Οι στόχοι της τουρκικής αεροπορίας και το… «κενό αέρος» της Κύπρου

Γίνεται πλέον αντιληπτό ότι η νέα προσπάθεια των Αθηνών και της Λευκωσίας να εξευμενίσουν την Τουρκία, προσφέροντάς της κίνητρα και οφέλη, όπως παραδέχεται ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εντός της ΕΕ, κρύβει την πραγματικότητα και δη την τουρκική απειλή κάτω από το χαλί των Βρυξελλών δημιουργώντας ψευδαισθήσεις.

Πώς η απειλή της Άγκυρας κρύβεται κάτω από το χαλί τής ΕΕ

Μπορεί και πώς να είναι ενεργή η εμπλοκή των Βρυξελλών στο Κυπριακό;

Πρέπει ή όχι να έχει η Κύπρος πολεμικά αεροσκάφη;

Πώς η ενίσχυση του τουρκικού πυροβολικού σχετίζεται με τη δράση της αεροπορίας

Έλληνες πιλότοι

Το τελευταίο διάστημα, ακόμη και την περασμένη εβδομάδα, επιχειρήσαμε από αυτές τις στήλες να αφαιρέσουμε τον φερετζέ από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό αναδεικνύοντας τις αποστολές του, πώς απειλεί στην πράξη -και γιατί- το Αιγαίο, καθώς και την Κύπρο. Σήμερα αποκαλύπτουμε την τουρκική αεροπορία και αναδεικνύουμε πόσο υπαρκτή είναι η τουρκική απειλή σε όλα τα επίπεδα. Δηλαδή από τον Αττίλα που βρίσκεται στην Κύπρο, ώς τη Στρατιά του Αιγαίου, το πολεμικό ναυτικό και τις αποστολές του, αλλά και αυτές της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, που αληθές είναι ότι έχει απέναντί της Έλληνες πιλότους και μιαν από τις καλύτερες πολεμικές αεροπορίες του ΝΑΤΟ. Τους φρουρούς της ασφάλειας και την από αέρος ασπίδα, αλλά και το μακρύ δόρυ της Ελλάδας με την προσδοκία ότι, εάν συμβεί κρίση, θα φτάσουν αυτήν τη φορά ώς την Κύπρο.

Πηγές της από αέρος απειλής

H τουρκική πολεμική αεροπορία διαθέτει, μεταξύ άλλων, τα εξής στρατηγικά σημεία, που συνδέονται με τις απειλές εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας:

Πρώτο, υπάρχουν τρεις μεγάλες Βάσεις και στρατιωτικά αεροδρόμια στην Άγκυρα, δηλαδή στο κέντρο της Τουρκίας, με μαχητικά F-16. Τελούν, δε, όπως και άλλες κυβερνητικές εγκαταστάσεις, κάτω από την ασπίδα των S-400. Δεύτερο, υπάρχουν δυο Βάσεις στην περιοχή της Σμύρνης και μια πλησίον της Φώκαιας, όπου σταθμεύουν μεταγωγικά, αεροσκάφη, ελικόπτερα μεταφοράς προσωπικού, καθώς και έρευνας και διάσωσης. Η δύναμη αυτή μπορεί να αεροκινεί σε μια διαδρομή μια ταξιαρχία ειδικών δυνάμεων για την υλοποίηση οποιουδήποτε σχεδιασμού στο Αιγαίο, σε συνδυασμό με την αποβατική δύναμη που εδρεύει στη Ναυτική Βάση της Φώκαιας. Τρίτο, υπάρχει η Βάση Γκαζιεμίρ, όπου σταθμεύει μεγάλος αριθμός μεταγωγικών και επιθετικών ελικοπτέρων, τα οποία έχουν ως αποστολή αεροαποβατικές επιχειρήσεις και μεταφορά σε μια διαδρομή μιας ταξιαρχίας ειδικών δυνάμεων. Η μικρή απόσταση από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου τούς επιτρέπει να ενεργήσουν τάχιστα αναλόγως του σχεδιασμού και σε συνδυασμό με άλλες ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις. Τέταρτο, υπάρχει η Βάση Μπαντίρμα (Πανόρμου), στα βόρεια της Τουρκίας, με αποστολές στην περιοχή της Πρώτης Τουρκικής Στρατιάς και στο Βόρειο Αιγαίο. Πέμπτο, υπάρχει η γνωστή βάση του Ιντζιρλίκ, στην οποία, παρότι χαρακτηρίζεται ως αμερικανική, εδρεύει σημαντική δύναμη της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Τουρκικοί στόχοι…

