Η «υβριδική απειλή» και η «τοξική σκόνη» που μολύνουν το «καλό κλίμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

Σε ορισμένους κύκλους, έγινε της μόδας να μιλάει κανείς για την ύπαρξη ενός «καλού» ή «θετικού» κλίματος στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Τον τελευταίο καιρό, η μόδα ενισχύθηκε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας. Σε ανακοίνωση για τη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον αυταρχικό Πρόεδρο της Τουρκίας στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στο Βίλνιους στις 12 Ιουλίου 2023, το Μέγαρο Μάξιμου δήλωσε ότι:

«Η συνάντηση έγινε σε καλό κλίμα. Οι κ.κ. Μητσοτάκης και Erdogan συμφώνησαν ότι είναι προς όφελος των δύο χωρών, το θετικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς σχέσεις τούς τελευταίους μήνες να έχει συνέχεια και συνέπεια».

Μια μέρα αργότερα, σε συνέντευξη με τους δημοσιογράφους Σία Κοσιώνη και Παύλο Τσίμα, στο ΣΚΑΪ, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας μίλησε ξανά και ξανά για «καλό κλίμα». Η πρώτη φορά ήταν στην αρχή της συνέντευξης, όταν αποκάλυψε τα εξής:

«Η χθεσινή συνάντηση, κα Κοσιώνη και κ. Τσίμα, ήταν μία ευκαιρία για μία επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά από τέσσερα – ας μην κρυβόμαστε – δύσκολα χρόνια. Πράγματι αυτό το οποίο και εσείς εντοπίσατε με τη δημοσιογραφική σας εμπειρία, δηλαδή το καλό κλίμα το οποίο υπήρχε στη συζήτησή μας, ανταποκρίνεται και στο περιεχόμενο των όσων συζητήσαμε.

»Και επιβεβαιώθηκε η άποψή μου ότι η Τουρκία φαίνεται να είναι έτοιμη για μία στροφή στην εξωτερική της πολιτική, που δεν αφορά, το τονίζω, μόνο τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, αλλά αφορά συνολικά και τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το ΝΑΤΟ, με τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Κατά την επακόλουθη επίσκεψή του στη Λευκωσία, στις 31 Ιουλίου 2023, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας εξέδωσε παρόμοιο μήνυμα. Στη συνέντευξη Τύπου, στην οποία έλαβε μέρος στο πλευρό του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ), ο κ. Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι:

«Το σημερινό, αυτό το θετικό κλίμα, δεν σημαίνει ότι η Τουρκία έχει μεταβάλει ουσιαστικά την πολιτική της, ούτε και έπαψαν να υφίστανται οι ουσιαστικές διαφορές στις θέσεις μας. Όμως η Ελλάδα έχει την αυτοπεποίθηση, θέλει να αξιοποιήσει τη συγκυρία, να εξαντλήσει κάθε περιθώριο στη βελτίωση των διμερών μας σχέσεων».

«…κάποιες υποχωρήσεις…»

Πηγή: Προεδρία της Τουρκίας, 12 Ιουλίου 2023, www.tccb.gov.tr/en/news/542/147727/president-erdogan-meets-with-greek-pm-mitsotakis

Σαν τα χαμόγελα των κυρίων Μητσοτάκη και Erdogan στη συνάντησή τους της 12ης Ιουλίου 2023, τόσο το «καλό κλίμα» όσο και το «θετικό κλίμα» φαίνεται πως είναι επιφανειακά και, ίσως, προϊόντα μιας ύπουλης άσκησης δημοσίων σχέσεων, που προετοιμάζει το κοινό για νέες πράξεις κατευνασμού και σχετικές υποχωρήσεις προς όφελος της Τουρκίας. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι, στη συνέντευξη της 13ης Ιουλίου 2023, ο κ. Μητσοτάκης πρόφερε τη λέξη «υποχωρήσεις».

Ερωτηθείς αν το όραμά του «περιλαμβάνει απομείωση της κυριαρχίας έτσι όπως την γνωρίζουμε σήμερα», ο κ. Μητσοτάκης ομολόγησε ότι:

«Αυτή είναι μία σχετική έννοια, αλλά πρέπει να σας πω ότι οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου μπορεί ενδεχομένως, ναι, να συνεπάγεται και κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις, οι οποίες μπορούν να αποτελούν την αφετηρία μιας διαπραγμάτευσης».

