Αναδιάρθρωση και στρατηγική σμίκρυνση σε περιόδους αβεβαιότητας

Καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να επιβιώσουν σε περίοδο συνεχόμενης αβεβαιότητας, τα εργαλεία αναδιάρθρωσης, τα οποία μπορεί να εφαρμοστούν είτε στα αρχικά στάδια των κινδύνων αλλά και μετέπειτα στα στάδια των δυσκολιών, μπορούν να φέρουν σημαντικά αποτελέσματα προς όφελος των εταιρειών οι οποίες τα εφαρμόζουν με στόχο τη συνέχεια της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και επιβίωσης.

Αναδιαρθρώσεις και η έννοια της πρόληψης

Τα τελευταία χρόνια παρατηρήσαμε αναδιαρθρώσεις εταιρειών σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Κάποιες αποδείχθηκαν επιτυχείς, κάποιες άλλες επέφεραν την οικονομική καταστροφή. Όλες οι αναδιαρθρώσεις, όμως, εφαρμόστηκαν με σκοπό να βελτιώσουν μια προβληματική πραγματικότητα και να προετοιμάσουν το έδαφος για το αβέβαιο μέλλον.

Το κλειδί της επιτυχίας για τη διασφάλιση της συνέχειας της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της επιβίωσης είναι η προνοητικότητα και η καίρια δράση των διοικητικών συμβουλίων, των διευθυντών και των ιδιοκτητών. Η έννοια της πρόληψης σε πολλές περιπτώσεις είναι ζωτικής σημασίας στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Η ουσία αυτής της πράξης κρύβεται στην ανίχνευση διαφαινόμενων δυσκολιών και στην αντιμετώπισή τους σε πρώιμα στάδια . Η εύλογη ερώτηση στην προκειμένη περίπτωση είναι πως προβλέπουμε τις δυσκολίες για να ληφθούν οι κατάλληλες δράσεις σε καίριο χρόνο.

Ενδεχόμενοι κίνδυνοι στο επιχειρηματικό περιβάλλον και εργαλεία παρακολούθησης

Δυσκολίες σε επιχειρηματικό επίπεδο ενδέχεται να προκύψουν από κάθε υποτομέα ενός οργανισμού αλλά και στο περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται. Τέτοιες δυσκολίες μπορεί να δημιουργηθούν από ένα ρίσκο, έναν κίνδυνο που δεν αντιμετωπίζεται, μιαν ανεπάρκεια ή μια προβληματική κατάσταση που εξελίσσεται σε μια ενδοεπιχειρησιακή νόσο.

Βεβαίως, δεν είναι όλες οι συνθήκες ίδιες και δεν είναι όλοι οι κίνδυνοι προβλέψιμοι. Αυτό που οφείλεται όμως να γίνεται, είναι να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση για οποιοδήποτε οιωνό που σηματοδοτεί ότι καραδοκεί κίνδυνος, εσωτερικά σε μια εταιρεία αλλά και στο επιχειρηματικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται. Ακόμη και ένας μικρός κίνδυνος αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα ενδέχεται να φέρει δυστυχές αποτελέσματα.

Μερικές σηματοδοτήσεις κινδύνων αποτελούν μεταξύ άλλων:

• Η απώλεια σημαντικών πελατών ή η απότομη μείωση πελατείας/εισοδημάτων.
• Η αύξηση αποθεμάτων, τα οποία δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά.
• Η συνεχόμενη μη επίτευξη των προϋπολογισμών/στόχων.
• Η σημαντική αύξηση του ανταγωνισμού και μείωση στα περιθώρια κέρδους στην αγορά.
• Η διαταραχή του επιχειρηματικού μοντέλου (π.χ. διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα).
• Οι αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που επηρεάζουν άμεσα τον τομέα δραστηριοποίησης.
• Το αυξανόμενο και δυσανάλογο κόστος σε συνάρτηση με τον κύκλο εργασιών.
• Οι υψηλές δανειακές υποχρεώσεις, οι οποίες ενδεχομένως δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν στο μέλλον.
• Η απουσία ρευστότητας σε συγκεκριμένες περιόδους.

Οι ενέργειες για αντιμετώπιση των κινδύνων ενδέχεται να διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Η προσέγγιση, όμως, παραμένει η ίδια. Δεδομένης της συνεχούς παρακολούθησης, όταν αναπόφευκτα μια εταιρεία έρχεται αντιμέτωπη με έναν κίνδυνο, πρέπει να κάνει ένα βήμα πίσω και να αξιολογήσει την παρούσα κατάσταση και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις σε συνάρτηση με το όραμα και το επιχειρησιακό της πλάνο. Έπειτα, θα πρέπει να ανιχνευθούν τα αίτια που δημιούργησαν έναν κίνδυνο, να δημιουργηθεί ένα ξεκάθαρο πλάνο και να ακολουθήσει η έγκαιρη δράση και η ανάληψη προληπτικών ενεργειών για εξάλειψη του κινδύνου σε αρχικά στάδια ή αντιδραστικών ενεργειών στο στάδιο της δυσκολίας.

