Δύσκολη εξίσωση ο περιορισμός της ακρίβειας

Μετά από συνεχόμενους μήνες μείωσης του πληθωρισμού στην Κύπρο, τα τελευταία στοιχεία που αφορούν τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους καταδεικνύουν αύξησή του, ενώ πολύ μεγαλύτερη σε ποσοστό είναι η αύξηση που αφορά τα τρόφιμα. Ενδεχομένως αυτό να δικαιολογείται από την «εισαγόμενη κατανάλωση» που δημιουργείται τους καλοκαιρινούς μήνες από την αύξηση των αφίξεων των τουριστών.

Την ίδια στιγμή υπάρχουν έντονες συζητήσεις στη δημόσια σφαίρα σε ό,τι αφορά τα υψηλά δανειστικά επιτόκια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία όσον αφορά τη στέγαση. Η διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα είναι κάτι που παρατηρείται και στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης και κάτι το οποίο αναμένεται να επηρεάσει το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που συνεδριάζει τον Σεπτέμβριο για νέα αύξηση των επιτοκίων.

Οι κεντρικές τράπεζες έχουν να διαχειριστούν αντικρουόμενα ζητήματα, αναζητώντας το ύψος του επιτοκίου που θ’ αποτελέσει το ισοζύγιο μεταξύ του περιορισμού του πληθωρισμού, της διατήρησης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και των θετικών ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η αύξηση του κόστους δανεισμού οδηγεί σε αναβολή επιχειρηματικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται επιβράδυνση στην οικονομική δραστηριότητα. Η σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής έχει ως στόχο τη μείωση της ρευστότητας στην αγορά, τον περιορισμό της ζήτησης και των πληθωριστικών πιέσεων.

Σημειώνονται, επίσης, στις ανακοινώσεις της βδομάδας που μας πέρασε, η απότομη αύξηση των δημοσιονομικού πλεονάσματος τον Ιούλιο (έχει τη δική της σημασία η εξέταση της γραφικής παράστασης που αφορά το πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης από την αρχή του έτους) μετά τη σημαντική μείωση Ιουνίου, οι ανησυχίες του Δημοσιονομικού Συμβουλίου για την πορεία της οικονομίας και ειδικότερα τη συστηματική αύξηση του χρέους της Κυβέρνησης προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και οι προειδοποιήσεις επαγγελματικών φορέων για την πορεία των δημόσιων οικονομικών και ειδικότερα το δημόσιο χρέος.

Γίνεται αντιληπτό ότι, τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με ένα δύσκολο εξωτερικό περιβάλλον, δημιουργούν σημαντικές προκλήσεις για την κυπριακή οικονομία, η οποία προς το παρόν, παρά την επιβράδυνση του τελευταίου τριμήνου, σε ετήσια βάση διατηρεί τον θετικό ρυθμό ανάπτυξης.

Η ακρίβεια, ειδικά στα τρόφιμα, και τα υψηλά επιτόκια επιβαρύνουν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και προκαλούν δυσκολίες στην κοινωνία. Ο προϋπολογισμός κάθε νοικοκυριού και επιχείρησης, ο οποίος διασφαλίζει το ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης τόσο για τα άτομα αλλά και για τις επιχειρήσεις, τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξή τους, προσαρμόζεται στα δεδομένα που επικρατούν στην αγορά αλλά και στο γενικότερο οικονομικό και πολιτικό κλίμα.

Η ύπαρξη μιας ισχυρής και διαχρονικά βιώσιμης οικονομίας, που μπορεί να στηρίξει τους πολίτες και γενικότερα την κοινωνία, αποτελεί αναγκαιότητα. Μια οικονομία που μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, ειδικά με τον τρόπο που κινείται η τεχνολογία, είτε αυτά είναι οικονομικά είτε πολιτικά και συγκεκριμένα στις περιπτώσεις που η πορεία της εξαρτάται εν πολλοίς από το εξωτερικό περιβάλλον, είναι το ζητούμενο.