(Πηγές: www.primeminister.gr/2023/07/12/32163, www.primeminister.gr/2023/07/13/32185 και www.primeminister.gr/2023/07/31/32285 αντίστοιχα.)

Συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή

Αν ο κ. Μητσοτάκης έβγαζε το κεφάλι του από την άμμο, θα κατανοούσε ότι το «κλίμα» δεν είναι ούτε «καλό», ούτε «θετικό». Είναι μολυσμένο, τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά. Χωρίς να υποτιμήσω την κρισιμότητα των άλλων αιτίων που υπάρχουν, επισημαίνω παρακάτω ορισμένες από τις πιο σημαντικές αιτίες.

Το «κλίμα» που κάποιοι θεωρούν «καλό» ή «θετικό» δεν έχει ενεργοποιήσει καμιάν αλλαγή στη μακρόχρονη απόσταση της Τουρκίας από τρεις δικαστικούς πυλώνες του διεθνούς δικαίου

Κατ’ αρχάς, έχοντας υπόψη τις ιστορικές, πολιτιστικές, αμυντικές, νομικές και άλλες σχέσεις που δεσμεύουν την Ελλάδα και τη διπλανή ΚΔ, το «κλίμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μολύνεται καθημερινώς από αναπόφευκτο γεγονός. Εξαιτίας αμέτρητων αλλά ατιμώρητων εγκλημάτων κατά της ειρήνης, εγκλημάτων πολέμου, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλων παράνομων πράξεων, η Τουρκία ευθύνεται για συνεχιζόμενη αλλά ατιμώρητη κατοχή, στρατιωτικοποίηση, εθνοκάθαρση, εποικισμό, αφελληνισμό, εκτουρκισμό, αποχριστιανισμό, εξισλαμισμό, λεηλασία και εκμετάλλευση στο 36% της επικράτειας, καθώς και στο 57% της ακτογραμμής της ΚΔ.

Συνεχιζόμενη τουρκική δημογραφική απειλή

Από τo 2015, όταν η Τουρκία άνοιξε τα σύνορά της κατά τη διάρκεια της τότε «μεταναστευτικής κρίσης, έχει απειλήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα κράτη μέρη της, υποδηλώντας ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει σαν πιόνια τους αμέτρητους παράτυπους μετανάστες, αιτούντες άσυλο και 4 εκατομμύρια πρόσφυγες στα εδάφη της. Αυτοί περιλαμβάνουν πέραν των 3,5 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων Σύριων προσφύγων που κατέληξαν στην Τουρκία, εν μέρει, λόγω της εμπλοκής στη Συρία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων σε συνεργασία με τζιχαντιστές και άλλους μη κρατικούς και κρατικούς φορείς.

Παρά την ιστορική, αν και αμφιλεγόμενη Διμερή Δήλωση της 18ης Μαρτίου 2016, στην οποία η Τουρκία και η ΕΕ «επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την εφαρμογή του κοινού τους σχεδίου δράσης, που ενεργοποιήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2015» και ανακοίνωσαν ότι «συμφώνησαν… πρόσθετα σημεία δράσης», φαίνεται ότι επιδεινώθηκε η δημογραφική εικόνα. Ενδεικτικό αυτής της πραγματικότητας είναι το ανακοινωθέν της Προεδρίας της Τουρκίας της 5ης Σεπτεμβρίου 2019. Η Προεδρία ανέφερε τους «Σύριους πρόσφυγες» και «μετανάστες από το Αφγανιστάν» προτού προειδοποιήσει την ΕΕ αδιάντροπα, ευθέως και γραπτώς στα Αγγλικά ότι ‘‘Turkey might be forced to open the gates if it doesn’t receive adequate support’’, δηλαδή «η Τουρκία μπορεί να αναγκαστεί να ανοίξει τις πύλες της αν δεν λάβει την επαρκή υποστήριξη».

