Ξυπνά ο εφιάλτης του πολέμου μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, που έχει σύμμαχο τις ΗΠΑ

Σε πόλεμο νεύρων εξελίσσεται η πιθανότητα χτυπήματος του Ιράν σε βάρος του Ισραήλ. Οι Αμερικανοί επιμένουν ότι, επί τη βάσει των πληροφοριών που συγκεντρώνουν και των σχεδιασμών της Τεχεράνης, το κτύπημα θα επέλθει πολύ πιο σύντομα απ’ ό,τι αναμενόταν. Από στιγμή σε στιγμή. Εντός ωρών.

- Είναι η Κύπρος πιθανός στόχος;

- Ποιες οι επιλογές του Ιράν και το ισραηλινό δόγμα «Σαμψών»

- Οι Αμερικανοί μιλούν ακόμα και για μαζικές επιθέσεις με drones και πυραύλους

Αποτρεπτική θέση των ΗΠΑ

Προκειμένου δε ν’ αποτρέψει νέα ανάφλεξη στην περιοχή, που ενδέχεται να προσλάβει διαστάσεις παγκόσμιας κλίμακας -πράγμα το οποίο όλοι απεύχονται- ο Πρόεδρος Μπάιντεν, απευθυνόμενος προς το Ιράν, προέβη σε μια λακωνική δήλωση διά της φράσης «don’t». Ήδη οι Αμερικανοί και η Δύση έχουν δηλώσει τη στήριξή τους προς το Ισραήλ. Σπεύδει μάλιστα ταχέως στην περιοχή το αεροπλανοφόρο «USS Dwight Eisenhower», για να δημιουργήσει αφενός ασπίδα προστασίας και αφετέρου να επιτεθεί, εάν χρειαστεί, κατά ιρανικών στόχων, είτε στη Μέση Ανατολή είτε αλλού. Η σημασία του «USS Dwight Eisenhower» δεν είναι μόνο το ίδιο το αεροπλανοφόρο αλλά και τα πλοία τα οποία το συνοδεύουν, καθώς και υποβρύχια που προσφέρουν τρομακτική ισχύ πυρός.

Προεόρτια μέσω Λιβάνου

Το ερώτημα βεβαίως είναι πού, πώς, ακόμη και πότε θα κτυπήσει το Ιράν ή αν τελικώς θα επικρατήσουν δεύτερες σκέψεις. Ήδη τις τελευταίες ώρες παρατηρείται ανταλλαγή πυραύλων μεταξύ Χεζμπολάχ και Ισραήλ, πλησίον των συνόρων του Λιβάνου. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι πρόκειται για ένα είδος «proxy war». Με άλλα λόγια, οι Ιρανοί χρησιμοποιούν τη Χεζμπολάχ αντί του εαυτού τους, για να προκαλέσουν κόστος στο Ισραήλ.

Τρόποι κτυπημάτων

Εφόσον δε το Ιράν δεν διαθέτει σύνορα με το Ισραήλ, επί τη βάσει του οπλοστασίου του, έχει τις εξής επιλογές:

1. Πυραυλική επίθεση ή και με drones στο έδαφος του Ισραήλ. Μια τέτοια δράση, όμως, θα σήμαινε πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών και εμπλοκή των ΗΠΑ με τρομακτικές διαστάσεις. Σημειώνουμε εδώ ότι ένα από τα κύρια δόγματα των Ισραηλινών είναι και το επονομαζόμενο «Σαμψών». Τι σημαίνει αυτό; Ότι σε περίπτωση που οι Ισραηλινοί αισθανθούν ότι «χάνονται» θα χρησιμοποιήσουν πυρηνικά, τα οποία, επισήμως, ουδέποτε παραδέχθηκαν ότι κατέχουν. Βεβαίως, εκτός των άλλων, διαθέτουν αξιόπιστη αντιπυραυλική ομπρέλα, όπως ο «iron dome». Ταυτοχρόνως, έχουν στο οπλοστάσιό τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, που μπορούν ν’ ανταποδώσουν τα όποια χτυπήματα δεχθούν εντός του Ιράν. Επί τούτου, μάλιστα, θα πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο οι ίδιοι όσο και οι Αμερικανοί έχουν τη δυνατότητα διενέργειας επιχείρησης σε βάρος των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν με τακτικά πυρηνικά όπλα (πυρηνικά μικρής έκτασης διατρητικού θώρακος, που μπορούν να φτάσουν σε βάθος πέραν των δεκαπέντε ορόφων κάτω από έδαφος).
2. Επιλεγμένα κτυπήματα τρομοκρατικού χαρακτήρα σε βάρος ισραηλινών στόχων σε όλον τον κόσμο. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται είτε επιχειρηματικές δραστηριότητες Εβραίων είτε δολοφονίες προσωπικοτήτων είτε πρεσβείες ως ισοδύναμη ανταπόδοση στο κτύπημα που δέχθηκε η ιρανική πρεσβεία στη Δαμασκό. Οι ίδιοι οι Ιρανοί προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι, μετά από το εν λόγω κτύπημα, τελούν εν αμύνη. Ότι δηλαδή νομιμοποιούνται ν’ ανταποδώσουν διότι, όπως τονίζουν, πρώτοι οι Ισραηλινοί κτύπησαν την ιρανική πρεσβεία, εντός της οποίας δικοί τους πολίτες ή άλλοι έχουν, με βάση το διεθνές δίκαιο, ασυλία.

