Γερνά ο πληθυσμός της Κύπρου - Ανησυχία για το μέλλον

Τα τελευταία 15 χρόνια η χώρα μας καταγράφει όλο και πιο χαμηλούς δείκτες γονιμότητας, με τον συγκεκριμένο δείκτη να είναι κάτω από το 1,5, τον οποίο οι ειδικοί αποκαλούν «παγίδα χαμηλής γονιμότητας». Μελετητές υποστηρίζουν ότι η τιμή κάτω του 1,5 παιδιού ανά γυναίκα έχει οριστεί ως η «ακραία χαμηλή γονιμότητα», ενώ υπάρχει και η άποψη ότι αυτό το όριο είναι κάτω από 1,3 παιδί ανά γυναίκα. Σε περίπτωση που επαληθευτεί το συγκεκριμένο σενάριο, τότε ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί περίπου στο μισό, σε μια χρονική περίοδο 45 χρόνων. Η Κύπρος κατατάσσεται στην τρίτη χειρότερη θέση στην Ευρώπη με δείκτη γονιμότητας 1,3, την ώρα που ο δείκτης αναπλήρωσης του πληθυσμού είναι 2,1.

Γήρανση πληθυσμού

Στην Κύπρο, σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων απογραφών πληθυσμού, καταγράφεται μία πτωτική πορεία στις νέες γεννήσεις και, ως εκ τούτου, ο πληθυσμός αρχίζει να «γερνά». Συγκεκριμένα, στην τελευταία απογραφή του 2021-2022, φαίνεται πως το ποσοστό παιδιών ηλικίας κάτω των 15 ετών ανέρχεται στο 15,9%, ενώ στην απογραφή του 2011 έφτανε το 17,3%. Αύξηση 4,5% παρατηρείται στο ποσοστό ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, που στην απογραφή του 2021 φτάνουν στο 16,7%, ενώ στην απογραφή του 2011 ήταν 12,2%. Το ποσοστό ατόμων 15-64 ετών, που θεωρείται το ηλικιακό φάσμα του «οικονομικά ενεργού πληθυσμού», ανέρχεται στο 67,4%.

Δράσεις και κίνητρα

Το δημογραφικό εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της υπογεννητικότητας είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα Ταμεία Συντάξεων. Γι’ αυτόν τον λόγο η Κυβέρνηση εξετάζει κίνητρα, που να ωθούν τα νέα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδιά. Το Υπουργείο Εργασίας εργάζεται για να αναβαθμίσει τον Φορέα Δημογραφικής Πολιτικής, ώστε να εφαρμοστεί μια ολιστική προσέγγιση για το δημογραφικό με συγκεκριμένες πολιτικές προτεραιότητες. Μιλώντας στη «Σ» ο Υπουργός Εργασίας, Γιάννης Παναγιώτου, ανέφερε ότι το Υπ. Εργασίας επεξεργάζεται μια σειρά από μέτρα στήριξης των οικογενειών, συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής αλλά και στήριξης των γεννήσεων.

Η Κύπρος κατατάσσεται στην τρίτη χειρότερη θέση στην Ευρώπη με δείκτη γονιμότητας 1,3, την ώρα που ο δείκτης αναπλήρωσης του πληθυσμού είναι 2,1

Νεότερα τον Σεπτέμβρη

Ένα μέτρο που συζητήθηκε στο τελευταίο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα (ΕΣΣ), ήταν η πολιτική ελάφρυνσης των ωραρίων εργασίας των πολύτεκνων γονιών, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που έχουν και την ηλικία τους, η οποία θα επηρεάσει ουσιαστικά και πρακτικά τους εργαζόμενους γονείς που μεγαλώνουν πολλά παιδιά. Το Υπουργείο Εργασίας, σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτου, έκανε την προεργασία και τα πράγματα έχουν προχωρήσει αρκετά. Μάλιστα το Υπουργείο είναι σε επικοινωνία με το Υπουργείο Οικονομικών και ο στόχος είναι το φθινόπωρο να προωθηθεί το μέτρο για εφαρμογή.

Αντέχει μέχρι το 2080

Με βάση ακόμα και το ακραίο σενάριο που εξετάζει η μελέτη, η μακροχρόνια βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών παροχών του ΤΚΑ διατηρείται μέχρι το 2080, με διατήρηση και του ποσοστού εισφοράς στο 2,3% επί των ασφαλιστέων αποδοχών για διασφάλιση της βιωσιμότητας των βραχυπρόθεσμων παροχών. Η αναλογιστική μελέτη μπορεί να μην προκαλεί ανησυχία για τις συντάξεις, ωστόσο αναδεικνύει γι’ ακόμα μια φορά το πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού. Όπως προκύπτει, ενώ το 2018 περίπου τέσσερα άτομα ηλικίας 15-64 ετών υποστήριζαν ένα άτομο ηλικίας πέραν των 65, το 2080 η αναλογία αυτή διαμορφώνεται στα δύο άτομα προς ένα. Σύμφωνα με τη μελέτη, επιδείνωση μακροπρόθεσμα προκύπτει και στην αναλογία του αριθμού των εισφορών ως προς τον αριθμό των συνταξιούχων. Συγκεκριμένα, η αναλογιστική μελέτη προβλέπει πως από 3,1 εισφορείς ΤΚΑ που θα υποστηρίζουν μία σύνταξη του ταμείου το 2018, η αναλογία αυτή θα μειωθεί σε 2,9 εισφορείς για ένα συνταξιούχο του ΤΚΑ το 2060 και περαιτέρω σε 1,9 εισφορείς το 2080.