(Πηγές: www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2016/03/18/eu-turkey-statement/ και www.tccb.gov.tr/en/news/542/109522/-turkey-can-no-longer-afford-to-be-a-mere-onlooker-to-the-situation-east-of-the-euphrates-)

Συνεχιζόμενη «εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού» και «υβριδική απειλή»

Η ΚΔ αντιμετωπίζει, με διαφορά, τη μεγαλύτερη δημογραφική απειλή απ’ όλες τις 27 χώρες της ΕΕ. Εξ ου και οι τρομακτικές στατιστικές που παρουσίασε η Eurostat στις 23 Μαρτίου 2023:

«Σε σύγκριση με τον πληθυσμό της κάθε χώρας της ΕΕ, ο υψηλότερος αριθμός εγγεγραμμένων για πρώτη φορά αιτούντων άσυλο το 2022 καταγράφηκε στην Κύπρο (23.864 αιτούντες για πρώτη φορά ανά εκατομμύριο άτομα), μπροστά από την Αυστρία (11.848) και το Λουξεμβούργο (3.711)».

Ενώ η ΚΔ βρίσκεται στην πρώτη θέση σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο, η Ελλάδα βρίσκεται στην εβδόμη.

Ποιοι ευθύνονται γι’ αυτήν την εικόνα και για την ευρύτερη δημογραφική απειλή στην οποία ανήκει; Αν έχουν δίκαιο οι κυβερνήσεις στην Αθήνα και στη Λευκωσία, συνευθύνονται οι Τούρκοι. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2022, ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης, στην πρωθυπουργική του ομιλία στον ΟΗΕ, δεν είχε καμία αμφιβολία γι’ αυτό:

«Η Τουρκία εργαλειοποιεί τους μετανάστες από τον Μάρτιο του 2020, όταν ενθάρρυνε και διευκόλυνε, ενεργά, δεκάδες χιλιάδες απελπισμένους ανθρώπους να περάσουν παράνομα στην Ελλάδα, προκειμένου να ασκήσει πίεση στην ΕΕ».

Δώδεκα μέρες νωρίτερα, στις 11 Σεπτεμβρίου 2022, το Υπουργείο Εσωτερικών της ΚΔ έγραψε και αυτό για την «εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού», ειδικότερα «από την Τουρκία στην ΚΔ μέσω της Πράσινης Γραμμής», δηλαδή, της ουδέτερης ζώνης υπό τον χαλαρό έλεγχο του ΟΗΕ. Έγραψε επίσης για «την υβριδική απειλή της Τουρκίας».

Σε πιο πρόσφατο ανακοινωθέν, της 2ας Μαΐου 2023, το Υπουργείο Εσωτερικών της ΚΔ έριξε περαιτέρω φως στο ζήτημα, καταγγέλλοντας ότι «το 95% των παράτυπων μεταναστών έρχονται αεροπορικώς από την Κωνσταντινούπολη στα κατεχόμενα [εδάφη της ΚΔ] και μετά περνούν στις ελεύθερες περιοχές».

Στις 18 Μαΐου 2023, το ίδιο Υπουργείο μετέδωσε την ουσία μιας δήλωσης του Υπουργού Εσωτερικών της ΚΔ, Κωνσταντίνου Ιωάννου, ο οποίος εξακρίβωσε ότι «οι παράτυποι μετανάστες προέρχονται κυρίως από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, οι οποίοι, χρησιμοποιώντας τη διαδρομή από το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης προς τις κατεχόμενες περιοχές, μετά διασχίζουν την Πράσινη Γραμμή προς τις περιοχές που ελέγχονται από την ΚΔ». Πρόσθεσε ότι «ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου έχει πενταπλασιαστεί τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ το 6% του πληθυσμού της Κύπρου είναι αιτητές ασύλου και δικαιούχοι διεθνούς προστασίας».

Αναρωτιέμαι. Πριν εμφανιστεί το «καλό» και «θετικό» κλίμα», στο οποίο ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας νιώθει πως κυκλοφορεί, η τουρκική κυβέρνηση ανέκοψε τον εποικισμό των κατεχομένων εδαφών της ΚΔ; Σταμάτησε τις ροές παράτυπων ή παράνομων μεταναστών, αιτούντων άσυλο και θυμάτων εμπορίας ανθρώπων από την Τουρκία προς την ΚΔ και προς την Ελλάδα; Τερμάτισε την «εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού»; Απέσυρε τη σχετική «υβριδική απειλή»;

(Πηγές: https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230323-2, www.primeminister.gr/2022/09/23/30245, www.moi.gov.cy/moi/moi.nsf/All/8E58118A729083BFC22588BB00279E98?OpenDocument, www.moi.gov.cy/moi/moi.nsf/All/D88B7B91A8C2F87DC22589A4001AEC9E?OpenDocument και www.moi.gov.cy/moi/moi.nsf/All/7B5027316FBEC064C22589B400330EC7?OpenDocument)

Συνεχιζόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση

Επειδή ο κ. Μητσοτάκης έχει μιλήσει τόσο συχνά για το «κλίμα» που το θεωρεί «καλό» και «θετικό», είναι σωστό να προσθέσω ότι η Τουρκία συνεχίζει να μολύνει τον αέρα της Ελλάδας και της ΚΔ – μέσω των εκτεταμένων ρυπάνσεων που εκπέμπουν σταθμοί παραγωγής ενέργειας, διυλιστήρια, μεταλλεία, εργοστάσια, οχήματα, αεροσκάφη, εγκαταστάσεις που ανακυκλώνουν πλαστικό με ακατάλληλους τρόπους, πυρκαγιές και άλλες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Τουρκία.

Αυτό δεν είναι τυχαίο. Μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ και των 8 υποψηφίων προς ένταξη χωρών, η Τουρκία είναι ανάμεσα στις τρεις χώρες με τον πιο μολυσμένο αέρα.

Κάθε τόσο, ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου, η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Τουρκία έχει την έμφυτη ικανότητα να προκαλεί την υποβάθμιση – ή να συνεισφέρει στην υποβάθμιση – της ποιότητας του αέρα στην Ελλάδα και στην ΚΔ. Αυτή η πιθανότητα δραματοποιείται από συγκλονιστικό βιντεάκι που δημοσιεύτηκε από το Greenpeace στο Twitter στις 7 Μαΐου 2021, δίπλα από ωμή προειδοποίηση: «Η μοντελοποίηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Τουρκία αποκαλύπτει πώς οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα δημιουργούν προβλήματα υγείας – όχι μόνο για τις πόλεις όπου βρίσκονται, αλλά και γι’ αυτές που είναι εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά».

(Δείτε το βιντεάκι στο https://twitter.com/Greenpeace/status/1390653110264242187 και τη σχετική ερευνά στο www.env-health.org/pollution-from-coal-power-costs-turkey-as-much-as-27-of-its-total-health-expenditure-new-report/)

«Η τοξική σκόνη της Τουρκίας»

Στον απόηχο των θανατηφόρων σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου 2023, η ποιότητα του αέρα στη νοτιοανατολική Τουρκία και στη βόρεια Συρία έχει γίνει ακόμη χειρότερη, ως αναπότρεπτη συνέπεια των τεράστιων ερειπίων που δημιουργήθηκαν από την πτώση ή τη σοβαρή ζημιά που υπέστησαν πέραν των 300.000 κακοσχεδιασμένων, κακοχτισμένων ή κακομεταχειρισμένων κτηρίων. Παρά το πέρασμα τόσων μηνών, ο αέρας συνεχίζει να μολύνεται ως αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων εξαγωγών, μεταφορών και ντάμπινγκ αυτών των ερειπίων.

Σε αποκαλυπτικό άρθρο του Reuters της 11ης Μαΐου 2023, υπό τον τίτλο ‘‘Turkey’s toxic dust’’, δηλαδή «Η τοξική σκόνη της Τουρκίας», πέντε συγγραφείς παρουσίασαν ανησυχητικά στοιχεία που υποδήλωσαν ότι «οι πιο θανατηφόροι σεισμοί στη σύγχρονη εποχή μπορεί να έχουν εξαπολύσει μια καταστροφή για την υγεία για μια γενιά». Οι αιτίες περιλαμβάνουν το γεγονός ότι αμίαντος, silica, υδράργυρος και μόλυβδος έχουν απελευθερωθεί στον αέρα μιας περιοχής που είναι άβολα κοντά στην ΚΔ και στα διπλανά Δωδεκάνησα της Ελλάδας.

(Πηγές: www.eea.europa.eu/data-and-maps/figures/90-4-percentile-of-pm10-7, www.hrw.org/report/2022/09/21/its-if-theyre-poisoning-us/health-impacts-plastic-recycling-turkey και www.reuters.com/graphics/TURKEY-QUAKE/TOXINS/znvnbmyrzvl/).

Συνεχιζόμενη απόσταση από διεθνή δικαστήρια

Το «κλίμα» που κάποιοι θεωρούν «καλό» ή «θετικό» δεν έχει ενεργοποιήσει καμία αλλαγή στη μακρόχρονη απόσταση της Τουρκίας από τρεις δικαστικούς πυλώνες του διεθνούς δικαίου.

Πρώτον, σε αντίθεση με το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ), ηγεμόνα σε δύο απομεινάρια της Αποικίας του Στέμματος της Κύπρου, γνωστά ως Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων, την Ελλάδα, την ΚΔ και 71 άλλα κυρίαρχα κράτη, η Τουρκία δεν έχει εκδώσει δήλωση σύμφωνα με το Άρθρο 36.2 του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου του 1945. Έτσι, η Τουρκία δεν «αναγνωρίζει, χωρίς ειδική σύμβαση, ως υποχρεωτική τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο κράτος που αναλαμβάνει την ίδια υποχρέωση, για όλες τις νομικές διαφορές που αφορούν: α. την ερμηνεία μιας συνθήκης, β. κάθε θέμα διεθνούς δικαίου, γ. την ύπαρξη γεγονότος που, αν διαπιστωνόταν, θα αποτελούσε παραβίαση διεθνούς υποχρεώσεως, δ. τη φύση και την έκταση των επανορθώσεων που πρέπει να γίνουν για την παραβίαση μιας διεθνούς υποχρεώσεως». Άρα, η Τουρκία κρατάει απόσταση από το Διεθνές Δικαστήριο που εδρεύει στη Χάγη.

Δεύτερον, σε αντίθεση με το ΗΒ, την Ελλάδα, την ΚΔ και 166 άλλα κυρίαρχα κράτη, η Τουρκία δεν αποτελεί κράτος μέλος της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Ούτε έχει υπογράψει τη Σύμβαση. Άρα, η Τουρκία κρατάει απόσταση από το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας που εδρεύει στο Αμβούργο. Αυτό είναι το αρμόδιο δικαστήριο, με τη σχετική πραγματογνωμοσύνη, να εξετάσει διαφορές μεταξύ κρατών για θαλάσσια ζητήματα και να εφαρμόσει την προαναφερόμενη Σύμβαση μαζί με άλλους κανόνες του διεθνούς δικαίου που δεν είναι ασυμβίβαστες με τη Σύμβαση (Λεπτομέρειες βρίσκονται στον ιστότοπο του Δικαστηρίου στο www.itlos.org/).

Παρ' όλα αυτά, ο δημόσιος διάλογος κολλάει στο ενδεχόμενο δικαστικής διαδικασίας στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη, μάλλον εκτός του πλαισίου της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, και όχι στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας στο Αμβούργο, εντός του πλαισίου αυτής της Σύμβασης, αφού η Τουρκία γίνει κράτος μέλος.

Τρίτον, σε αντίθεση με το ΗΒ, την Ελλάδα, την ΚΔ και 120 άλλα κυρίαρχα κράτη, η Τουρκία δεν αποτελεί κράτος μέλος του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου του 1998. Ούτε έχει υπογράψει το Καταστατικό. Άρα, η Τουρκία κρατάει απόσταση από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο που εδρεύει στη Χάγη. Από την 1η Ιουλίου 2002, σύμφωνα με το Άρθρο 5 του Καταστατικού του, αυτό το Δικαστήριο έχει «δικαιοδοσία» για «τα σοβαρότερα εγκλήματα», δηλαδή (α) Το έγκλημα της γενοκτονίας, (β) Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, (γ) Εγκλήματα πολέμου [και] (δ) Το έγκλημα της επίθεσης».

