Νταβός 2024: Σύννεφα πάνω από την παγκόσμια οικονομία

Ανησυχία στην παγκόσμια οικονομία έχουν προκαλέσει οι γεωπολιτικές εξελίξεις σε Ευρώπη, ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Ο γειτονικός πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι πυραυλικές επιθέσεις μεταξύ Ιράν και Ιράκ, καθώς και οι συνεχείς επιθέσεις της τρομοκρατικής οργάνωσης των Χούθι κατά εμπορικών πλοίων που διακινούνται στην Ερυθρά θάλασσα, αλλάζοντας τον χάρτη της ναυτιλιακής δραστηριότητας, ψαλιδίζουν την αισιοδοξία για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Τα πλοία αναγκάζονται να αλλάξουν διαδρομή και να κατευθυνθούν προς τη νότια Αφρική για να καταλήξουν στον προορισμό τους. Αυτή η μαζική εκτροπή της ναυτιλίας οδηγεί σε αποσταθεροποίηση του διεθνούς εμπορίου και των αλυσίδων εφοδιασμού, αύξηση των ναύλων και κατ’ επέκταση σε αναζωπύρωση του πληθωρισμού και αύξηση των τιμών των καυσίμων.

Συνεπώς όλες αυτές οι εξελίξεις δημιουργούν αβεβαιότητα για την χάραξη της οικονομικής πολιτικής και προσγειώνουν τις επιθυμίες για οικονομική σταθερότητα μέσα σε κλίμα ομίχλης. Όπως προκύπτει, ο τόνος των συζητήσεων στο συνέδριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε αυτές τις μέρες στο Νταβός της Ελβετίας δεν ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος και ικανοποιητικός. Την ίδια ώρα, οι εκλογικές αναμετρήσεις που αναμένεται να διεξαχθούν φέτος σε αρκετές χώρες ανά τον κόσμο, και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, προκαλούν έντονη πολιτική αστάθεια.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον πληθωρισμό

Ο Φρανσουά Ντε Γκαλό, διοικητής της γαλλικής κεντρικής τράπεζας, επέμεινε ότι το έργο της εξουδετέρωσης του πληθωρισμού δεν έχει ολοκληρωθεί. Αλλά πρόσθεσε: «Η σύσφιγξη των επιτοκίων ήταν αρκετά επιτυχής μέχρι στιγμής, και πιο επιτυχής από ό,τι περιμέναμε στο Νταβός ας πούμε πριν από ένα χρόνο. Αυτό που βλέπουμε και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού είναι κάτι σαν ήπια προσγείωση».

Παρ’ όλα αυτά, η διάχυτη διάθεση μεταξύ των συνέδρων επικεντρώθηκε στον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στην οικονομική πολιτική ένα πλήθος γεωπολιτικών κινδύνων.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο να δίνει έναν απαισιόδοξο τόνο, λέγοντας ότι ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια εποχή «συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων, κατακερματισμού και φόβου». Η ίδια πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αντιμετωπίζουμε τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την παγκόσμια τάξη στη μεταπολεμική εποχή».

«Το όλο θέμα [των γεωπολιτικών διαταραχών] γίνεται πραγματικά πολύπλοκο», δήλωσε ο Beat Simon, εμπορικός διευθυντής logistics στην DP World, έναν από τους μεγαλύτερους διαχειριστές τερματικών σταθμών εμπορευματοκιβωτίων, ο οποίος προειδοποίησε ότι η αύξηση του κόστους ναυτιλίας σε συνδυασμό με τις δυνητικά υψηλότερες τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό.

Ο σοβαρότερος κίνδυνος για τον πληθωρισμό, λένε οι αναλυτές, είναι ότι οι αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου τρομάζουν με την προοπτική μιας πολύ ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Η τιμή του πετρελαίου υποχώρησε το τελευταίο τρίμηνο του 2023, ακόμη και όταν μαινόταν η σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας.

Μέχρι στιγμής τα υψηλά επίπεδα πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας, η επιβράδυνση της ζήτησης και οι ισχυρές προμήθειες εκτός ΟΠΕΚ+ έχουν περιορίσει τις ανησυχίες για διακοπή του εφοδιασμού πετρελαίου.

Ωστόσο, ένα άλμα στην τιμή του πετρελαίου στα τέλη της περασμένης εβδομάδας στον απόηχο των πληγμάτων εναντίον των Χούθι, που ανέβασαν το Brent κατά 4% στα 80,50 δολάρια το βαρέλι, ενέτεινε τους φόβους των αγορών ότι η απόκριση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι οιωνός κακών μαντάτων και μεγάλων προβλημάτων στο μέλλον.

Η πτώση του ενεργειακού κόστους στάθηκε καθοριστική για τη μείωση του πληθωρισμού, επομένως οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτή την καθοδική πορεία θα απειλούσε τη μάχη κατά του πληθωρισμού. Μια αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10% μπορεί να αυξήσει τον πληθωρισμό της ευρωζώνης κατά 0,4% εντός ενός έτους, ανέφερε πηγή των FT.

Διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα

Οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού, μια σημαντική ανησυχία για την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, βρίσκονται επί του παρόντος υπό στενή παρακολούθηση, καθώς αξιολογεί τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με την αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Η Λαγκάρντ υπογράμμισε βασικούς παράγοντες που απαιτούν προσεκτική παρατήρηση, συμπεριλαμβανομένων των μισθολογικών διαπραγματεύσεων, των περιθωρίων κέρδους, των τιμών της ενέργειας και της διαφαινόμενης πιθανότητας επανεμφάνισης εμπλοκών στις αλυσίδες εφοδιασμού. Σε εκδήλωση στο Νταβός, εξέφρασε τις σοβαρές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν αυτές οι συνιστώσες στις προσπάθειες της ΕΚΤ κατά του πληθωρισμού.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του Robert Holzmann, βρίσκονται σε εγρήγορση για την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, αναγνωρίζοντάς την ως πιθανή απειλή για τις τιμές καταναλωτή. Οι συνεχιζόμενες επιθέσεις των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούθι σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα αποτελούν σημαντική πρόκληση για το παγκόσμιο εμπόριο. Η Δύση στοχεύει στην αποθάρρυνση περαιτέρω ενεργειών, ενώ παράλληλα κινείται στη λεπτή ισορροπία της αποτροπής μιας ευρύτερης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, σε μια περιοχή που είναι ήδη τεταμένη λόγω του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς.

Χαβιέ Μιλέι: «Ο δυτικός κόσμος βρίσκεται σε κίνδυνο»

Στην πρώτη του διεθνούς εμβέλειας εμφάνιση ο νέος Πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέ Μιλέι, κάλεσε τους επιχειρηματίες και τους πολιτικούς ηγέτες στο Νταβός να απορρίψουν τον σοσιαλισμό και αντ' αυτού να αγκαλιάσουν τον «καπιταλισμό των ελεύθερων επιχειρήσεων» για να θέσουν ένα τέλος στην παγκόσμια φτώχεια. «Σήμερα, είμαι εδώ για να σας πω ότι ο δυτικός κόσμος βρίσκεται σε κίνδυνο», είπε ο Μιλέι σε ειδική ομιλία στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, σύμφωνα με το CNBC. «Και βρίσκεται σε κίνδυνο γιατί αυτοί που υποτίθεται ότι πρέπει να υπερασπιστούν τις αξίες της Δύσης συνυπάρχουν από ένα όραμα για τον κόσμο που οδηγεί αναπόφευκτα στον σοσιαλισμό και ως εκ τούτου στη φτώχεια», πρόσθεσε. Σε δραματικούς τόνους απευθύνθηκε στους ηγέτες και τους επιχειρηματίες στο Νταβός, λέγοντας: «Μην παραδοθείτε στην προέλαση του κράτους. Το κράτος δεν είναι η λύση. Το κράτος είναι το ίδιο το πρόβλημα. Είστε οι πραγματικοί πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας! Ζήτω η ελευθερία, γ@μώτο!».

Ο Αργεντίνος πρόεδρος αντιμετωπίζει σειρά προκλήσεων στη χώρα του — την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, που παραμένει επί μακρόν βυθισμένη στην κρίση. Η αγοραστική δύναμη στη νοτιοαμερικανική χώρα έχει καταποντιστεί από τον ιλιγγιώδη πληθωρισμό, που ξεπερνά το 210%, στο υψηλότερο επίπεδό του εδώ και 32 χρόνια, ενώ δύο στους πέντε Αργεντινούς ζουν στη φτώχεια. Ο Μιλέι είπε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική πέρα από τη «θεραπεία σοκ». Έχει προτείνει τη δολαριοποίηση της οικονομίας, την κατάργηση της κεντρικής τράπεζας της χώρας και την ιδιωτικοποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος.