«Ανοχύρωτοι» επτά στους δέκα πολίτες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης

Διαχρονικό είναι το ζήτημα της έλλειψης καταφυγίων στην Κύπρο, ωστόσο λόγω των διεθνών εξελίξεων, με τις πολεμικές συρράξεις στην περιοχή μας, καθίσταται πιο επίκαιρο από ποτέ. Ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας και Ισραήλ - Χαμάς ανέδειξε τη σημαντικότητα της πρόληψης και την ανάγκη δημιουργίας αλλά και αναβάθμισης υποδομών, όπου θα μπορούν να καταφεύγουν πολίτες σε περιόδους εχθροπραξιών αλλά και φυσικών καταστροφών, ώστε να προστατευτούν. Ωστόσο, εν έτει 2024, οι πολίτες της ημικατεχόμενης Κύπρου δεν γνωρίζουν σε ποιο καταφύγιο θα πρέπει να καταφύγουν, εφόσον χρειαστεί, ή αν αυτό είναι σε λειτουργική κατάσταση.

Η όλη προσπάθεια για δημιουργία καταφυγίων άρχισε το 1999, επί διακυβέρνησης Κληρίδη, εντούτοις, στη συνέχεια, ο σχεδιασμός αφέθηκε στον αυτόματο πιλότο, με αποτέλεσμα σήμερα τα καταφύγια να καλύπτουν μόλις το 30% των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μάλιστα, όπως είχε γράψει ξανά η «Σ» σε προγενέστερο άρθρο της, με τίτλο «Η ιστορική συμβολή της Πολιτικής Άμυνας στο κυπριακό οικοδόμημα ασφαλείας», υπάρχουν περιπτώσεις όπου καταφύγια έχουν μετατραπεί σε αποθήκες αλλά και σε χώρους διαμονής των οικιακών βοηθών και, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αυτά πρέπει να μετατραπούν σε χώρους προστασίας των πολιτών εντός 24 ωρών.

Την ανάγκη επαναξιολόγησης του σχεδιασμού για το ζήτημα των καταφυγίων φαίνεται ότι αναγνωρίζει το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο, με δράσεις που προωθεί σε συνεργασία με την Πολιτική Άμυνα, στοχεύει στην αύξηση των καταφυγίων, ώστε να καλύπτουν το 70% του πληθυσμού.

«2.200 καταφύγια με δυναμικότητα 250.000 ατόμων»

Στη «Σ» μίλησε ο Εκπρόσωπος Τύπου της Πολιτικής Άμυνας, Παναγιώτης Λιασίδης, ο οποίος ανέφερε αρχικά ότι η δημιουργία καταφυγίων αποτελεί βασικό μέτρο προστασίας αμάχων πολιτών για μικρή χρονική περίοδο σε περίπτωση εχθροπραξιών.

Όπως εξήγησε, τα καταφύγια αυτά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: τα δημόσια (για προστασία γενικού πληθυσμού), τα κοινά και τα ιδιωτικά (για αποκλειστική χρήση από τους ιδιοκτήτες ή/και τους ενοίκους του κτηρίου). «Σήμερα υπάρχουν 2.200 καταφύγια, τα οποία επιθεωρούνται και συντηρούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα».

Ερωτηθείς για τα κριτήρια δημιουργίας καταφυγίων επί διακυβέρνησης Κληρίδη, ανέφερε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών, σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 26/4/2000, ανέλαβε την εφαρμογή του προγράμματος δημιουργίας καταφυγίων πολιτικής άμυνας. Όπως εξήγησε, το έργο ανατέθηκε στη Δύναμη Πολιτικής Άμυνας, η οποία ενισχύθηκε με αριθμό Πολιτικών Μηχανικών και Τεχνικών. «Σκοπός του προγράμματος δημιουργίας καταφυγίων ήταν η ασφαλής διαμονή και προστασία αμάχων σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κατά την οποία η χώρα βρίσκεται ή οδηγείται σε πόλεμο».

Σημείωσε ότι έγιναν συμφωνίες με ιδιοκτήτες που είχαν στην κατοχή τους υπόγειους χώρους. «Με βάση αυτές τις συμφωνίες, οι ιδιοκτήτες έχουν την υποχρέωση, όταν παραστεί ανάγκη, εντός 24 ωρών να παραδώσουν το υπόγειό τους άδειο και καθαρό για προστασία του άμαχου πληθυσμού. Στους χώρους αυτούς τοποθετήθηκαν με έξοδα του κράτους μεταλλικές θύρες, μεταλλικά παράθυρα, φεγγίτες, ντεπόζιτα νερού και τουαλέτες. Το καθεστώς ιδιοκτησίας του υπογείου δεν αλλάζει, αλλά παραμένει στον ιδιοκτήτη. Αποτέλεσμα αυτής της απόφασης ήταν η δημιουργία από το 2000 μέχρι το 2013, περίπου 2.200 καταφυγίων, δυναμικότητας περίπου 250.000 ατόμων».