Τα στενά του Ορμούζ, οι Χούθι και η οικονομία

Το πρόβλημα, βεβαίως, είναι ευρύτερο και λαμβάνει γεωπολιτικές διαστάσεις, που αγγίζουν εκ των πραγμάτων όχι μόνο τα θέματα της ασφάλειας αλλά και αυτά της οικονομίας και της ενέργειας. Συναφώς μπορούν να επισημανθούν τα ακόλουθα:

Πρώτο, οι Χούθι, ενεργώντας ήδη στη λογική και πρακτική εφαρμογή του «proxy war», δηλαδή για δικό τους λογαριασμό, αλλά κυρίως του Ιράν, προχώρησαν τις τελευταίες ώρες σε νέα πειρατεία σε βάρος πλοίου στα στενά «Bab-el-Mandeb», διακόπτοντας την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο. Έτσι διατηρούν τις συνθήκες ανασφάλειας, που σε ουκ ολίγες περιπτώσεις αναγκάζουν εμπορικά και άλλα πλοία να κάνουν τον κύκλο της Αφρικής για να φτάσουν στην Ευρώπη, αντί να διέρχονται εντός σύντομου χρονικού διαστήματος στην Ερυθρά Θάλασσα και το κανάλι του Σουέζ. Η δράση των Χούθι έχει προκαλέσει ήδη υψηλό κόστος στα ναύλα μεταφοράς και νέες αυξήσεις των τιμών, τις οποίες δεν επωμίζονται μόνο οι επιχειρήσεις, αλλά και οι καταναλωτές. Για τη διατήρηση της ασφαλούς και ελεύθερης ναυσιπλοΐας των στενών έχει ήδη συγκροτηθεί πολυεθνική ναυτική δύναμη «Prosperity Guardian», της οποίας η διοίκηση ανήκει μάλιστα στην Ελλάδα. Πέραν τούτου υπάρχει και το θέμα των Στενών του Ορμούζ, τα οποία πολλάκις, κατά το παρελθόν, το Ιράν απείλησε ότι θα κλείσει. Στην υλοποίηση μιας τέτοιας απειλής οι Αμερικανοί προειδοποίησαν ότι θα απαντήσουν με τον 5ο στόλο, τον οποίο διαθέτουν στην περιοχή, κάτω από τον ισχυρισμό ότι τα Στενά θα πρέπει να μείνουν ανοικτά για την ελεύθερη διέλευση των τάνκερ που μεταφέρουν ενέργεια, πετρέλαιο και φυσικό αέριο και άλλων εμπορικών σκαφών. Ούτως, όμως, ή άλλως ένα κτύπημα του Ιράν σε βάρος του Ισραήλ αυτομάτως θα προκαλέσει συνθήκες περιφερειακής και παγκόσμιας ανασφάλειας, που θα έχουν αντίκτυπο στα χρηματιστήρια και στην αγορά.

Απομόνωση και τα ηθικά πλεονεκτήματα

Σε διεθνές επίπεδο, εάν προκύψει ιρανικό κτύπημα: 1. Η Ρωσία ακόμη και αν έχει πρόθεση, δεν θα μπορεί να στηρίξει επαρκώς την Τεχεράνη, λόγω του δικού της πολέμου στην Ουκρανία (αγοράζει π.χ. drones από την Τεχεράνη). 2) Τα σουνιτικά κράτη, όπως π.χ. η Σαουδική Αραβία, ουδόλως αναμένεται να βοηθήσουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το Ιράν. Είναι άλλωστε γνωστές οι σχέσεις τους με τις ΗΠΑ. Πέραν τούτου, το Ισραήλ θα αποκτήσει εκ νέου ηθικό και πολιτικό πλεονέκτημα, διότι θα εμφανιστεί ως θύμα εξωτερικών υποθέσεων, ενώ στην παρούσα φάση φαίνεται να χάνει το όποιο ηθικό πλεονέκτημα είχε αποκτήσει μετά την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023. Και αυτό, λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα και της ασύμμετρης, κατά πολλούς, αντίδρασης των ενόπλων δυνάμεών του, που ισοπεδώνουν τα πάντα στο διάβα τους.

Οι αδυναμίες της ΕΕ και η Κύπρος

Το Ισραήλ δηλώνει με τη στήριξη των ΗΠΑ ετοιμότητα για ν’ αντιμετωπίσει οποιοδήποτε κτύπημα επί του εδάφους του και προφανώς επί εβραϊκών στρατηγικών στόχων στην αλλοδαπή. Την ίδια δε στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν εμφανίζεται κατά τρόπο αξιόπιστο ως προς τα θέματα της δικής της κοινής ασφάλειας και εξωτερικής αντίδρασης στην όποια ιρανική απειλή. Λογικά, θα έπρεπε να είχαν ληφθεί οι πληροφορίες που διοχετεύονται από τις ΗΠΑ για ιρανικό κτύπημα και θα έπρεπε να συγκληθεί έκτακτο συμβούλιο είτε Υπουργών Άμυνας είτε Υπουργών Εσωτερικών είτε ακόμη και συμβούλιο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Διότι, αν η επιλογή του Ιράν είναι τα τρομοκρατικά κτυπήματα, ολόκληρος ο Δυτικός κόσμος και δη τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν εν δυνάμει στόχους, μεταξύ αυτών και η Κύπρος. Ειδικώς για τη δική μας περίπτωση υπάρχει προϊστορία… και ως φαίνεται έχουν ληφθεί μέτρα τόσο στα λιμάνια και στα αεροδρόμια, όσο και στις πρεσβείες. Η γενικότερη κρισιμότητα της κατάστασης αποδεικνύεται από τις ταξιδιωτικές οδηγίες των Δυτικών κρατών, που καλούν τους πολίτες τους να μην ταξιδεύουν στη Μέση Ανατολή ή στο Ιράν, ενώ αεροπορικές εταιρείες όπως η Lufthansa και Quantas διακόπτουν τις πτήσεις τους.

Το ιρανικό βεληνεκές και το πυραυλικό οπλοστάσιο του Ισραήλ

Το Ισραήλ από το 2019 ενισχύθηκε με το αμερικανικό σύγχρονο αντιπυραυλικό σύστημα THAAD (Terminal High Attitude Air Defense). Η πρώτη φορά που το σύστημα αυτό εγκαταστάθηκε εκτός ΗΠΑ ήταν στις 6 Μαρτίου του 2017, στη Νότιο Κορέα, λόγω της κρίσης που ξέσπασε με τη Βόρειο Κορέα. Τον Απρίλιο του 2019 περατώθηκε η εκπαίδευση των Ισραηλινών στο THAAD, που διήρκεσε τέσσερεις εβδομάδες. Το εν λόγω αντιπυραυλικό σύστημα μπορεί να εντοπίζει στόχους στα 1200 χιλιόμετρα και να τους εξουδετερώνει στα 200 χιλιόμετρα. Καθ' ύψος, οι THAAD μπορούν να κτυπούν πυραύλους ώς τα 150 χιλιόμετρα, δηλαδή μπορεί να πλήττουν ό,τι βγαίνει από και ό,τι μπαίνει στην ατμόσφαιρα.

Το Ισραήλ έχει τη δυνατότητα να εξουδετερώνει τις σε βάρος του πυραυλικές επιθέσεις είτε από το Ιράν, που διαθέτει πυραύλους με βεληνεκές 700, 1300, 2000 και 3000 χιλιόμετρα, είτε από άλλες πηγές απειλών. Εκτός από τους THAAD, οι Ισραηλινοί έχουν προμηθευτεί και τα F-35.

Ταυτοχρόνως, διαθέτουν και τους Patriot. Διατηρούν σαφή πλεονεκτήματα στην περιοχή και από αμυντικής αποτρεπτικής, αλλά και επιθετικής στρατηγικής άποψης. Το ίδιο το Ισραήλ κατασκευάζει τους πυραύλους Ιεριχώ 1, 2 και 3, με τους τελευταίους να φέρουν πυρηνικές κεφαλές, χωρίς ποτέ να αποδεχθεί το Τελ Αβίβ κάτι τέτοιο. Οι Ιεριχώ 1 σε συμβατικό επίπεδο έχουν βεληνεκές που φτάνει τα 500 χιλιόμετρα και οι Ιεριχώ 2 τα 3.300 χιλιόμετρα, ενώ το βεληνεκές των Ιεριχώ 3 είναι μεταξύ 4.600 και 6.500.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων