Με σοβαρές καθυστερήσεις η απονομή δικαιοσύνης - Ενώπιον του εφετείου εκκρεμούν πέραν των 5.000 υποθέσεων

Τέθηκε σε ισχύ από 1η Ιουλίου η μεταρρύθμιση στην ανώτατη βαθμίδα της απονομής δικαιοσύνης, καθώς η Ολομέλεια της Βουλής ενέκρινε πρόσφατα το νέο νομικό πλαίσιο. Με τις αλλαγές που εισάγονται ιδρύεται Εφετείο, το οποίο θα επιλαμβάνεται των εφέσεων κατά αποφάσεων όλων των δικαστηρίων στη Δημοκρατία, πλην του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Οι νόμοι που ψηφίστηκαν την περασμένη εβδομάδα (22/6/2023) αφορούν, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα του Εφετείου να επιλαμβάνεται της εκδίκασης των εφέσεων κατά των αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου, του Δικαστηρίου Ελέγχου Ενοικιάσεων, του Εμπορικού Δικαστηρίου και του Ναυτοδικείου.

Τη μεγάλη και σημαντική μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης ανέλυσε σε συνέντευξή του στη «Σ» ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λευκωσίας, Μιχάλης Βορκάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αλλαγές που θα γίνουν με την καθίδρυση Τριτοβάθμιων Δικαστηρίων «θα αυξήσουν την ασφάλεια δικαίου και θα αναζωπυρώσουν το αίσθημα εμπιστοσύνης του κοινού προς τη Δικαιοσύνη». Οι δικηγόροι της Λευκωσίας, όπως σημείωσε, προσδοκούν στη μείωση του μεγάλου αριθμού υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον του Εφετείου και, δεύτερον, στην ποιοτικότερη απονομή δικαιοσύνης που θα προκύψει μέσα από ένα σύγχρονο Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο με κατηρτισμένους στον κάθε τομέα δικαστές.

Ωστόσο, ο κ. Βορκάς δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα προβλήματα που παραμένουν κυρίως όσον αφορά την κατάσταση που επικρατεί στην Πρωτοβάθμια Δικαιοδοσία απονομής της δικαιοσύνης, όπου παρατηρούνται σοβαρές καθυστερήσεις.

Η σημαντικότητα της μεταρρύθμισης και τα κενά που παραμένουν

Ποια η κατάσταση στην οποία βρίσκει η μεταρρύθμιση στον τομέα της Δικαιοσύνης τους δικηγόρους της Λευκωσίας όσον αφορά την καθημερινή ενάσκηση του λειτουργήματός τους;

Κατ’ αρχήν, θα πρέπει όλοι να παραδεχθούμε πως η πρόσφατη μεταρρύθμιση της ανώτατης βαθμίδας της Δικαιοσύνης μόνο θετικά μπορεί να αποφέρει στην απονομή της δικαιοσύνης. Αποτελούσε αναγκαιότητα, η οποία θεωρώ πως καθυστερημένα έχει προωθηθεί. Η Κύπρος, ως σύγχρονο κράτος, θα έχει πλέον στη διάθεσή της ένα Εφετείο αποτελούμενο από 16 εφέτες, οι οποίοι θα λειτουργούν σε επιμέρους τμήματα και τομείς του Δικαίου κατά τρόπο που μέσα από το πέρασμα του χρόνου θα μπορέσουν να αναπτύξουν τους συγκεκριμένους τομείς, κατά τρόπο εξειδικευμένο, διασφαλίζοντας τόσο την ορθότητα όσο και την ποιότητα των αποφάσεών τους.

Παράλληλα, η καθίδρυση Τριτοβάθμιων Δικαστηρίων πιστεύω πως θα αυξήσει την ασφάλεια δικαίου και θα αναζωπυρώσει το αίσθημα εμπιστοσύνης του κοινού προς τη Δικαιοσύνη.

Οι δικηγόροι της Λευκωσίας, οι οποίοι ξεπερνούν τις δύο χιλιάδες, ως συλλειτουργοί της Δικαιοσύνης χαιρετίζουν με ικανοποίηση την πιο πάνω εξέλιξη, η οποία θα εξυπηρετήσει κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο τις καθημερινές τους δραστηριότητες, έχοντας πάντοτε υπ’ όψιν, πρώτον, τις σοβαρές καθυστερήσεις που παρατηρούνται σήμερα στην εκδίκαση των υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον του Εφετείου, οι οποίες ξεπερνούν τις 5000, προσδοκώντας στη μείωση του πιο πάνω αριθμού και, δεύτερον, την ποιοτικότερη απονομή δικαιοσύνης που θα προκύψει μέσα από ένα σύγχρονο Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο με κατηρτισμένους στον κάθε τομέα δικαστές. Επίσης και μέσα από τις διαδικασίες και αποφάσεις ενός Τριτοβάθμιου Δικαστηρίου θα επισφραγισθεί η εμπέδωση της εμπιστοσύνης όλων στη νομική ορθότητα των ζητημάτων που θα καταλήγουν σε αυτό.

Παρά τα ανωτέρω, είμαι παράλληλα αναγκασμένος να αναφέρω πως η κατάσταση που επικρατεί στην Πρωτοβάθμια Δικαιοδοσία απονομής της δικαιοσύνης παραμένει η ίδια, με σοβαρές καθυστερήσεις και με αριθμό πρακτικών δυσκολιών στη λειτουργία της. Τούτο δεν ευχαριστεί σίγουρα κανέναν. Ευελπιστώ πως οι αρμόδιοι, στους οποίους πολλάκις απευθυνθήκαμε ως Δικηγορικός Σύλλογος Λευκωσίας παραθέτοντας τα προβλήματα των καθυστερήσεων, τα κτηριακά προβλήματα και τα ζητήματα στελέχωσης των Πρωτοκολλητείων με ικανό αριθμό προσωπικού, θα μεριμνήσουν για την άμεση επίλυσή τους.

Προσέλκυση επενδύσεων

Σε ποιο στάδιο ευρίσκεται η εγκαθίδρυση του Εμπορικού Δικαστηρίου και του Ναυτοδικείου και ποια η σημασία τους;

Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως σοβαρός επενδυτικός και επιχειρηματικός προορισμός που επιθυμεί να καταστεί διεθνές κέντρο επίλυσης διαφορών και παροχής υπηρεσιών, αποτελεί δε και για δεκαετίες ναυτιλιακή χώρα, οφείλει να ανταποκρίνεται στις δικαιολογημένες απαιτήσεις όσων επιδιώκουν τη διασφάλιση ενός άμεσου δικαστικού αποτελέσματος, συνυφασμένου με τις απαιτήσεις των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων και επιδιώξεων. Εάν πραγματικά επιζητούμε την οικονομική πρόοδο του τόπου μας, θα πρέπει τάχιστα να αρχίσουν οι διαδικασίες για τη λειτουργία των Δικαστηρίων αυτών, τα οποία θα πρέπει να στελεχωθούν από εξειδικευμένους δικαστές, που μέσα από την ταχύτητα των δικαστικών διαδικασιών να μπορούν να αποδίδουν δικαιοσύνη στα ζητήματα και διαφορές που θα εγείρονται ενώπιόν τους. Οι συγκεκριμένες δικαιοδοσίες αφορούν ευαίσθητους τομείς άρρηκτα συνυφασμένους με την αξιοπιστία και ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου και του ονόματός της στους διεθνείς οικονομικούς, επιχειρηματικούς και ναυτιλιακούς φορείς. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να καταστούμε καλύτεροι από τους ξένους ανταγωνιστές μας, δηλαδή από άλλα διεθνή κέντρα επίλυσης διαφορών, προσφέροντας καλύτερες, ταχύτερες, νομικά ποιοτικότερες και αποτελεσματικότερες και, γιατί όχι, φθηνότερες δικαστικές λύσεις, προκειμένου να προσελκύσουμε επενδυτές.

Ποια η σημασία, κατά την άποψή σας, της χρήσης των Εναλλακτικών Διαδικασιών Επίλυσης Διαφορών, όπως της διαιτησίας και της διαμεσολάβησης;

Είμαστε σε θέση να αντλούμε γνώση και καθοδήγηση από παραδείγματα άλλων κρατών, που έχουν αναπτύξει με επιτυχία την εναλλακτική επίλυση διαφορών με την εισαγωγή σύγχρονων νομοθετημάτων και την ίδρυση εξιδεικευμένων κέντρων διαιτησίας και διαμεσολάβησης. Αναμφίβολα η εναλλακτική επίλυση διαφορών έχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως η ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων, η εξειδίκευση των διαιτητών, η εμπιστευτικότητα της διαδικασίας και άλλα. Η έγκαιρη και αποδοτική επίλυση μιας διαφοράς μέσω της προώθησης της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών είναι σημαντική για την ορθή ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά και για την προσέλκυση επενδύσεων. Χρειαζόμαστε, όμως, τις σωστές βάσεις, που θα τις θέσουν η νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, σε συνεννόηση πάντα με τους άμεσα εμπλεκόμενους, όπως την δικαστική εξουσία και τους δικηγόρους.

Στάσιμοι στην εκτέλεση αποφάσεων

Ποια η θέση σας αναφορικά με τα μέσα εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων στην Κύπρο;

Δεν είμαι ευτυχής με το τι συμβαίνει σήμερα. Μένουμε και σε αυτόν τον τομέα στάσιμοι. Φτάνουμε σε σημείο δικηγόροι να συμβουλεύουν τους πελάτες τους πως, πέραν της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης, δηλαδή στον χρόνο εκδίκασης της υπόθεσής τους, υπάρχει και η πιθανότητα, η όποια απόφαση λάβουν να μην μπορεί να εκτελεσθεί κατά των αντιδίκων τους.

Η Βουλή μέχρι σήμερα διαφαίνεται απρόθυμη να αγγίξει το ζήτημα, το οποίο όμως προκαλεί αδικία και απογοήτευση στους πολίτες και όλους τους διαδίκους που καταφεύγουν στην κυπριακή Δικαιοσύνη. Εάν θέλουμε να ονομαζόμαστε κράτος δικαίου, θα πρέπει η δικαιοσύνη που αυτό απονέμει να είναι πλήρως διασφαλισμένη. Δυστυχώς, τούτο δεν μπορώ να πω πως συμβαίνει. Ως δικηγορικός κόσμος έχουμε κάμει συγκεκριμένες εισηγήσεις και θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε την επίλυση αυτού του σοβαρού θέματος, το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δικηγόροι και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης.

Με τις αλλαγές που έρχονται, πιστεύετε ότι θα βελτιωθεί η ποιότητα εργασίας των δικηγόρων και θα αυξηθεί η δικηγορική ύλη;

Οι προκλήσεις που έχουμε ενώπιόν μας ως δικηγορικός κόσμος συνεπεία της μεταρρύθμισης που αναφέραμε και της εισαγωγής νέων θεσμών πολιτικής δικονομίας είναι πολλές και θα προκαλέσουν δυσκολίες στην καθημερινότητα των δικηγόρων και στην άσκηση των εργασιών τους. Ως δικηγορικοί σύλλογοι μπορούμε να κάνουμε πολλά. Θα πρέπει να σταθούμε δίπλα στους συναδέλφους, να προωθήσουμε λύσεις που θα τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση πραγμάτων. Παράλληλα, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο σοβαρό ζήτημα της αύξησης της δικηγορικής ύλης, το οποίο σε συνδυασμό με την επίλυση του προβλήματος των μέτρων εκτέλεσης των αποφάσεων, θα συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση του κινδύνου βιωσιμότητας που αντιμετωπίζουν πολλά δικηγορικά γραφεία. Δεν πρόκειται για εύκολο στόχο, όμως με στοχευμένες ενέργειες μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Αγορεύουν σε κτήρια 100 και πλέον ετών

Ποια η σημασία της κτηριακής κατάστασης των Δικαστηρίων της Λευκωσίας;

Έχω επανειλημμένα αναφερθεί στο ζήτημα τούτο. Τα κτήρια του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, εκτός από την παλαιότητα που τα χαρακτηρίζει και την ανασφάλεια που επικρατεί σε σχέση με τη στατικότητά τους, δεν προσφέρονται σε ένα σύγχρονο δικαστικό σύστημα. Ως Δικηγορικός Σύλλογος Λευκωσίας είχαμε εισηγηθεί την ανέγερση ενός νέου δικαστικού μεγάρου, στο οποίο να στεγάζονται, τόσο το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, όσο και τα υπόλοιπα πρωτοβάθμια δικαστήρια ειδικών δικαιοδοσιών, τα οποία είναι διασκορπισμένα σε όλη τη Λευκωσία, όπως το Οικογενειακό Δικαστήριο και το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών. Διανύουμε την εποχή της ψηφιοποίησης των νομικών διαδικασιών και την ίδια ώρα συνεχίζουμε να παραμένουμε και να λειτουργούμε σε χώρους που ανηγέρθησαν πριν από 100 και πλέον χρόνια. Ως προσωρινή λύση μέχρι την ανέγερση του νέου δικαστικού μεγάρου είχαμε εισηγηθεί, χωρίς όμως αποτέλεσμα, την ενοικίαση και χρήση κάποιων άλλων κτηριακών εγκαταστάσεων, μεταξύ των οποίων του κτηρίου της FBME απέναντι από το Μετόχι του Κύκκου.

«Γίνομαι δέκτης προτροπών για διεκδίκηση της Προεδρίας του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου»

Λαμβάνοντας υπόψη και τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο δικηγορικός κόσμος, ποια τα μελλοντικά σας σχέδια σε σχέση με τα κοινά των δικηγόρων;

Όπως έχω αναφέρει, οι προκλήσεις που έρχονται είναι πολλές και η έγνοια μου για διαφύλαξη και προάσπιση του συμφέροντος όλου του δικηγορικού κόσμου, που μέσα από τον καθημερινό του αγώνα προσπαθεί τόσο για την εξασφάλιση των οικονομικών του πόρων αλλά και για την ανέλιξή του μέσα σε ένα υγιές νομικό σύστημα στον τόπο μας, παραμένει ισχυρή και νιώθω ότι μπορώ να συμβάλω στην αντιμετώπισή τους. Θα πρέπει να σας αναφέρω πως γίνομαι δέκτης προτροπών από αρκετούς συναδέλφους για διεκδίκηση της θέσης του Προέδρου του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου στην επικείμενη Γενική Συνέλευση τον Οκτώβριο, κάτι το οποίο με τιμά ιδιαίτερα και ομολογουμένως το σκέφτομαι σοβαρά.