Κοροϊδία, εκβιασμός και τερματικό… χωρίς τερματισμό

Οσμή σκανδάλου αποπνέουν τα ενεργειακά σχέδια της Κυβέρνησης, μετά τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας την τελευταία εβδομάδα. Η επεισοδιακή συνεδρία της Επιτροπής Ελέγχου σε συνάρτηση με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αντί να ρίξουν φως, μάλλον γέμισαν με περισσότερες σκιές το όλο ζήτημα. Ένα τερματικό, του οποίου η ανέγερση συζητείτο από το 2007 με πρωτοβουλία Τάσσου Παπαδόπουλου, δόθηκε τελικά η εντολή γι’ αυτήν το 2018 και, παρά το γεγονός ότι ως χρονολογία παράδοσης είχε συμφωνηθεί το 2020 (Ιούλιος συγκεκριμένα), τέσσερα χρόνια μετά, τερματικό γιοκ. Σαν να μην έφτανε όμως αυτό, οι σκιές δεν σταματούν εκεί, αφού η Κοινοπραξία ζητά πλέον μέσω διαιτητικού δικαστηρίου το ποσό των 200 εκατομμυρίων ευρώ ως αποζημίωση, ενώ παράλληλα γίνεται λόγος για απόκρυψη καθυστερήσεων και επιπλέον δαπανών προς τον εργολάβο του έργου. Αντεπιτίθεται η Κυπριακή Δημοκρατία, που αξιώνει ποσό 67 εκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο της διαιτησίας, μεταξύ άλλων, για τις ζημιές που υπέστη ο καταναλωτής εξαιτίας της αναβολής της έλευσης φυσικού αερίου.

Ζ. Κουλίας: «100 τρύπες που ευνοούν τον εργολάβο στη σύμβαση»

Μιλώντας στη «Σημερινή» ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών και βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, δήλωσε πως η συζήτηση για την πλατφόρμα είχε ανοίξει από το 2007 από τον Τάσσο Παπαδόπουλο, με τους Άντρο Κυπριανού και Νίκο Αναστασιάδη να αντιτίθενται τότε στο πλαίσιο προεκλογικής διαφωνίας. Έντεκα χρόνια αργότερα, το 2018, η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε στην ανάθεση του έργου στην Κοινοπραξία JV China Petroleum Pipeline Engineering Co Ltd και METRON S.A., με τις Hudong-Zhonghua Shipbuilding Co. Ltd and Wilhelmsen Ship Management Limited. Με συμφωνία παράδοσης στα δύο χρόνια εκκίνησε η διαδικασία κι ενώ το έργο θα έπρεπε να είχε παραδοθεί τον Σεπτέμβριο του 2022, είχε ζητηθεί παράταση για τον Ιούλιο του 2023, δόθηκε νέο χρονοδιάγραμμα για Οκτώβριο του 2023 και μετά δόθηκε άλλο χρονοδιάγραμμα για το 2024. Εκτός αυτού, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου, την περίοδο του κορωνοϊού δόθηκαν «παράνομα» άλλα 25 εκατομμύρια ευρώ -με αιτιολογικό την αύξηση της τιμής του χάλυβα- και ενώ η συμφωνία προνοούσε ο εργολάβος να υποστεί οποιεσδήποτε ανατιμολογήσεις. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του κ. Κουλία στη «Σ», μετά τη συζήτηση στην Επ. Ελέγχου, λέγοντας ότι “η σύμβαση υπογράφηκε έχοντας 100 τρύπες που ευνοούν τον εργολάβο”, ενώ καταληκτικά πρόσθεσε πως το θέμα θα τεθεί εκ νέου επί τάπητος τη μεθεπόμενη Πέμπτη (15/2) και όχι στις 8/2, λόγω απουσίας του Γενικού Ελεγκτή.

Στα άδυτα της Κοινοπραξίας

Τι συμβαίνει όμως πραγματικά στα ενδότερα της Κοινοπραξίας; Πώς φτάσαμε 6 χρόνια μετά να περιμένουμε την ολοκλήρωση του έργου; Ένα έργο που, με βάση την ισχύουσα συμφωνία, πρέπει να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί τον Ιούλιο του 2024, όμως ακόμα και αυτό μοιάζει ανέφικτο. Κάτι που επιβεβαιώνουν πηγές της «Σ», όμως λέχθηκε και την Παρασκευή, 2/2, διά στόματος του Υπουργού Ενέργειας, Γιώργου Παπαναστασίου. Παρά τις φανφάρες και τα εντυπωσιακά βιογραφικά σημειώματα που συνόδευαν τις εταιρείες της Κοινοπραξίας, πολλά απ’ όσα διαφημίζονται δεν φαίνεται να βρίσκουν εφαρμογή στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της «Σημερινής», σε ποικίλες περιπτώσεις διαφάνηκε η αδυναμία της Κοινοπραξίας ν’ αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Στην αρχή έφταιγε η πανδημία, στη συνέχεια ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενώ ζήτημα στα ενδότερα υπήρχε και με τη νοοτροπία, που φαίνεται να απέχει παρασάγγας από τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η παρατεταμένη καθυστέρηση της ολοκλήρωσης του τερματικού προνοεί, σύμφωνα με τις ρήτρες, κλιμακούμενο πέναλτι -αναλόγως του χρόνου καθυστέρησης- ενώ την ίδια ώρα θα έπρεπε η Κοινοπραξία να επωμιστεί στο πλαίσιο της συμφωνίας οποιαδήποτε διαφοροποίηση στις τιμές των υλικών.

