Ραντεβού στα τυφλά με παγίδα την ισότιμη κυριαρχία

Σε ραντεβού στα τυφλά εξελίσσεται επί του παρόντος η άτυπη τριμερής της Νέας Υόρκης, αφού ο ΓΓ του ΟΗΕ κάλεσε μεν του ηγέτες των δυο κοινοτήτων να συζητήσουν τη διαδικασία και το μέλλον των συνομιλιών, αλλά τόσο ο ίδιος όσο και οι συνεργάτες του κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους. Με βάση, δε, τις τουρκικές θέσεις γίνεται αντιληπτόν ότι η επιδίωξη της Άγκυρας και του Ερσίν Τατάρ είναι η έξοδος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την ΕΕ και τον ΟΗΕ και η ένταξη ενός άλλου πολιτειακού συστήματος, που θα περιλαμβάνει το ψευδοκράτος, αφού νομιμοποιηθεί διά της ισότιμης κυριαρχίας από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, την Ελλάδα και τα Ην. Έθνη. Και αυτό θα ήταν δυνατό να συμβεί στο πλαίσιο μιας τετραμερούς, την οποία ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ θέτει επί τάπητος ως μορφή νέας διαδικασίας.

Ποιο νομικό και πολιτικό οπλοστάσιο έχει στα χέρια του ο Πρόεδρος και πώς μπορεί να το χρησιμοποιήσει

Η ισότιμη κυριαρχία και ΜΟΕ

Η αποδοχή της ισότιμης κυριαρχίας και της χωριστής οντότητας επιβάλλει την αλλαγή του Πρωτοκόλλου 10, επί τη βάσει του οποίου ενετάχθη στην ΕΕ ολόκληρο το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αναστολή του κεκτημένου στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα, έχοντας μια μόνο κυριαρχία. Δεν είναι τυχαίο που η τουρκική πλευρά δεν θέλει στο τραπέζι των συνομιλιών την ΕΕ. Διότι, η ισότιμη κυριαρχία δεν συνάδει με το Πρωτόκολλο 10. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι, ούτε ο κ. Ντάουερ στη Λευκωσία ούτε η κ. Ολγκίν έχουν ενημερώσει τις δυο πλευρές περί των προθέσεων Γκουτέρες σχετικά με το ραντεβού που έδωσε στη Νέα Υόρκη. Η δε Λευκωσία ισχυρίζεται ότι δεν γνωρίζει επακριβώς το περιεχόμενο της έκθεσης Ολγκίν μετά τις επαφές της στην Κύπρο, την ίδια στιγμή, κατά την οποία, ο Ερσίν Τατάρ επιμένει ότι: Α) Δεν υπάρχει κοινή βάση συνομιλιών. Β) Δεν θα συζητήσει στη βάση της ομοσπονδίας. Γ) Η βάση πλέον των συνομιλιών θα είναι αυτή της ισότιμης κυριαρχίας, που παραπέμπει σε δυο κράτη. Αυτή, μάλιστα, την ισότιμη κυριαρχία επιδιώκει να την επιτύχει μέσω των ΜΟΕ και της λεγόμενης άρσης της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων, της χωριστής διεθνούς εκπροσώπησης, της νομιμοποίησης του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου και της λειτουργίας του λιμανιού της Αμμοχώστου. Δ) Η διαδικασία θα πρέπει να προχωρήσει με Τετραμερή συν ένα. Δηλαδή μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στην παρουσία του ΓΓ των Ην. Εθνών, με απώτερο στόχο να ισχυριστεί ότι γίνεται στη βάση της ισότιμης κυριαρχίας.

Το ξήλωμα των ψηφισμάτων και η Βρετανία

Η τουρκική πλευρά επιδιώκει την αλλαγή της βάσης των συνομιλιών και της διαδικασίας. Για πρώτη, μάλιστα, φορά θέλει ν’ αφήσει εκτός τη Βρετανία, διότι: Α) Θέλει να περιορίσει τον ρόλο του Λονδίνου ως μέλους του Σ. Ασφαλείας. Β) Η τουρκική πλευρά θεωρεί κατά καιρούς πως η Βρετανία είναι δεσμευμένη στο Ψήφισμα 186 του ’64 του Σ. Ασφαλείας, που: 1) Συνιστά τη θεμελίωση της αναγνώρισης της κυπριακής Κυβέρνησης και του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων, ως αποτέλεσμα των διακοινοτικών ταραχών του ’63. Οι Βρετανοί είχαν στηρίξει τότε το Ψήφισμα 186, διότι η τύχη του κράτους ήταν συνδεδεμένη με την τύχη των Βάσεων και δη της λεγόμενης κυριαρχίας τους, που κατά μία άποψη δεν έχει κρατική, αλλά συμβατική διάσταση. 2) Το νομικό πλαίσιο της παρουσίας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο, κατόπιν συμφωνίας με το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό το καθεστώς θέλει ν’ αλλάξει η τουρκική πλευρά με χωριστή συμφωνία μεταξύ της ίδιας και του ΟΗΕ και δη του Σ. Ασφαλείας, για να ξηλώσει τα Ψηφίσματα, επί τη βάσει των οποίων αναγνωρίζεται το υφιστάμενο κράτος και η κυβέρνησή του (βλέπε εκτενέστερα στη συνέχεια).