Επί τη βάσει των ανωτέρω μπορούν να επισημανθούν τα εξής:

Το πρώτο στοιχείο, που φανερώνει τον προσανατολισμό της τουρκικής εξ αέρος απειλής σε βάρος της Ελλάδας, είναι ότι ο κύριος όγκος των Βάσεων και άλλων εγκαταστάσεων της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας είναι στραμμένος στα δυτικά της Ελλάδας και νότια προς την ανατολική Μεσόγειο, με στόχο τα νησιά του Αιγαίου, την Κύπρο και γενικά την εξασφάλιση των ορίων της «Γαλάζιας Πατρίδας». Η τουρκική απειλή εκ των πραγμάτων έχει στο πλάνο της και άλλες γειτονικές χώρες.

Το δεύτερο στοιχείο είναι η πρόοδος, που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία. Και είναι συναφής αυτή η πρόοδος με την τουρκική πολεμική βιομηχανία, και δη τις προσδοκίες που δημιουργούνται και υλοποιούνται είτε σε επίπεδο ραντάρ είτε στα Μη Επανδρωμένα και πυραυλικά συστήματα μεγάλης ακτίνας δράσης, είτε ακόμη και στην κατασκευή του μικρού αεροπλανοφόρου «Ανατολού», που είναι για αποστολές κυρίως πέραν του Αιγαίου.

Τουρκική Πολεμική Αεροπορία και Κύπρος

Το τρίτο στοιχείο είναι ότι η Τουρκία έχει τη δυνατότητα ανεφοδιασμού των πολεμικών αεροσκαφών της στον αέρα. Διαθέτει δηλαδή εναέριο τάνκερ KC135) και κερδίζει αποστάσεις. Ως εκ τούτου, τα μαχητικά της δεν επιβάλλεται να προσγειώνονται σε ενδιάμεσες Βάσεις για ανεφοδιασμό. Το ζήτημα αυτό αφορά και στις επιχειρήσεις επί της Κύπρου, υπό την έννοια ότι: Εάν πριν από την έναρξη των επιχειρήσεων τα τουρκικά μαχητικά που θα απογειωθούν για να κτυπήσουν στο νησί από μια Βάση στα βόρεια της Τουρκίας, σταθμεύσουν για ενδιάμεσο ανεφοδιασμό (Νταλάμαν π.χ. ή Αττάλεια), χάνουν το στοιχείο του αιφνιδιασμού πριν από την τελική τους εφόρμηση. Δίνουν στίγμα προθέσεων (early alarm). Βεβαίως, αφορμής δοθείσης, θα πρέπει να επισημανθεί και το εξής: H Τουρκική Πολεμική Αεροπορία δεν μπορεί να φτάσει στο νησί εντός 2 λεπτών, εκτός και αν τα τουρκικά αεροσκάφη απογειωθούν από την Αττάλεια. Το σενάριο αυτό μπορεί να υλοποιηθεί κυρίως μετά την έναρξη των επιχειρήσεων για να μη χαθεί το στοιχείο του «early alarm». Εκτός και αν οι Τούρκοι θεωρήσουν ότι δεν χρειάζεται παραπλάνηση πριν από τις επιχειρήσεις, διότι δεν υπάρχει κίνδυνος για τις από αέρος δραστηριότητές τους στην Κύπρο λόγω ανεπαρκούς αεράμυνας ή ανυπαρξίας ημέτερης αεροπορικής πολεμικής δύναμης. Πάντως, από τις υπόλοιπες τουρκικές Βάσεις, πέραν δηλαδή της Αττάλειας, μας χωρίζει μια απόσταση περί τα 300 χιλιόμετρα. Το δε πλεονέκτημα που έχει η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία σε σχέση με την ελληνική είναι το εξής: Από τις τουρκικές Βάσεις ώς την Κύπρο, τα μαχητικά της Άγκυρας πετούν μέσω δικού τους ελεγχόμενου εναέριου χώρου, χωρίς να αντιμετωπίζουν προβλήματα από εχθρικές δράσεις. Αντιθέτως, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία θα πρέπει να περάσει μέσα από εχθρικό περιβάλλον αν είναι να έρθει από την Κύπρο. Με τα σύγχρονα μέσα μπορεί να επιλέγεις στόχους και να εκτοξεύεις πυραύλους από μεγάλες αποστάσεις, όμως, ο τελικός τρόπος δράση και το τελικά αποτέλεσμα εξαρτάται: Α) Από τις συνθήκες στον αέρα, δηλαδή πώς θα ενεργήσει ο εχθρός για να σε αποτρέψει, να σε παρεμποδίσει ή και να εξουδετερώσει τις βολές σου με δικά του αντιπυραυλικά συστήματα. Β) Από το είδος της επιχείρησης και του στόχου. Με βάση αυτά τα στοιχεία, καθώς και με άλλα καθορίζεται η απόσταση βολής και το ύψος πτήσης. Η δε υπεροχή στον αέρα και στο ναυτικό, την οποία έχουν οι Τούρκοι επί της Κύπρου, επιβάλλει σε περίπτωση κρίσης την εκ των προτέρων παρουσία ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων. Για να μην έχουμε… «κενό αέρος».