Αναδεικνύεται η αναγκαιότητα αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού της κυπριακής οικονομίας. Μια τέτοια διαδικασία σημαίνει την υιοθέτηση οριζόντιων αλλαγών, που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας ως επιχειρηματικού κέντρου, θα διευκολύνουν την οικονομική δραστηριότητα και θα μειώσουν το διοικητικό κόστος, την αναδιάρθρωση των παραδοσιακών τομέων της οικονομίας, ώστε να συνεχιστεί η προσφορά τους στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας και την ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, με τη στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος των επιχειρηματιών, των επενδυτών και της κοινωνίας.

Απαραίτητη είναι η ύπαρξη μιας ξεκάθαρης στρατηγικής όσον αφορά την πράσινη οικονομία και μετάβαση. Oι επιχειρήσεις θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στη βάση των νέων δεδομένων που δημιουργούνται από την πανδημία. Μια από τις καινοτομίες που παρουσιάζει αυτό το νέο περιβάλλον είναι οι επενδύσεις που γίνονται με βάση την προσέγγιση ESG (Environmental, Social and Governance).

Στις αναλύσεις / ανακοινώσεις της εβδομάδας που μας πέρασε, υπάρχουν ανησυχίες για την πορεία του δημόσιου χρέους και του κόστους αναχρηματοδότησής του, λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές λήξεις κυπριακών ομολόγων, στις οποίες πρέπει να ανταποκριθεί η Κύπρος το 2024 και γενικότερα την περίοδο 2024-2028.

Είναι απαραίτητο να βγει στις αγορές για αναχρηματοδότησή τους. Με το κλίμα που επικρατεί στις αγορές ομολόγων, τη γενικότερη επιβράδυνση των οικονομιών και την αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, το κόστος δανεισμού αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η διαμόρφωση της στρατηγικής πρέπει να λαμβάνει υπόψη το δύσκολο εξωτερικό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, τις οδηγίες της ΕΕ, την ανταγωνιστικότητα και τις δυνατότητες της χώρας. H επέκταση της παραγωγικής βάσης της χώρας ως σκέψη είναι ιδιαίτερα σημαντική, όμως υπάρχει καταγραφή των τομέων που θέλουμε ως χώρα να αναπτύξουμε και με ποιο τρόπο αυτό θα επιτευχθεί.

Για παράδειγμα, οι εταιρείες τεχνολογίας σταθερά αποτελούν σημαντικό μέρος της οικονομίας μας και στόχος θα πρέπει να είναι η περαιτέρω ενίσχυση του τομέα. Όμως, αν ρωτήσετε αυτούς που ασχολούνται με τον τομέα, πέρα από τα διαδικαστικά προβλήματα που θα αναφέρουν, θα αναδείξουν ως ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Οπότε, δεν είναι τόσο εύκολο να ενισχύσεις, εσωτερικά τουλάχιστον, την παραγωγική βάση της χώρας. Χρειάζονται υποδομές, απαιτείται αλλαγή κουλτούρας, διασύνδεση της Παιδείας με την αγορά εργασίας, αλλαγή στις διαδικασίες και πολλά άλλα.

Όλες σχεδόν οι αναλύσεις και εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών καταδεικνύουν ότι θα υπάρξει επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και θα ήταν τουλάχιστο αφελές να ειπωθεί ότι η χώρα μας δεν θα επηρεαστεί, ιδιαίτερα αν αναλύσουμε τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία.

Έχει δημιουργηθεί ένα μείγμα δύσκολων συνθηκών για τις οικονομίες που συνδυάζουν πολιτικά και οικονομικά γεγονότα. Η «επιμονή» του πληθωρισμού σε μια περίοδο σημαντικής αύξησης των επιτοκίων αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα. Αυτό ίσως να τροφοδοτείται από δυσκολίες που παρουσιάζονται στο διεθνές εμπόριο και αποφάσεις για περικοπές στην παραγωγή αγαθών όπως το πετρέλαιο. Αυτά αποτελούν δύσκολες εξισώσεις για κυβερνήσεις, επιχειρήσεις αλλά και για την ίδια την κοινωνία.