Μας πήρε πρέφα ο εργολάβος και θέλει και τα ρέστα

Αντ’ αυτού και παρατάσεις επί παρατάσεων δόθηκαν αλλά και με έγκριση της ΚΕΑ πληρώσαμε άλλα 25 εκατομμύρια τον χάλυβα για χρυσάφι. Γιατί, όμως, συνέβη αυτό; Όπως μας αναφέρθηκε, η εξωπραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε στην παγκόσμια αγορά, πράγματι έχει εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρέχουσα είναι ουσιαστικά η 4η προσπάθεια της ΚΔ να βγει σε διαγωνισμό προσφορών για ένα έργο με σωρεία απαιτήσεων -και κατ’ επέκτασιν περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων- γινόταν (και γίνεται) σκόντο σε πολλές περιπτώσεις για να ολοκληρωθεί το τερματικό. Αυτό το «σκόντο» όμως και η δυσκολία για διακοπή της σύμβασης -αφού θα στοίχιζε πολύ περισσότερο να προχωρήσουμε σε νέα προσφορά- έκανε την Κυπριακή Δημοκρατία ουσιαστικά «δέσμια» στα καπρίτσια του εργολάβου. Αντίστοιχα ο εργολάβος, γνωρίζοντας πως είναι ασύμφορο για την ΚΔ να διακόψει την σύμβαση, συνεχίζει να αναιρεί χρονοδιαγράμματα και να προβάλλει απαιτήσεις, με αποκορύφωμα να ζητά 200 εκατομμύρια αποζημίωση από το διαιτητικό δικαστήριο.

Τα προβλήματα στην υλοποίηση του έργου τεράστια, οι διαδικασίες πάσχουν, ενώ η μη συμμόρφωση σε απαιτήσεις και διορθώσεις συχνό φαινόμενο. Ενδεικτικό το παράδειγμα, που, σύμφωνα με τα όσα αλίευσε η «Σ», αφορά στις προσπάθειες να μειώσουν το κόστος εις βάρος του έργου και κατά παράβαση των συμφωνηθέντων. Στην περιοχή του έργου κατέφθασαν πάσσαλοι, με σκοπό να τοποθετηθούν στην προβλήτα. Όπως είναι γνωστό, μεγάλο μέρος των πασσάλων βρίσκονται μέσα στο νερό, εξ ου και φέρουν αντιδιαβρωτική επικάλυψη, με την πηγή μας ν’ αναφέρει πως οι πάσσαλοι ξεφλούδιζαν προτού καν τοποθετηθούν στο νερό.

Φοβού τη μεσολάβηση

Όλα τα προαναφερθέντα γεννούν σωρεία ερωτημάτων, ενώ θυμίζουν την παροιμία «φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης», με την προσφυγή στο διαιτητικό δικαστήριο για 200 εκατομμύρια να μοιάζει περισσότερο με κίνηση εντυπωσιασμού. Αυτό όμως που προκαλεί μεγαλύτερα ερωτήματα είναι η συζήτηση για αλλαγή της βάσης της έκβασης από το διαιτητικό δικαστήριο στη μεσολάβηση. Και αυτό διότι το διαιτητικό δικαστήριο (LCIA - London Court of International Arbitration) είναι το πλέον αρμόδιο δικαστήριο, με τις δύο πλευρές να παρουσιάζουν τις θέσεις τους και αυτό να αποφασίζει, με την απόφασή του να είναι δεσμευτική και γρήγορη, ενώ απαρτίζεται από εξειδικευμένο προσωπικό διαιτησίας. Στον αντίποδα, στη μεσολάβηση, ο μεσολαβητής ουσιαστικά προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα σε μια μορφή συμβιβασμού, χωρίς να ενδιαφέρεται ποιος φέρει την ευθύνη.

Όλα αυτά στην πλάτη του Κύπριου πολίτη, με τον Ζαχαρία Κουλία να υπενθυμίζει τα 300 εκατομμύρια ευρώ που πληρώσαμε φέτος για ρύπους, τα μισά εκ των οποίων θα είχαμε γλιτώσει και δε θα έκαιγαν την τσέπη των πολιτών. Οι Γάλλοι έχτισαν σε 6 χρόνια τούνελ για τρένο που ενώνει τη Γαλλία με την Αγγλία. Αλλά τι ξέρουν αυτοί;