Η τετραμερής συν ένα…

Η Λευκωσία θεωρεί ότι με τον τρόπο αυτό αλλάζει η διαδικασία και η ίδια στηρίζει τη φόρμουλα της Πενταμερούς, μιας και η Βρετανία είναι μέρος του προβλήματος ως εγγυήτρια δύναμη. Η ελληνική Κυβέρνηση είχε συζητήσει το θέμα αυτό με την κυπριακή, για να γνωρίζει πώς μπορούν να κινηθούν. Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι τηρεί σιγήν, ενώ η Λευκωσία έχει δημόσια δηλώσει διά του Προέδρου Χριστοδουλίδη ότι: 1) Δεν αποδέχεται την τετραμερή. 2) Δεν είναι ελαστικός στις κόκκινες γραμμές, δηλαδή στο πλαίσιο Γκουτέρες.

Το άτυπο έγγραφο

Ούτως ή άλλως η κυπριακή Κυβέρνηση είναι ανήσυχη, διότι, τι θα συμβεί εάν ο κ. Γκουτέρες καταθέσει ένα νέο άτυπο έγγραφο για να μοιράσει τη διαφορά μεταξύ των πλευρών, ανεξαρτήτως εάν είναι ή όχι στη βάση του προηγούμενου δικού του πλαισίου, δηλαδή εκείνου, που κατατέθηκε στο Κραν Μοντανά; Θα το απορρίψει η Λευκωσία; Αυτή είναι η μια επιλογή. Η άλλη είναι εκείνη των ΜΟΕ, για να σπάσει ο πάγος, αλλά και κάτι άλλο: Αντί οι δυο πλευρές θα συζητήσουν τη συνολική λύση, να προσεγγίσουν η μία την άλλη σταδιακά μέσω των ΜΟΕ. Ποια ΜΟΕ όμως και ποια διαδικασία μπορεί να αποφασιστεί, όταν η τουρκική πλευρά στηρίζει ακόμη και αυτά τα ΜΟΕ στη λογική και πρακτική εφαρμογή της ισότιμης κυριαρχίας; Ταυτοχρόνως, εγείρεται το εξής ερώτημα: Πώς θα αντιδράσει ο Πρόεδρος ή ο ΓΓ του ΟΗΕ εάν ο Τατάρ καταθέσει γραπτώς τις θέσεις του; Ας υποθέσουμε ότι ο Πρόεδρος τις απορρίπτει, ότι δεν θα τις παραλάβει, το ίδιο άραγε θα πράξει και ο κ. Γκουτέρες; Πώς θα το αρνηθεί όταν είναι ουδέτερος και όταν τις έχει ήδη καταγράψει η κ. Ολγκίν; Κυβερνητική πηγή διερωτάτο: «Γιατί μας καλεί ο ΓΓ του ΟΗΕ, εάν δεν έχει κάτι στο μυαλό του, για το οποίο δεν μας έχει ακόμη ενημερώσει, αφού γνωρίζει τις θέσεις των δυο πλευρών;». Είναι πρόδηλη η ανησυχία της Λευκωσίας για την όποια αλλαγή της βάσης των συνομιλιών, στη λογική του τετραγωνισμού του κύκλου, όπως είχε πει ο κ. Γκουτέρες.

Από τη στιγμή, που η τουρκική πλευρά επιμένει στην ισότιμη κυριαρχία, ο Πρόεδρος έχει τις εξής επιλογές για να αποφύγει περιπέτειες:

Επιλογή πρώτη επί των τουρκικών θέσεων:

Να ζητήσει από τον ΓΓ του ΟΗΕ να θεωρηθούν ως μη ισχύουσες οι τουρκικές θέσεις περί ισότιμης κυριαρχίας, διότι είναι αντίθετες με τα ψηφίσματα του Σ. Ασφαλείας και με τη βάση των συνομιλιών, αφού καταργούν κράτος μέλος του Οργανισμού, καθώς και της ΕΕ. Ταυτοχρόνως, δεν μπορεί να αναγνωριστεί οντότητα που προέκυψε από τη βία και τη χρήση των όπλων. Συνεπώς, ούτε επίσημο ούτε ανεπίσημο έγγραφο της τουρκικής πλευράς μπορεί να αρχειοθετηθεί ή να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης ή να προκύψει επί τούτου οποιοσδήποτε συμβιβασμός.