Αυτή η απαράδεκτη, ύποπτη και επικίνδυνη κατάσταση πραγμάτων εμποδίζει την ομοιόμορφη εφαρμογή τριών βασικών κειμένων του διεθνούς δικαίου στη Νήσο Κύπρο και στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, περιορίζει αν όχι εξαλείφει τη δυνατότητα της Ελλάδας ή της KΔ να αναζητήσει αποτελεσματική δικαιοσύνη, μέσω διεθνούς δικαστηρίου, ως απάντηση σε οποιαδήποτε διεθνή εγκλήματα ή άλλες παράνομες πράξεις, όπως αυτές που ανέφερα επάνω, που μπορεί να θεωρηθεί ότι διαπράχθηκαν από την Τουρκία, το κυβερνητικό της προσωπικό, τις ένοπλες δυνάμεις της ή τους πράκτορές της.

(Πηγές: www.icj-cij.org/declarations, https://treaties.un.org/pages/ViewDetailsIII.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXI-6&chapter=21&Temp=mtdsg3&clang=_en και https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=XVIII-10&chapter=18&clang=_en)

«Οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ δεν μας δεσμεύουν»

Εδώ, πρέπει να παραδεχτώ ότι η Τουρκία είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 1950 και ότι αποδέχεται τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) που εδρεύει στο Στρασβούργο. Ωστόσο, η Τουρκία αντιμετωπίζει τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ σαν να είναι συστάσεις που μπορεί να απορρίψει αν το επιθυμεί. Τέτοια περιφρονητική συμπεριφορά παρουσιάστηκε στις 20 Νοεμβρίου 2018, όταν το ΕΔΑΔ ενέκρινε, στην υπόθεση Selahattin Demirtas v Turkey (No 2) [2018] ECHR 948, ότι η Τουρκία ήταν υπεύθυνη για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενός δημοσιογράφου. Πώς αντέδρασε ο Πρόεδρος Erdogan; Παραπλάνησε το κοινό, ισχυριζόμενος ότι «οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ δεν μας δεσμεύουν».

Για να κατανοήσει ο αναγνώστης πόσο παράλογη είναι αυτή η προσέγγιση, όποτε του κατεβεί, ο Πρόεδρος Erdogan υιοθετεί μιαν άλλη προσέγγιση. Αυτό έγινε, για παράδειγμα, σε γραπτό ανακοινωθέν της 8ης Δεκεμβρίου 2018. Στον απόηχο μιας επίσκεψης στην Κομοτηνή και έχοντας κατά νουν αποφάσεις του ΕΔΑΔ κατά της Ελλάδας, ο Πρόεδρος Erdogan ανακοίνωσε γραπτώς στα αγγλικά με κεφαλαία γράμματα τα εξής: ‘‘WE EXPECT THE DECISIONS OF THE ECHR TO BE IMPLEMENTED’’, δηλαδή «ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΔΑΔ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΘΟΥΝ».

Συνεπώς, ακόμη και αν η Ελλάδα ή η ΚΔ αντιμετωπίσει την Τουρκία σε διεθνές δικαστήριο στη Χάγη, στο Αμβούργο ή στο Στρασβούργο και ηττηθεί η Τουρκία, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η Τουρκία θα υπακούσει σε οποιαδήποτε δικαστική απόφαση. Όμως, αν κερδίσει η Τουρκία...

(Πηγές: www.tccb.gov.tr/en/news/542/99715/-those-who-want-to-take-turkey-back-to-its-old-dark-days-will-vanish-into-their-own-darkness-) και www.tccb.gov.tr/en/news/542/87650/azinlik-sorunlarinin-cozumu-turkiye-ile-yunanistani-birbirine-daha-da-yakinlastiracaktir)

Συμπεράσματα

Αν κάποτε πραγματοποιηθεί ριζική αλλαγή στη συμπεριφορά της Τουρκίας, τότε ίσως θα ήταν σωστό να μιλήσει κανείς για «καλό» και «θετικό» κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εν τω μεταξύ, το κλίμα που επικρατεί στην κυριολεξία είναι τοξικό και συνοδεύεται μεταφορικά από κάτι άλλο – το κλίμα της συνεχιζόμενης αλλά ατιμώρητης παρανομίας.

*Οι απόψεις του είναι προσωπικές