Τι εστί «Τοπική Αυτοδιοίκηση» εν έτει 2024

Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι πλέον γεγονός. Τι κι αν πήρε χρόνο -πολύ χρόνο- για να ολοκληρωθεί και να συμφωνηθεί το νομοθετικό της πλαίσιο αλλά και η «μοιρασιά» των Δήμων, ακόμη παραμένει «γρίφος» για πολλούς από εμάς.

Με απλά λόγια, λοιπόν, πλέον θα έχουμε 20 Δήμους αντί 30, καθώς ορισμένοι συνενώθηκαν.

Πέραν των συνενώσεων των Δήμων και των περιφερειακών συμπλεγμάτων προκύπτει και ένας καινούργιος θεσμός, αυτός του Περιφερειάρχη, με άλλα λόγια του Προέδρου του Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης.

Η δομή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως έχει θεωρήθηκε κατά βάση δυσλειτουργική και ιδιαίτερα ασυνήθιστη, κυρίως σε διεθνές επίπεδο, καθώς υπάρχει μεγάλος αριθμός τοπικών Αρχών, συγκεκριμένα 30 Δήμοι και 349 κοινότητες στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές. Πολλές από τις κοινότητες αυτές είναι αρκετά μικρές, με αποτέλεσμα να υπολειτουργούν.

Στόχος λοιπόν της μεταρρύθμισης είναι η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των δήμων, αλλά και η οικονομική βιωσιμότητα των νέων Τοπικών Αρχών, εν ολίγοις η Ευρώπη έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου πως πρέπει να εξοικονομηθούν χρήματα από Δήμους που δεν παράγουν έργο.

Την ίδια ώρα, θεωρητικά, οι υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες θα είναι ποιοτικότερες.

Τώρα, αν αυτό θα επιτευχθεί, θα το δείξει ο χρόνος. Κάθε αρχή και δύσκολη άλλωστε.

Αρμοδιότητες και Περιφερειάρχες

Προ μηνών η Βουλή ψήφισε τα Νομοσχέδια της μεταρρύθμισης με στόχο την αναθεώρηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και απώτερο σκοπό τη βελτίωση του ρυθμιστικού, εποπτικού και συντονιστικού πλαισίου του συστήματος της τοπικής διακυβέρνησης.

Μάλιστα, σκοπός του περί Δήμων Νόμου του 2020 είναι, μεταξύ άλλων, ο εκσυγχρονισμός του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, ώστε οι Δήμοι να αποκτήσουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, για να καταστούν οικονομικά και λειτουργικά βιώσιμοι ως τοπικές Αρχές.

Όσον αφορά τη θέση του Περιφερειάρχη, μια θέση που φαίνεται να συγκεντρώνει εξουσία και δύναμη, καθώς ο Περιφερειάρχης «θα ελέγχει» όλους τους Δήμους και τις κοινότητες της επαρχίας του, θα είναι αιρετή και θα ψηφίζεται απ' όλους τους πολίτες της αντίστοιχης επαρχίας.

Ποια θα είναι, όμως, τα καθήκοντά του;

Οι πέντε νέοι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης θα έχουν υπό την ευθύνη τους την ενοποίηση των υπηρεσιών που παρέχουν σήμερα τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας, τα Συμβούλια Αποχετεύσεων, καθώς και τα Συμβούλια Εκμετάλλευσης Χώρων Διάθεσης ή Αξιοποίησης Οικιακών Αποβλήτων (το τελευταίο θα ισχύει από το 2029).

Στις αρμοδιότητές τους μεταβιβάζεται από τα Επαρχιακά Γραφεία Πολεοδομίας, τους Δήμους και τις Επαρχιακές Διοικήσεις, η αδειοδότηση της ανάπτυξης, δηλαδή οι πολεοδομικές άδειες και οι άδειες οικοδομής.

Επιπλέον, ο Περιφερειάρχης:

• Θα εκπροσωπεί το Συμβούλιο σε όλες τις επίσημες σχέσεις του και ενώπιον των δικαστηρίων αλλά και οποιασδήποτε Αρχής της Δημοκρατίας.
• Θα κατευθύνει τις δράσεις του Συμβουλίου για την υλοποίηση των σχεδίων και προγραμμάτων του.
• Θα ετοιμάζει την ημερησία διάταξη των συνεδριών του Συμβουλίου και θα συγκαλεί συνεδρίες.
• Θα προεδρεύει των συνεδριών του Συμβουλίου και θα εκτελεί τις αποφάσεις διά του Γενικού Διευθυντή.
• Θα υπογράφει ή θα εξουσιοδοτεί οποιονδήποτε υπάλληλο του Συμβουλίου να υπογράφει οποιαδήποτε άδεια ή έγγραφο χορηγείται ή εκδίδεται με βάση τον παρόντα Νόμο ή οποιονδήποτε άλλο Νόμο ή οποιουσδήποτε Κανονισμούς που εκδίδονται με βάση τους Νόμους αυτούς, βάσει των οποίων μεταβιβάζονται αρμοδιότητες και εξουσίες στον Επαρχιακό Οργανισμό Αυτοδιοίκησης.
• Θα υπογράφει τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Συμβουλίου στις οποίες έχει προεδρεύσει, θα ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα ή εξουσία η οποία τού ανατίθεται δυνάμει των διατάξεων.

Το κάθε Συμβούλιο, του οποίου προεδρεύει ο Περιφερειάρχης, θα απαρτίζεται από δεκαέξι μέλη, περιλαμβανομένου του Αντιπροέδρου. Δέκα από τα μέλη αυτά θα προέρχονται από τα οικεία Δημοτικά Συμβούλια και έξι από τα οικεία Κοινοτικά Συμβούλια.

Οι νέες αρμοδιότητες των Δημάρχων

Ο Δήμαρχος θα ασκεί την εκτελεστική εξουσία τoυ Δήμου του.

Θα εκπροσωπεί τον Δήμο σε όλες τις επίσημες σχέσεις του.

Θα προεδρεύει των συνεδριάσεων τoυ Συμβουλίου, της Διαχειριστικής Επιτροπής ή των επιτροπών των oπoίωv αποτελεί μέλος.

Θα προΐσταται όλων των υπηρεσιών τoυ Δήμου.

Θα διατάσσει την είσπραξη των δημοτικών εσόδων και θα εκδίδει χρηματικά εντάλματα σε βάρος των πρoϋπoλoγισμώv ή των πιστώσεων, με απόφαση τoυ Συμβουλίου.

Μεταξύ άλλων θα ενεργεί ως Λειτουργός Τέλεσης Γάμων και θα ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα ή εξουσία τού ανατίθεται.

Πώς διαμορφώνονται οι 20 Δήμοι

Οι νέοι Δήμοι διαμορφώνονται ως εξής:

Στη Λευκωσία δημιουργούνται πέντε Δήμοι, στη Λεμεσό τέσσερεις, στη Λάρνακα πέντε, στην Πάφο τέσσερεις και στην Αμμόχωστο δύο.

Επαρχία Λευκωσίας:

• Δήμος Λευκωσίας, με έδρα τη Λευκωσία, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Λευκωσίας, Αγίου Δομετίου, Έγκωμης και Αγλαντζιάς, οι οποίοι μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λευκωσίας.
• Δήμος Λακατάμιας, με έδρα τη Λακατάμια, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Λακατάμιας και Τσερίου, καθώς και τον κοινοτικό συνοικισμό Ανθούπολης, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λακατάμιας.
• Δήμος Λατσιών-Γερίου, με έδρα τα Λατσιά, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Λατσιών και Γερίου, οι οποίοι μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λατσιών-Γερίου.
• Δήμος Νότιας Λευκωσίας-Ιδαλίου, με έδρα το Ιδάλιον, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Ιδαλίου και τις κοινότητες Αλάμπρας, Λυμπιών, Νήσου, Πέρα Χωρίου και Ποταμιάς, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Νότιας Λευκωσίας-Ιδαλίου.
• Δήμος Στροβόλου.

Επαρχία Λεμεσού:

• Δήμος Λεμεσού, με έδρα τη Λεμεσό, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Λεμεσού και Μέσα Γειτονιάς, καθώς και την κοινότητα Τσερκέζων, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λεμεσού.
• Δήμος Ανατολικής Λεμεσού, με έδρα τον Άγιο Αθανάσιο, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Αγίου Αθανασίου και Γερμασόγειας, καθώς και τις κοινότητες Αγίου Τύχωνα, Ακρούντας, Μαθικολώνης, Μουτταγιάκας και Φοινικαριών, Αρμενοχωρίου που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού.
• Δήμος Πολεμιδιών, με έδρα τα Πολεμίδια, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Κάτω Πολεμιδιών και την κοινότητα Άνω Πολεμιδιών, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Πολεμιδιών.
• Δήμος Δυτικής Λεμεσού, με έδρα τον Ύψωνα, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Ύψωνα και τις κοινότητες Ακρωτηρίου Ασώματου (Λεμεσού), Επισκοπής (Λεμεσού), Ερήμης, Καντού, Κολοσσίου, Σωτήρας (Λεμεσού) και Τραχωνίου(Λεμεσού), που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Δυτικής Λεμεσού.

Επαρχία Λάρνακας:

• Δήμος Λάρνακας, με έδρα τη Λάρνακα, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Λάρνακας και Λιβαδιών, καθώς και την κοινότητα Βορόκληνης, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λάρνακας.
• Δήμος Αραδίππου, με έδρα την Αραδίππου, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Αραδίππου, καθώς και τις κοινότητες Κελλιών και Τρούλλων, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αραδίππου.
• Δήμος Δρομολαξιάς-Μενεού, με έδρα τη Δρομολαξιά, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Δρομολαξιάς-Μενεού, καθώς και τις κοινότητες Κιτίου, Περιβολιών (Λάρνακας) και Τερσεφάνου, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Δρομολαξιάς-Μενεού.
• Δήμος Λευκάρων, με έδρα τα Λεύκαρα, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Λευκάρων και τις κοινότητες Βάβλας, Δελίκηπου, Κάτω Λευκάρων, Κόρνου, Λάγιας και Σκαρίνου, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Λευκάρων.
• Δήμος Αθηένου, με έδρα την Αθηένου, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Αθηένου και την κοινότητα Αβδελερού, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αθηένου.

Επαρχία Πάφου:

• Δήμος Ανατολικής Πάφου, με έδρα τη Γεροσκήπου, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Γεροσκήπου και τις κοινότητες Αγίας Μαρινούδας, Αχέλειας, Κονιών και Τίμης, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Ανατολικής Πάφου.
• Δήμος Δυτικής Πάφου, με έδρα την Πέγεια, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Ακουρσού, Ίνειας, Κάθικα, Κάτω Αρόδων, Κισσόνεργας και Πάνω Αρόδων, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Δυτικής Πάφου.
• Δήμος Πόλης Χρυσοχούς, με έδρα την Πόλη Χρυσοχούς, ο οποίος αποτελείται από τον Δήμο Πόλης Χρυσοχούς και τις κοινότητες Αγίας Μαρίνας (Χρυσοχούς), Ανδρολίκου, Αργάκας, Γιαλιάς, Δρούσειας, Κρίτου Τέρα, Μακούντας, Νέου Χωριού (Πάφου), Νέων Δημμάτων, Πελαθούσας, Πωμού, Τέρα και Χρυσοχούς, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Πόλης Χρυσοχούς∙
• Δήμος Πάφου.

Επαρχία Αμμοχώστου

• Δήμος Αγίας Νάπας, με έδρα την Αγία Νάπα, ο οποίος αποτελείται από τους δήμους Αγίας Νάπας και Σωτήρας, καθώς και τις κοινότητες Αυγόρου, Άχνας και Λιοπετρίου, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αγίας Νάπας.
• Δήμος Παραλιμνίου – Δερύνειας, με έδρα το Παραλίμνι, ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Παραλιμνίου και Δερύνειας, καθώς και τις κοινότητες Αχερίτου και Φρενάρους, που μετονομάζονται στα αντίστοιχα ομώνυμα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Παραλιμνίου.

Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει με λαβύρινθο το νέο σκηνικό που ονομάζεται Τοπική Αυτοδιοίκηση, ωστόσο αν όλα λειτουργήσουν ορθά, θα μπορούσε να αλλάξουν προς το καλύτερο τη σχέση των Τοπικών Αρχών με τους πολίτες. Αν όχι, ίσως οδηγήσουν σ’ ένα νέο «Βατερλώ».

Διαβάστε ακόμα: Πώς θα διεξαχθούν οι διπλές εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Ευρωβουλή