Τουρκικό πυροβολικό και πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς

Ούτως ή άλλως, ορθότερο θα ήταν εάν στην Κύπρο στάθμευαν πολεμικά αεροσκάφη για να ενεργήσουν, κυρίως τις αρχικές ώρες μιας κρίση, στη στρατηγική λογική, ακόμη και αυτού του «πρώτου κτυπήματος» (first strike). Είναι δε πρόδηλον ότι με τον τρόπο αυτό: Α) Αυξάνεις τον δείκτη αποτροπής και δη της αποτρεπτικής απειλής. Β) Αναγκάζεις την Τουρκία να δεσμεύσει δυνάμεις τις οποίες δεν δεσμεύει σήμερα, διότι δεν υπάρχει κυπριακή πολεμική αεροπορία ή στάθμευσή ελληνικών μαχητικών στην Κύπρο. Συνεπώς, χωρίς αεροπλάνα στο νησί διευκολύνεται το έργο της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας σε άλλα μέτωπα, όπως για παράδειγμα αυτό του Αιγαίου. Συναφώς επισημαίνουμε ότι δεν είναι καθόλου τυχαία η ενίσχυση των κατοχικών δυνάμεων με αυτοκινούμενα πυροβόλα των 155 χιλιοστών και εκτοξευτές. Η κίνηση αυτή -όπως και οι πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς- έχει συνδυαστεί με την εγκατάσταση στην Κύπρο ραντάρ αντιπυροβολικού και, ως εκ τούτου, ο τουρκικός στρατηγικός στόχος είναι: 1) Μεγάλο βάθος πυρός. 2) Εξουδετέρωση των δυνατοτήτων αντιπυροβολικού της Εθνικής Φρουράς. 3) Αποδέσμευση τουρκικών αεροπορικών δυνάμεων από το θέατρο επιχειρήσεων της Κύπρου σε άλλα μέτωπα και δη στο Αιγαίο. Γιατί; Διότι, υπό αυτές τις συνθήκες, οι στόχοι που θα ήταν δυνατό να βληθούν από την Τουρκική Πολεμική Αεροπορία μπορούν να εξουδετερωθούν από όπλα καμπύλης τροχιάς.

Η Βάση του Ιντζιρλίκ δεν είναι μόνο αμερικανική αλλά και τουρκική, με δυνάμεις έτοιμες να δράσουν ανά πάσα στιγμή.