Επιλογή δεύτερη επί της βάσης των συνομιλιών και της διαδικασίας:

1. Ισχύουν οι αποφάσεις του Σ. Ασφαλείας για τον σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως είναι το Ψήφισμα 360 του Σ.Α., που αναφέρει ότι: «Όλα τα κράτη έχουν διακηρύξει τον σεβασμό τους προς την κυριαρχία, ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της Kυπριακής Δημοκρατίας». Σε αυτό προστίθενται τα Ψηφίσματα 541 και 550, που τονίζουν ότι δεν μπορεί να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος και οι θεσμοί του. Γιατί; Διότι είναι προϊόν βίας και χρήσης όπλων. Ως εκ τούτου, υπάρχει παραβίαση του άρθρου 2, παράγραφος 4 του Χάρτη του ΟΗΕ. Πώς μπορεί το ψευδοκράτος να μετατραπεί σε συνιστών κρατίδιο ή χωριστό κράτος; Δεν θα είναι η νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής; Δεν θα είναι ως να παράγει δίκαιο η παρανομία;
2. Ισχύει το Πρωτόκολλο 10, επί τη βάσει του οποίου ενετάχθη ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ, με αναστολή του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα της, λόγω κατοχής. Και η εφαρμογή του κεκτημένου στον βορρά μπορεί να γίνει ομοφώνως. Δηλαδή με τη σύμφωνο γνώμη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, εάν η τουρκοκυπριακή πλευρά θέλει την ένταξή της στην ΕΕ, θα πρέπει να αναγνωρίσει, καθώς και η Τουρκία, την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως άλλωστε καθορίζει η Αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005. Αυτή, άλλωστε, είναι η υποχρέωση της Τουρκίας για να προχωρήσει η ενταξιακή της πορεία στην ΕΕ. Υπό αυτές τις συνθήκες, πώς η Τουρκία και ο Τατάρ μπορούν να αξιώνουν την ισότιμη κυριαρχία; Είναι ως να θέλουν την έξοδο της Κυπριακής Δημοκρατίας από την ΕΕ και την είσοδο του ψευδοκράτους. Διότι, μετά την ισότιμη κυριαρχία, για να γίνει ένταξη των κατεχόμενων στην ΕΕ, θα πρέπει ν’ αλλάξει και το Πρωτόκολλο 10. Θα υπάρχουν δυο και όχι μια κυριαρχία, με χωριστό γεωγραφικό και πληθυσμιακό έλεγχο. Τα πράγματα θα περιπλεχτούν νομικά και πολιτικά. Γιατί; Διότι είτε θα βγει η Κυπριακή Δημοκρατία για να μπουν στην ΕΕ δυο άλλα κράτη είτε θα μείνουν οι ελεύθερες περιοχές στην έκταση που έχουν σήμερα και εφαρμόζεται το κεκτημένο με ένταξη εντός άλλου κρατιδίου και αλλαγή του Πρωτοκόλλου 10. Η ουσία είναι η εξής: Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα είναι μέλος της ΕΕ με το καθεστώς που έχει σήμερα. Εάν γίνει κάτι τέτοιο δεκτό, αντί η ένταξή μας στην ΕΕ να οδηγήσει στην επανενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στην Κυπριακή Δημοκρατία και στην εφαρμογή, μέσω αυτής, του κεκτημένου στον βορρά, τελικώς θα επέλθει η διχοτόμηση και η έξοδος του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας από την ΕΕ. Με αποτέλεσμα αυτό το ενιαίο κράτος να αντικατασταθεί είτε από δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη με πολιτική ισότητα είτε από δυο χωριστά κράτη με ισότιμη κυριαρχία και εκ περιτροπής Προεδρία, που θα καταγράφει διεθνώς τη διχοτόμηση της εκτελεστικής εξουσίας.

ΜΟΕ και Μοντέλο Αμμοχώστου

Στο πλαίσιο των ΜΟΕ, θα ήταν δυνατό να καταστεί η Αμμόχωστος μια κοινή ζώνη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, όπου θα εφαρμοστεί το κεκτημένο μέσω της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οποίας η Κυβέρνηση θα εκχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δυνατότητα να λειτουργήσει το λιμάνι της πόλης και έτσι θα επιλυθεί τμηματικά το ζήτημα του λεγόμενου εμπάργκο. Αυτή θα είναι μια μορφή ΜΟΕ, που θα βοηθήσει στην επίλυση του Κυπριακού στη βάση του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου, χωρίς την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εάν η τουρκική πλευρά πει όχι, είναι πρόδηλον ότι δεν επιθυμεί λύση αλλά διάλυση και ο ΓΓ του ΟΗΕ, όπως και η ΕΕ, ουδόλως μπορούν να ανεχθούν την παραγωγή δικαίου μέσω της αδικίας, διότι θα δημιουργήσουν παγκόσμιο προηγούμενο, που θα σηματοδοτήσει τη δική τους αυτοκατάργηση μαζί με τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων

Δείτε πιο κάτω την ανάλυση του Δρ. Γιάννου Χαραλαμπίδη στις ΤΟΜΕΣ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ: