Η σημασία των εκλογών στις ΗΠΑ

Οι πολιτικές εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αναμφίβολα επηρεάζουν ολόκληρο τον πολιτικό και οικονομικό κόσμο. Από τη μια, είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη πολιτική επιρροή και, από την άλλη, μια από τις ισχυρότερες οικονομίες, με πολλές διεθνείς συναλλαγές και αποτιμήσεις να γίνονται σε δολάριο.

«Γεωστρατηγικά» παιχνίδια

Η πολιτική της Ρωσίας και των συμμάχων της για τη λεγόμενη αποδολαριοποίηση αναπτύσσεται, αλλά προς το παρόν το αμερικανικό δολάριο παραμένει το κυριότερο μέσο διαπραγμάτευσης σημαντικών αγαθών όπως το πετρέλαιο. Φυσικά, κανείς αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να εκτιμήσει τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια, εφόσον οι οικονομίες και οι εμπορικές συναλλαγές στον άξονα Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας, Ιράν και Σαουδικής Αραβίας αναπτύσσονται ραγδαία.

Επιπρόσθετα είναι και το γεωστρατηγικό «παιχνίδι» για τον έλεγχο των πηγών ενέργειας και των διαθέσιμων αποθεμάτων σε πετρέλαιο. Οι ισορροπίες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν αλλάξει (ειδικότερα με τις κυρώσεις και τις αντικυρώσεις που έχουν επιβληθεί) και ο κόσμος έχει χωριστεί οικονομικά και πολιτικά στα δύο, με την Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο να συμπορεύονται με τις ΗΠΑ.

Η πλειοψηφία των εισαγωγών και εξαγωγών της Ευρώπης εκτελούνται με τις ΗΠΑ, ειδικά μετά το Ουκρανικό, ενώ πλέον υπάρχει και ισχυρή εξάρτηση στον τομέα της ενέργειας. Η Ευρώπη αναγκάστηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα να αντικαταστήσει το φθηνότερο ρωσικό φυσικό αέριο με αμερικάνικο ή από χώρες φίλα προσκείμενες στην Αμερική, δημιουργώντας σημαντικά κόστη στις επιχειρήσεις αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών.

Η Ευρώπη φαίνεται να πληρώνει το μεγαλύτερο τίμημα από τις κυρώσεις, με ισχυρές χώρες όπως η Γερμανία να διαχειρίζονται ελλειμματικούς κρατικούς προϋπολογισμούς και ζητήματα όσον αφορά τον τομέα της ανάπτυξης. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, για χώρες όπως η Γερμανία, πέραν της Ρωσίας, η Κίνα και γειτονικές χώρες αποτελούσαν σημαντικούς εμπορικούς εταίρους, με τις συναλλαγές τα τελευταία χρόνια να μειώνονται.

Οι ΗΠΑ επί Τραμπ είχαν υιοθετήσει σημαντικά εμπόδια όσον αφορά τις εισαγωγές από την Κίνα, με τη σημαντική αύξηση των δασμών. Η Κίνα, όπως ήταν φυσικό, προχώρησε σε αντίμετρα, με τις δύο χώρες να καταλήγουν σε συμφωνία το 2020. Οι πολιτικές προστατευτισμού, τις οποίες αρκετές φορές επικαλείται ο Τραμπ, θα επηρεάσουν το διεθνές εμπόριο και σε ακραίο σενάριο, γιατί να μη δούμε αυξημένους δασμούς από τις ΗΠΑ σε ευρωπαϊκά προϊόντα.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης τον εμπορικό πόλεμο με το Μεξικό και τον Καναδά, που επέβαλε μόλις ανέλαβε την προεδρία στην προηγούμενη θητεία του. Με τον τρόπο αυτό, ανάγκασε τις δύο γειτονικές χώρες να επαναδιαπραγματευθούν τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου προς όφελος των ΗΠΑ.

Παρόμοιες πολιτικές σε μια νέα διακυβέρνηση των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα προβληματικές λαμβάνοντας υπόψη τα τρέχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει το παγκόσμιο εμπόριο, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων από τους Χούθι και των υψηλών ασφαλίστρων και ναύλων.

Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε και την αλλαγή πλεύσης από τον Τραμπ στην προηγούμενή του θητεία όσον αφορά τις πολιτικές που θα έπρεπε να εφαρμοστούν παγκοσμίως για την προστασία του περιβάλλοντος και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δύο ζητούμενα για τα οποία δεν δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα ο τέως Πρόεδρος των ΗΠΑ.