Έχοντας, λοιπόν, εξετάσει τα παραπάνω, οι εταιρείες πρέπει ιδανικά να δράσουν προληπτικά στο στάδιο του κινδύνου, ειδάλλως, αντιδραστικά στο στάδιο της δυσκολίας. Οι στρατηγικές αναδιάρθρωσης ποικίλλουν και μπορούν να εφαρμόζονται και στα δύο στάδια.

Στρατηγική σμίκρυνση

Όταν το στάδιο της προληπτικής δράσης έχει περάσει και ο κίνδυνος δεν αντιμετωπίστηκε έγκαιρα και έχει γίνει πλέον δυσκολία, η οποία απειλεί την επιβίωση μιας επιχείρησης, η αβεβαιότητα αυξάνεται και έρχεται η ώρα για μιαν αντιδραστική αντιμετώπιση. Μια ενδιαφέρουσα αντιδραστική στρατηγική είναι η στρατηγική σμίκρυνση. Η τακτική αυτή έχει εφαρμοστεί σε αρκετές περιπτώσεις σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, μειώνοντας τους κινδύνους σε ανεκτά επίπεδα. Κάθε περίπτωση χρήζει διαφορετικής αντιμετώπισης. Η αντιμετώπιση, ανάλογα με την περίπτωση, σχηματίζεται πάντοτε σε συνάρτηση με τις δυσκολίες και το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Μερικές δράσεις που λαμβάνουν χώραν κατά την διάρκεια στρατηγικών σμικρύνσεων είναι οι ακόλουθες:

• Εστίαση στις βασικές δραστηριότητες της εταιρείας με μεγάλα περιθώρια κέρδους και δυνατότητες ανάπτυξης.
• Τερματισμός και ρευστοποίηση μη βασικών και μη κερδοφόρων δραστηριοτήτων.
• Εξωτερική ανάθεση μη παραγωγικών δραστηριοτήτων.
• Αναδιανομή των πόρων (π.χ. ανθρώπινου δυναμικού, χρηματοοικονομικές επενδύσεις, διοικητική στρατηγική) για την ενίσχυση των βασικών δραστηριοτήτων.
• Πώληση και επαναμίσθωση περιουσιακών στοιχείων που παράγουν εισοδηματική ροή.

Επίσης, είναι προτεινόμενο να ακολουθούνται κατά τη διάρκεια εφαρμογής των στρατηγικών σμικρύνσεων, οι ακόλουθες πρακτικές:

• Καίρια και συνολική ενημέρωση των εργαζομένων αναφορικά με τις αλλαγές που εφαρμόζονται, καθώς πρέπει να πειστούν αφού θα έχουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή τους.
• Προσαρμογή/ανασχεδιασμός των διαδικασιών της εταιρείας σε μια ενδεχόμενη εταιρική σμίκρυνση.
• Σταδιακή εφαρμογή όποιων αλλαγών επιλεχθούν, αφού οι ξαφνικές αλλαγές συνήθως εκλαμβάνονται ως αδυναμία που οδηγεί στην αβεβαιότητα ή και σε αλλά αρνητικά αποτελέσματα.
• Αποφυγή της αλόγιστης μείωσης του λειτουργικού κόστους, είτε με τη μείωση της ποιότητας των πρώτων υλών είτε με την αποχώρηση σημαντικών, για τη συνέχεια της λειτουργίας της εταιρείας, εργαζομένων.

Ανακεφαλαιώνοντας, είτε δρώντας προληπτικά είτε αντιδραστικά, οι οργανισμοί που επιτυγχάνουν σε αναδιαρθρώσεις ή στρατηγικές σμικρύνσεις, το καταφέρνουν συνδυάζοντας προσεκτικό σχεδιασμό, αποτελεσματική επικοινωνία και εστίαση στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους. Σε ένα εταιρικό τοπίο, όπου οι στρατηγικές αποφάσεις διαμορφώνουν πεπρωμένα, η επιτυχία απαιτεί πείρα, διορατικότητα και σταθερό χέρι. Η φύση, ο τρόπος και το χρονικό σημείο στο οποίο μπορεί μια τέτοια στρατηγική να εφαρμοστεί είναι συνήθως οι παράγοντες που καθορίζουν αν συγκεκριμένη τακτική θα αποφέρει καρποφόρα αποτελέσματα.

*ΕΛΕΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Senior Manager, Restructuring & Debt Advisory, KPMG Limited

*ΑΘΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Manager, Restructuring & Debt Advisory, KPMG Limited

*ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΟΛΛΥΡΙΩΤΗΣ, Senior Advisor II, Restructuring & Debt Advisory, KPMG Limited