Η αεροπορική Βάση Μπαντιρμά (Πανόρμου) αποτελεί μιαν από τις κύριες Βάσεις μαχητικών αεροσκαφών που δρα στην περιοχή ευθύνης της Πρώτης Τουρκικής Στρατιάς, Έβρο Κωνσταντινούπολη και βόρειο Αιγαίο.

Οι δυο αεροπορικές Βάσεις της Σμύρνης που, μαζί με άλλες γειτονικές, είναι έτοιμες να δράσουν μαζί με το τουρκικό ναυτικό σε βάρος των νησιών του Αιγαίου.

Οι τουρκικές Βάσεις στην Κύπρο

Επί της Κύπρου, η Τουρκία διαθέτει τη Βάση του Λευκονοίκου και το αεροδρόμιο της Τύμπου. Είναι όμως και οι δυο αυτές τουρκικές επιλογές δράσης ευάλωτες κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων. Βρίσκονται στο βεληνεκές της Εθνικής Φρουράς. Ταυτοχρόνως, όμως, είναι: Πρώτο, χώροι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για σημαντική ενίσχυση των κατοχικών δυνάμεων πριν από τις επιχειρήσεις. Δεύτερο, προωθημένες Βάσεις για επιχειρήσεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ιδιαιτέρως το Λευκόνοικο χρησιμοποιείται ως Βάση για τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη διαφόρων τύπων και θα πρέπει να ιδωθεί σε σχέση με το λιμάνι της Αμμοχώστου και την υπό κατασκευή Ναυτική Βάση στην Καρπασία. Ο συνδυασμός των Βάσεων αυτών παρέχει στην Τουρκία πολλαπλά επιχειρησιακά πλεονεκτήματα. Από την Κύπρο η Τουρκία: 1. Μπορεί να απειλεί άλλες χώρες ή να λειτουργεί αποτρεπτικά, όπως είναι π.χ. το Ισραήλ. 2. Εδραιώνει την αντίληψη της «Γαλάζιας Πατρίδας» και αναβαθμίζεται εντός και εκτός ΝΑΤΟ γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά. Υπό αυτές τις συνθήκες και δη αν λυθεί το Κυπριακό στην πρακτική της αποστρατιωτικοποίησης, η Κύπρος θα τελεί κάτω από την ασφάλεια της Τουρκίας. Και αν λάβει κάποιος υπόψη τις υπό συζήτηση συνταγματικές δομές μιας ομοσπονδίας με εκ περιτροπής Προεδρία και άλλες διχοτομικές διατάξεις, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι θα έχουμε μειωμένη, στην καλύτερη περίπτωση, κυριαρχία.

Ασφάλεια μέσα από την εμπλοκή της ΕΕ

Συνεπώς, για να έχει σημασία η ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ, θα πρέπει να έχει ως στόχο: Α) Τη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος επί των αρχών και αξιών της ΕΕ. Β) Την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως καθορίζει η Αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 σε συνδυασμό με το πρωτόκολλο 10. Γ) Την έναρξη αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων ως δείγμα καλής θελήσεως πριν από τις συνομιλίες ή/και η ΕΕ να ενσωματώσει στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου ρήτρα για την αυτόματη ενεργοποίηση του άρθρου 42.7, εάν η Τουρκία προχωρήσει σε επιθετικές δράσεις σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας. Η αυτόματη ενεργοποίηση του 42.7 των Συνθηκών σημαίνει τη χρήση στρατιωτικών μέσων για την υπεράσπιση κράτους μέλους, το οποίο δέχεται επίθεση από τρίτο κράτος όπως η Τουρκία, που κατέχει ήδη έδαφος της ΕΕ. Είναι μια μορφή αποτροπής χωρίς άμεσες κυρώσεις. Εάν δεν γίνει κάτι τέτοιο, θα συμβεί ό,τι και παλαιότερα. Συνομιλίες με το πιστόλι στον κρόταφο. Ως εκ τούτου, είτε θα καταλήξουν σε αδιέξοδο είτε τελικά θα επιβληθούν οι τουρκικές αξιώσεις…

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων