Τα ανοικτά ζητήματα της τριμερούς

Έρχονται στην Κύπρο Νετανιάχου – Μητσοτάκης, όπου θα συναντηθούν με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας Ισραήλ - Ελλάδας - Κύπρου. Το πέταλο ειρήνης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αν μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε έτσι, συνέρχεται σε μια περίοδο διπλωματικής κινητικότητας σε μια προσπάθεια να κλείσουν ανοιχτά ζητήματα. Στην κορυφή της ατζέντας των τριών η περιφερειακή συνεργασία και οι τομείς Άμυνας, Ασφάλειας και Ενέργειας. Ο Πρόεδρος θα συναντηθεί σήμερα με τον Βενιαμίν Νετανιάχου και αύριο Δευτέρα θα πραγματοποιηθεί η τριμερής, μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η τριμερής θα πραγματοποιηθεί επίσης υπό την σκιά των παράνομων τουρκικών ενεργειών στην Πύλα και εν αναμονή της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και των όποιων εξελίξεων αναμένεται να προκύψουν.

Εκκρεμούντα ζητήματα

Σημειώνουμε και υπενθυμίζουμε ότι υπάρχουν εκκρεμούντα ζητήματα από πλευράς Λευκωσίας όσον αφορά τα θέματα Άμυνας και Ασφάλειας με αυτές τις δύο χώρες. Τα μεγάλα και παχιά προεκλογικά λόγια, περί αναβίωσης του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Κύπρου - Ελλάδας, αντικαταστάθηκαν νωρίς από τη δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου πολιτικής και στρατιωτικής συνεργασίας σε θέματα άμυνας. Από τότε η Λευκωσία έχει επιχειρήσει να επανατοποθετήσει το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου μετατρέποντάς το σε ένα είδος περιφερειακής αμυντικής συνεργασίας. Επί της ουσίας κάτι τέτοιο κάθε άλλο παρά Δόγμα είναι. Σε κάθε περίπτωση, αυτό λοιπόν που θα περίμενε κανείς είναι να δρομολογούνται συμφωνίες συμμαχίας με φίλες χώρες στην περιοχή που να δημιουργούν ένα είδος συλλογικού συστήματος ασφαλείας. Ένα τέτοιο σύστημα ασφαλείας στηρίζεται στην αρχή της νόμιμης αυτοάμυνας, ατομικής και συλλογικής, όπως αυτή καθορίζεται στο άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ. Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και το άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, όπου ξεκαθαρίζεται ότι επίθεση σε ένα κράτος - μέλος θεωρείται επίθεση σε όλα τα κράτη - μέλη και οι εταίροι δεσμεύονται να συνδράμουν σε κάθε ενέργεια που κρίνεται απαραίτητη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βίας, για την υπεράσπιση τους κράτους που έχει δεχθεί επίθεση. Όταν έγινε αυτή η άστοχη επανατοποθέτηση του Δόγματος στο πλαίσιο της συνεργασίας με γειτονικές χώρες, μοιραία το μυαλό πήγε και στο Ισραήλ ως τη δεύτερη φιλικότερη χώρα στην περιοχή. Πέρα όμως από κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, για να αποκτήσει υπόσταση η όποια συνεργασία πρέπει να μεταφράζεται σε στρατιωτική συμμαχία που να περιλαμβάνει ρήτρα μη επιθέσεων και αμοιβαίας άμυνας. Συνεπώς από τη στιγμή που δεν έχουν υπάρξει απτά βήματα, σύμφωνα με τα πρότυπα που έχουν περιγραφεί πιο πάνω, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της Άμυνας και Ασφάλειας με τις δύο αυτές χώρες, τότε η όποια αόριστη συζήτηση περί αυτών δεν μπορεί να έχει επίδραση στην αλλαγή της ισορροπίας ισχύος στην περιοχή.

Μέσα στα εκκρεμούντα ζητήματα βρίσκονται και οι ενεργειακοί σχεδιασμοί στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε συνέντευξή του στον ΑΝΤ1, ο Νετανιάχου αναφέρθηκε στην ενεργειακή συνεργασία Κύπρου - Ελλάδας – Ισραήλ, τονίζοντας ότι ένα από τα σενάρια μεταφοράς του φυσικού αερίου του Ισραήλ στην Ευρώπη είναι μέσω του EastMed, ο οποίος περνά από Ελλάδα και Κύπρο. «Μελετούμε μια σειρά από πιθανότητες. Δεν έχουμε καταλήξει σε οποιεσδήποτε αποφάσεις. Μια από αυτές είναι ο αγωγός EastMed, ο οποίος θα περνά από την Κύπρο και από την Ελλάδα και μετά από την Ευρώπη. Αυτή είναι μια πιθανότητα», είπε χαρακτηριστικά. Όπως καταλαβαίνουμε, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός επαναφέρει και βάζει στο κάδρο τον EastMed, ο οποίος, όπως έχει λεχθεί και γραφτεί, είναι ένα τεράστιο γεωπολιτικό όπλο. Ένα όπλο που κύκλοι ακόμη και στη Λευκωσία συνειδητά έχουν υποσκάψει, λέγοντας ότι δήθεν δεν είναι οικονομικά βιώσιμος. Όλως τυχαίως αυτοί οι κύκλοι εξυπηρετούν την εξευμενιστική πολιτική στο Κυπριακό, που δεν θέλει να προκαλεί κόστος στην Τουρκία.

Η ενεργειακή συνεργασία των τριών χωρών περνά και μέσα από την ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector, για την οποία η Λευκωσία βρίσκεται εν αναμονή της μελέτης από εξειδικευμένο οίκο αξιολόγησης, ώστε μέσα από τα ευρήματά της να έχει ασφαλή εικόνα για τη βιωσιμότητα και τη γεωστρατηγική αξία του EuroAsia Interconnector. Την ίδια ώρα, ο Φορέας Υλοποίησης -EuroAsia Interconnector Limited- βρίσκεται σε διαδικασία εξασφάλισης δανείων για την πλήρη χρηματοδότηση του έργου, προχωρώντας παράλληλα στην αύξηση του μετοχικού του κεφαλαίου και προσβλέποντας στην συμβολή του κράτους στην όλη προσπάθεια.

Καυτά ζητήματα

Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ σε συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 αναφέρθηκε και στο καυτό θέμα των επενδύσεων Ισραηλινών στα κατεχόμενα. Συγκεκριμένα, κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός Ισραηλινών επιχειρηματιών επενδύουν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, είπε ότι «δεν έχουμε οποιαδήποτε πολιτική περιορισμού των Ισραηλινών επιχειρηματιών. Μπορούν να πάνε παντού στον κόσμο, και αυτό κάνουν». Ωστόσο ανέφερε πως έχουν έναν περιορισμό, «δεν πας σε μια περιοχή ή σε μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο με το Ισραήλ. Αυτό το εμποδίζουμε. Άρα, αφού δεν ισχύει κάτι τέτοιο με τα κατεχόμενα, δεν περιορίζουν εκεί τις επιχειρηματικές αποφάσεις τους». Η τοποθέτηση του Νετανιάχου πυροδότησε αντιδράσεις, καθώς υποδηλώνει απροθυμία να λάβει δραστικά μέτρα ώστε να αποτρέψει τέτοιου είδους επιχειρηματικές δραστηριότητες. Στη διεθνή πολιτική, όμως, η αλήθεια είναι άλλη. Δεν μπορείς να περιμένεις από τους άλλους να σε υποστηρίξουν όταν εσύ ο ίδιος δεν πράττεις αυτά που οφείλεις για να υποστηρίξεις τον εαυτό σου. Επειδή λοιπόν οι κουβέντες περί αλληλοσεβασμού και αλληλοκατανόησης δεν έχουν πραγματικό βάρος και οι διακρατικές σχέσεις στηρίζονται στο συμφέρον, η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να αγγίξει η ίδια επιτέλους το καυτό αυτό ζήτημα, να κυνηγήσει τους σφετεριστές περιουσιών και να καθοδηγήσει τους πρόσφυγες δίνοντάς τους επιλογές για το τι να πράξουν. Πιο απλά, να μην περιμένει από άλλους να είναι βασιλικότεροι του βασιλέως. Συνεπώς, οι προσπάθειες αποπροσανατολισμού από τις ευθύνες των κυβερνώντων και η επίρριψή τους στον Νετανιάχου ή στον οποιοδήποτε ξένο ηγέτη δεν μπορούν να λειτουργήσουν εποικοδομητικά όταν εμείς οι ίδιοι δεν κάνουμε τα αυτονόητα.

Ενημερώθηκε το Εθνικό Συμβούλιο και βλέπουμε…

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό και οι διπλωματικές διεργασίες που δρομολογούνται εντός των μηνών Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου βρέθηκαν στο επίκεντρο του Εθνικού Συμβουλίου, το οποίο συνεδρίασε την Παρασκευή. Στη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου, πέραν του Προέδρου της Δημοκρατίας, συμμετείχαν ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, η Πρόεδρος της Βουλής και του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος, ο αντιπρόεδρος της ΔΗΠΑ, Μαρίνος Κλεάνθους, ο αναπληρωτής πρόεδρος των Οικολόγων, Άλκης Πάπης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ενημέρωσε τα μέλη του Εθνικού για τις έκνομες τουρκικές ενέργειες στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός στην περιοχή της Πύλας, καθώς και για τις ενέργειες στις οποίες προέβη η κυβέρνηση για την αποφυγή δημιουργίας τετελεσμένων. Σύμφωνα με πληροφορίες, κινητικότητα στο Κυπριακό επιδεικνύουν ιδιαίτερα Γαλλία και Γερμανία, με τον Πρόεδρο να ενημερώνει τους πολιτικούς αρχηγούς για το ζήτημα, ενώ αυτές οι χώρες είχαν και ρόλο στο θέμα της Πύλας.