Από την άλλη, μεγάλο ερωτηματικό είναι η στάση των ΗΠΑ όσον αφορά τα δύο μεγάλα στρατιωτικά ανοιχτά μέτωπα που υπάρχουν. Από τη μια το Ουκρανικό, όπου οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους συνεχίζουν να ενισχύουν σε εξοπλισμό και κεφάλαια την Ουκρανία (σημειώνεται ότι η γερμανική κυβέρνηση στον επόμενο προϋπολογισμό της θα μειώσει σημαντικά το ποσό στήριξης) και από την άλλη το Μεσανατολικό, όπου σταδιακά αχνοφαίνεται μια ηλιαχτίδα φωτός για κατάπαυση του πυρός.

Φυσικά κανένας δεν είναι αφελής για να θεωρεί ότι ενδεχόμενη εξεύρεση λύσης στο Ουκρανικό θα κάνει τα πράγματα, διά μαγείας, να επανέλθουν στην προτέρα κατάσταση, δηλαδή πριν από την εισβολή της Ρωσίας.

Θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να αποκατασταθούν οι σχέσεις Ανατολής και Δύσης, αν αποκατασταθούν ποτέ, σε ενδεχόμενη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο νέος πολιτικός και οικονομικός διαχωρισμός του κόσμου ήρθε για να μείνει.

Δύσκολα δηλαδή θα υπάρξουν επενδύσεις και πάλι ρωσικών κεφαλαίων σε Ευρώπη και Ηνωμένο Βασίλειο, όπως υπήρχε για παράδειγμα πριν από μία δεκαετία, φυσικά κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει το μέλλον σε βάθος χρόνου.

Αυτό που πιστώνεται στη διακυβέρνηση Τραμπ είναι ότι, κατά τη θητεία της, δεν υπήρξε οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση ανά το παγκόσμιο, εφόσον μέσα από τη διπλωματία φαίνεται να ευθυγράμμιζαν τα συμφέροντα διαφόρων χωρών.

Οι ανησυχίες των αγορών

Μια ανησυχία των αγορών είναι να μην υπάρξει περίοδος πολιτικής αστάθειας στις ΗΠΑ αν το αποτέλεσμα είναι τόσο κοντινό μεταξύ των δύο υποψηφίων, ώστε ο ένας να το αμφισβητούσε, οδηγώντας τη χώρα σε μια περίοδο ενδεχόμενης ακυβερνησίας και ενίσχυσης των προκλήσεων. Αυτό θα δημιουργούσε ζητήματα όσον αφορά την πορεία της αμερικανικής οικονομίας, της ισοτιμίας του δολαρίου, το δημόσιο χρέος και τις αποφάσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Αμερικής (FED).

Επιπλέον οι χρηματαγορές ενδεχομένως να βίωναν μια περίοδο μεταβλητότητας, ενώ είναι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον που αναμένουν οι αναλυτές το πώς θα διαμορφωθεί το φορολογικό πλαίσιο για τις εταιρείες.

Ο Ντόναλτ Τραμπ φαίνεται να εξετάζει τη μείωση του εταιρικού φόρου στο 15% σε μια προσπάθεια να φέρει όλες τις αμερικανικές εταιρείες πίσω στη χώρα (όπως έκανε και ο Πούτιν πριν από μερικά χρόνια), ενώ οι δηλώσεις του την τελευταία εβδομάδα σε ό,τι αφορά την αύξηση των τελών στις εταιρείες τεχνολογίας οδήγησαν σε πτώση του χρηματιστηρίου.

Υπάρχει χρόνος μέχρι την εκλογική διαδικασία στις ΗΠΑ, ενδεχομένως να δούμε νέο υποψήφιο των Δημοκρατικών, αρκετός χρόνος, οπότε θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις. Το μεγάλο ζητούμενο, πέρα από την παγκόσμια οικονομία, είναι οι σχέσεις που θα έχει με Κύπρο και Τουρκία (έχουμε βιώσει τη στάση και των δύο, οπότε μπορούμε να αξιολογήσουμε).

Υπενθυμίζεται ότι με αποφάσεις της η Πολιτεία κινείται περισσότερο κοντά στις ΗΠΑ, με το ενδεχόμενο αφαίρεσης της υποχρέωσης έκδοσης βίζας για Κύπριους ταξιδιώτες να φαντάζει πιο κοντά. Είναι αντιληπτό ότι απαιτείται ανάλυση και αξιολόγηση της πορείας της παγκόσμιας οικονομίας και πολιτικής, ώστε να ευθυγραμμιστούν τα συμφέροντα της χώρας μας με άλλες δυνάμεις.