστος τόσο στο Τμήμα Φορολογίας αλλά και στους φορολογούμενους. Η ευκολία στην εφαρμογή του μέσα από ξεκάθαρους κανόνες και η ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες. Επιπλέον θα πρέπει να ενισχύει την εισπραξιμότητα των φόρων μέσα από συστήματα παρακολούθησης των υπολοίπων.

Την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε ένα σημαντικό ποσό ανείσπρακτων φόρων (όπως κάθε χρόνο τα τελευταία χρόνια). Ίσως να έφθασε ο χρόνος να υπάρξει μια πιο εις βάθος ανάλυση των φορολογικών υπολοίπων, ειδικά αυτών που προέρχονται από πολύ παλαιότερα χρόνια, ενδεχομένως με τη συμβολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ώστε να διαπιστωθεί για ποια υπόλοιπα υπάρχει πραγματική δυνατότητα είσπραξης (ίσως να υπάρχουν υπόλοιπα από εταιρείες που έχουν διαγραφεί και φυσικά άτομα που έχουν αποβιώσει).

Ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την παράλληλη αύξηση των φόρων είναι υψηλότερα στις προτιμήσεις παρά ένα μεταβαλλόμενο σύστημα με αυξήσεις φόρων. Άλλωστε, ένα σταθερό φορολογικό και νομικό σύστημα, το οποίο υποστηρίζει και εφαρμόζει παράλληλα τον σχετικό εκσυγχρονισμό των δικαστηριακών διαδικασιών, είναι από τα πρώτα που αξιολογούν οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές.

Παρά τις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας, παραμένει ένα ανταγωνιστικό χρηματοοικονομικό κέντρο που αποπνέει εμπιστοσύνη στους ενδιαφερόμενους επενδυτές, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν περίοδοι κατά τις οποίες η εμπιστοσύνη αυτή ενδεχομένως να είχε κλονιστεί.

To σημαντικό είναι να κτίσουμε περισσότερο στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος και να διορθώσουμε τα προβλήματα και τις κακές πρακτικές όπως αυτά προκύπτουν μέσα από σωστή αξιολόγηση και γρήγορα αντανακλαστικά.