«Αδύναμη η Ευρώπη χωρίς την Τουρκία»

Δημιουργεί κλίμα η Τουρκία παίζοντας σε τρία διπλωματικά μέτωπα και κάνοντας φαινομενικές υποχωρήσεις, που ερμηνεύονται από τους εξευμενιστικούς κύκλους ως θετικά μηνύματα. Τα τρία αυτά μέτωπα είναι 1ο η Ε.Ε., 2ο το ΝΑΤΟ και 3ο οι σχέσεις με την Ελλάδα. Ο συνδυασμός αυτών των τριών και η καλή θέληση που πουλά η Τουρκία συνοδεύονται με την ανυποχώρητη στάση στο Κυπριακό: Δύο κράτη και κυριαρχική ισότητα.

Η στρατηγική αυτή της Τουρκίας έχει ως στόχο η Ελλάδα, ως ο κατ’ εξοχήν ανταγωνιστής της στην Ανατολική Μεσόγειο, του οποίου αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, να συρθεί σε ένα διάλογο, του οποίου, όμως, το Κυπριακό δεν θα είναι μέρος. Φαινομενικά και μόνο δεν θα είναι μέρος καθώς για την Τουρκία όλα ξεκινούν και καταλήγουν στην Κύπρο. Στον αντίποδα οι ελλαδικές ηγεσίες επιχειρούν να το αποσυνδέσουν από τα ευρύτερα ελλαδοτουρκικά «θέματα». Η παγίδα που στήνεται εδώ είναι αυτό που περιέγραψε ο Αχμέτ Νταβούτογλου στο «Στρατηγικό Βάθος». Μέσω της Κύπρου, η Τουρκία θέλει να κάνει το αποφασιστικό βήμα για να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη και κατ’ επέκτασιν παγκόσμια. Ενώ, δηλαδή, οι ηγεσίες σε Αθήνα και Λευκωσία θα βρίσκονται υπό τη μέθη μιας ευρωτουρκικής και ελλαδο-τουρκικής προσέγγισης, με την ψευδαίσθηση ότι αυτή θα βοηθήσει και το Κυπριακό, η Τουρκία θα υλοποιεί τους πάγιους στόχους της για μετατροπή της σε περιφερειακή υπερδύναμη χρησιμοποιώντας μέχρι και την Ε.Ε. αλλά και τις ΗΠΑ.

Η παγίδα που στήνεται εδώ είναι αυτό που περιέγραψε ο Αχμέτ Νταβούτογλου στο «Στρατηγικό Βάθος». Μέσω της Κύπρου η Τουρκία θέλει να κάνει το αποφασιστικό βήμα για να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη και κατ’ επέκτασιν παγκόσμια

«Η Ε.Ε. παγκόσμιος παράγοντας με την Τουρκία»

Το πρώτο μέτωπο είναι αυτό της Ε.Ε.. Η προσέγγιση και η «καλή θέληση» που πουλούν οι Τούρκοι στις Βρυξέλλες έχει ως απώτερο στόχο (α) οικονομικά οφέλη και (β) μέσα από την αναβίωση του ευρωτουρκικού διαλόγου οι Βρυξέλλες να αρχίσουν να βλέπουν την αξία της Άγκυρας. Αυτό θα το εξαργυρώσει μετέπειτα με υποχωρήσεις που θα ζητήσει από την Κ.Δ. Η Κύπρος, όπως καταλαβαίνουμε, δεν πρόκειται να σταθεί εμπόδιο στην ευρωτουρκική προσέγγιση, καθώς αυτή είναι και η ουσία της πρότασης του Προέδρου. Στην πραγματικότητα, όμως, ο Ερντογάν εξουδετερώνει το επιχείρημα του Πρόεδρου της Δημοκρατίας για μια «win-win» κατάσταση πραγμάτων, το οποίο θα στρέψει εναντίον του. Η Τουρκία ως αυτοκρατορική χώρα θεωρεί ότι δεν είναι η ίδια που εξαρτάται από την Ε.Ε. αλλά η Ε.Ε. από την Τουρκία. Η στρατηγική αυτή της Τουρκίας είναι ξεκάθαρη. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας υποστήριξε ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί να γίνει παγκόσμια δύναμη χωρίς την Τουρκία και θέλησε την ίδια στιγμή να δώσει αέρα αναβίωσης του ευρωτουρκικού διαλόγου. «Είναι στρατηγική τύφλωση το ότι η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ έχει ματαιωθεί σε ένα περιβάλλον όπου συζητούνται η ένταξη στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ όλων των βαλκανικών χωρών. Θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί να είναι ένας πραγματικά παγκόσμιος παράγοντας χωρίς την Τουρκία», ανέφερε ο Χακάν Φιντάν.

Ο «παγκόσμιος» Ερντογάν

Το δεύτερο μέτωπο είναι αυτό του ΝΑΤΟ, το οποίο η Τουρκία έχει συνδέσει και με την Ε.Ε. Η Άγκυρα, φαινομενικά και μόνο, έκανε πίσω στο θέμα ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Ερντογάν, ότι «είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τη θετική ατζέντα που δημιουργήσαμε πρόσφατα με τις χώρες της περιφέρειας, την Ε.Ε. και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ». Σ ’αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η πρόθεση, που εξέφρασε ο Ερντογάν, να προωθήσει την επικύρωση της υποψηφιότητας της Σουηδίας στο Κοινοβούλιο όταν αυτό ανοίξει τον Οκτώβριο. Αυτό ήρθε σε συνδυασμό με τη δέσμευση της Σουηδίας να υποστηρίξει την επικαιροποίηση της τελωνειακής συμφωνίας της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την επιθυμία της να διαθέτει ελεύθερη βίζα σε όλη την Ε.Ε. για τους πολίτες της. Ο «παγκόσμιος» λοιπόν Ερντογάν ενδιαφέρεται για να αυξήσει όπως λέγει «ακόμη περισσότερο τον αριθμό των φίλων» του. Τονίζοντας, μάλιστα, ότι «δεν υπάρχουν προβλήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν, ειδικά με τους γείτονες της Τουρκίας».

Στη μέθη της ελλαδοτουρκικής προσέγγισης

Επάνω λοιπόν στη μέθη και την αυταπάτη περί καλής θέλησης από την Τουρκία, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας πήρε την σκυτάλη από τον Τούρκο ομόλογό του δηλώνοντας ότι «αυτήν την στιγμή η ειλικρινής σχέση που έχει αναπτυχθεί μάς επιτρέπει να λύσουμε κάποια ζητήματα τα οποία ανακύπτουν όχι πάντα με τις ευθύνες των κεντρικών κυβερνήσεων». Νωρίτερα, ο Τούρκος ομόλογός του είχε δηλώσει ότι «η σημερινή θετική ατμόσφαιρα προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία για να βρεθεί μια λύση στα ζητήματα διαφωνίας με τη γείτονά μας μας Ελλάδα. Εμείς είμαστε ειλικρινείς σε αυτό το θέμα. Ελπίζουμε ότι η ελληνική πλευρά θα δείξει την ίδια ειλικρίνεια». Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι, την ώρα που η Ελλάδα και η Τουρκία εκφράζουν διάθεση για επίλυση των διαφορών τους, η Άγκυρα παρουσιάζεται εκ νέου ανυποχώρητη στο Κυπριακό με τον Υπουργό Εξωτερικών της να ξεκαθαρίζει ότι η κύρια πολιτική τους είναι «η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς καθεστώτος των Τουρκοκυπρίων». Καθώς έτσι, προσθέτει, «προστατεύουμε τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο».

Και στο βάθος… «Στρατηγικό Βάθος»

Η στρατηγική της Τουρκίας για όσους θέλουν λοιπόν να την καταλάβουν είναι ξεκάθαρη και έχει τις ρίζες της στο «Στρατηγικό Βάθος» του Αχμέτ Νταβούτογλου. Η ανυποχώρητη στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό είναι ζωτικής σημασίας για την Άγκυρα, καθώς μέσα από την Κύπρο περνά η μετατροπή της σε περιφερειακή υπερδύναμη. «Μια χώρα που παραμελεί την Κύπρο δεν είναι δυνατόν να έχει έναν αποφασιστικό λόγο στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολιτικές. Δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική στις παγκόσμιες πολιτικές, διότι αυτό το μικρό νησί κατέχει μια θέση που μπορεί να επηρεάσει άμεσα τους στρατηγικούς συνδέσμους μεταξύ Ασίας και Αφρικής, Ευρώπης και Αφρικής και Ευρώπης και Ασίας», έγραψε το 2010 ο Νταβούτογλου. Στην τουρκική αντίληψη η Κύπρος αποτελεί το μέσο για να γίνει μεγάλη δύναμη. Βασικός της «αντίπαλος» στην περιοχή είναι η Ελλάδα. Η Τουρκία, συνεπώς, έχει ως στόχο να διεμβολίσει την ελληνική ισχύ, την οποία θεωρεί ως το βασικό της αντίπαλο στην περιοχή, διά μέσου της Κύπρου. Αφού λοιπόν καταφέρει να εξασφαλίσει την περιφερειακή της ηγεμονία στην Ανατολική Μεσόγειο θα γίνει παγκόσμιος παίκτης. Οι ελλαδικές ηγεσίες λοιπόν με την ανοχή της Λευκωσίας τείνουν να αποσυνδέουν το Κυπριακό από τα ελλαδοτουρκικά προβλήματα και αυτό είναι φανερό καθώς γίνεται λόγος για καλό κλίμα. Όλο αυτό το σκηνικό που περιεγράφη και ο τρόπος συμπεριφοράς της Τουρκίας δεν είναι καινούριος ούτε αποτελεί παρέκκλιση από την πάγια στρατηγική της, την οποία, δυστυχώς, οι ηγεσίες σε Αθήνα και Λευκωσία φαίνεται ακόμη να αδυνατούν να αντιληφθούν. Εάν την αντιλαμβάνονταν, για ποιο λόγο συνεχίζουν να χορεύουν στους ρυθμούς της; Για ποιο λόγο επιμένουν στον εξευμενισμό και δεν κάνουν στροφή, ως ενιαίο σύνολο, στην αποτροπή;