Διαβάστε ακόμα: Η ιστορική συμβολή της Πολιτικής Άμυνας στο κυπριακό οικοδόμημα ασφαλείας

«Στόχος, η δημιουργία πλατφόρμας για ενημέρωση πολιτών»

Υπογράμμισε ότι η Πολιτική Άμυνα διαθέτει τα δεδομένα των καταφυγίων σε ηλεκτρονική μορφή και έχει γίνει χαρτογράφηση για σκοπούς ενημέρωσης των πολιτών, οι οποίοι, σε περίπτωση που επιθυμούν, μπορούν να ενημερωθούν επικοινωνώντας με το Κέντρο Ελέγχου Επιχειρήσεων της Πολιτικής Άμυνας, το οποίο λειτουργεί σε 24ωρη βάση, στο τηλέφωνο 22403451. «Στόχος μας είναι η δημιουργία ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, όπου οι πολίτες θα μπορούν να καταχωρούν τη διεύθυνσή τους και να ενημερώνονται για τα πλησιέστερα καταφύγια. Εντός του έτους θα εξεταστεί, σε συνεργασία με το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής και/ή ακαδημαϊκά ιδρύματα, η δυνατότητα ανάπτυξης λογισμικού στο οποίο θα καταχωρηθούν όλοι οι χώροι (καταφύγια και χώροι προστασίας του πληθυσμού), το οποίο θα εμπλουτίζεται συνέχεια, και στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι πολίτες. Περαιτέρω, όπως είπε, εντός του έτους θα καταρτιστεί πρόγραμμα ενημέρωσης του κοινού για το θέμα των καταφυγίων/χώρων προστασίας του πληθυσμού.

Ερωτηθείς για τον εξοπλισμό που πρέπει να έχουν τα καταφύγια, ανέφερε ότι είναι επαρκώς εξοπλισμένα αφού περιλαμβάνουν μεταλλικές θύρες, φεγγίτες, ντεπόζιτο νερού, τουαλέτες, εξόδους διαφυγής, ενώ διαθέτουν επάρκεια σε εξαερισμό.

Περαιτέρω, συμπλήρωσε ότι όσοι πολίτες αναγκαστούν να βρεθούν σε καταφύγια πρέπει να έχουν μαζί τους ξηρή τροφή, φάρμακα, λίγα χρήματα και τα απαραίτητα προσωπικά τους είδη. «Για τον λόγο αυτό, προτρέπονται να έχουν πάντα στο σπίτι τους ένα μικρό κιβώτιο, εύκολο στη μεταφορά, στο οποίο να έχουν αποθηκευμένα τα πιο πάνω είδη», ανέφερε.

Κωνσταντίνος Ιωάννου: Δίνεται προτεραιότητα στον εντοπισμό χώρων σε περιοχές κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, σε περιοχές που γειτνιάζουν με κρίσιμες υποδομές, οι οποίες αποτελούν στόχο σε περιπτώσεις εχθροπραξιών, καθώς και σε αστικές περιοχές

«Σίγουρα το προσωπικό δεν επαρκεί»

Ο κ. Λιασίδης μίλησε και για τις ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό, λέγοντας πώς αυτήν τη στιγμή το οργανικό προσωπικό της Πολιτικής Άμυνας αποτελείται από 32 άτομα. «Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχώς αυξανόμενες αρμοδιότητες που ανατίθενται στην Πολιτική Άμυνα (Πολιτική Προστασία, Κρίσιμες Υποδομές, ενιαίος ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης 112, Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης κ.λπ), σίγουρα το προσωπικό δεν επαρκεί και γίνεται μελέτη για καθορισμό των αναγκών ώστε να μπορέσει να ενισχυθεί το Τμήμα», τόνισε.

«Ικανοποιητική σε γενικές γραμμές η κατάσταση των καταφυγίων»

Η «Σ» έθεσε το ζήτημα των καταφυγίων και ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου. Όπως ανέφερε, τα καταφύγια προέκυψαν ως ανάγκη το 2000 και βασικός τους σκοπός είναι η δημιουργία χώρων, όπου ο άμαχος πληθυσμός θα μπορεί να παραμείνει ασφαλής και προστατευμένος σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, κατά τις οποίες η χώρα βρίσκεται ή οδηγείται σε πόλεμο.

Σημείωσε ότι, αυτήν τη στιγμή, τα καταφύγια είναι σε γενικές γραμμές σε ικανοποιητική κατάσταση, ορισμένα σε καλύτερη, ενώ άλλα χρειάζονται κάποιες βελτιώσεις. «Στα καταφύγια γίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα επιθεωρήσεις από το μόνιμο προσωπικό και τους εθελοντές της Πολιτικής Άμυνας και, εφόσον παραστεί ανάγκη, προβαίνουν σε διορθώσεις», είπε. Για το ζήτημα της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται σήμερα τα καταφύγια, αναφέρθηκε και ο κ. Λιασίδης, λέγοντας ότι «θεωρείται ικανοποιητική» και πως «όπου κρίνεται αναγκαίο γίνονται συντηρήσεις από προσωπικό των δημοσίων έργων ή και τους ιδιοκτήτες».

Στη συνέχεια ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε στο πλάνο του Υπουργείου και για το ενδεχόμενο αύξησης των καταφυγίων, σημειώνοντας ότι βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης είναι η ενίσχυση της πολιτικής προστασίας και των Εθνικών Σχεδίων Έκτακτης Δράσης, με στόχο την αποτελεσματική πρόληψη, προετοιμασία και ανταπόκριση σε περιπτώσεις φυσικών ή και ανθρωπογενών καταστροφών και την παροχή υπηρεσιών πολιτικής προστασίας στον πληθυσμό. «Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου, σε συναντήσεις που είχα με την Πολιτική Άμυνα, συζητήθηκε το θέμα των καταφυγίων, το οποίο βρίσκεται στις προτεραιότητές μου», είπε.

Επεσήμανε ότι, ως άμεση ενέργεια, κρίθηκε σκόπιμο να προχωρήσουν σε επαναξιολόγηση των υφιστάμενων καταφυγίων και αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, ώστε να καθοριστούν τα επόμενα βήματα, σε συνεργασία της Πολιτικής Άμυνας και των Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου.

Πρόσθεσε ότι, μετά από εισηγήσεις των αρμοδίων Τμημάτων, προωθείται η εντατικοποίηση του προγράμματος δημιουργίας καταφυγίων ή και χώρων προστασίας των πολιτών, με στόχο να αυξηθεί το ποσοστό κάλυψης του πληθυσμού από 30% σε 70%.

Ο κ. Ιωάννου σημείωσε ότι δίνεται προτεραιότητα στον εντοπισμό χώρων σε περιοχές κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, σε περιοχές που γειτνιάζουν με κρίσιμες υποδομές, οι οποίες αποτελούν στόχο σε περιπτώσεις εχθροπραξιών, καθώς και σε αστικές περιοχές.

Προωθείται η καταγραφή των υπόγειων χώρων σε υφιστάμενες οικοδομές, σε εκκλησίες και κοινοτικά, δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, οι οποίοι ακολούθως θα αξιολογηθούν για καθορισμό τους ως χώροι προστασίας των πολιτών

Εκκλησίες και δημόσια κτήρια ως χώροι προστασίας

Πέρα από την αύξηση των καταφύγιων, το Υπουργείο προχωρεί και στην καταγραφή κτηρίων που μπορούν να καθοριστούν ως χώροι προστασίας. Ο Υπουργός ανέφερε ότι, μετά από συστάσεις, προωθείται η καταγραφή των υπόγειων χώρων σε υφιστάμενες οικοδομές, σε εκκλησίες και κοινοτικά, δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, οι οποίοι ακολούθως θα αξιολογηθούν για καθορισμό τους ως χώρων προστασίας των πολιτών. Επιπλέον γίνεται ενημέρωση της Πολιτικής Άμυνας από τις Πολεοδομικές Αρχές και τα Επαρχιακά Συμβούλια αναφορικά με την ύπαρξη υπόγειων χώρων σε νέες αναπτύξεις.

Στο ίδιο θέμα αναφέρθηκε και ο κ. Λιασίδης, ο οποίος σημείωσε ότι υποβλήθηκαν εισηγήσεις στον Υπουργό και έχει καθοριστεί η όλη προσέγγιση και τα επόμενα βήματα, ενώ όπως είπε με τη βοήθεια των εθελοντών της Πολιτικής Άμυνας ήδη άρχισε η καταγραφή υπόγειων χώρων σε υφιστάμενες οικοδομές, τόσο σε εκκλησίες, κοινοτικά και δημόσια κτήρια όσο και σε ιδιωτικά κτήρια. «Η όλη προσπάθεια θα υποστηριχθεί, πέρα από το προσωπικό της Πολιτικής Άμυνας, από εθελοντές της Πολιτικής Άμυνας αλλά και από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών». Όπως εξήγησε, δίνεται έμφαση στη δημιουργία χώρων προστασίας του πληθυσμού, στους οποίους δεν γίνονται οποιεσδήποτε προσθήκες (μεταλλικές πόρτες εισόδου και φεγγίτες). Στους χώρους αυτούς θα τοποθετηθούν βιολογικές τουαλέτες και, αν χρειάζεται, ντεπόζιτα.