Πάνω από χίλιοι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στην Κύπρο

Πυρετωδώς εργάζεται η Υπηρεσία Κοινωνικής Ευημερίας, με στόχο να διαχειριστεί τους ασυνόδευτους ανηλίκους που βρίσκονται στην Κύπρο. 

Το προφίλ των ασυνόδευτων ανηλίκων

Σύμφωνα με στοιχεία, που έχει στη διάθεσή του το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, σήμερα βρίσκονται σε ολόκληρη την ελεύθερη Κύπρο περίπου χίλιοι εκατό (1100) ασυνόδευτοι ανήλικοι. Η πλειοψηφία τους το τελευταίο διάστημα φέρεται να προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη Συρία, ενώ σε μικρότερο βαθμό από χώρες της Αφρικής όπως η Σομαλία, το Κονγκό, η Ακτή Ελεφαντοστού και η Νέα Γουινέα. Ενδιαφέρον μάλιστα προκαλεί το ηλικιακό τους φάσμα, αφού, παρά το γεγονός ότι κυμαίνεται μεταξύ έξι (6) και δεκαοχτώ (18) ετών, η συντριπτική πλειοψηφία αφορά άτομα άνω των δεκαπέντε (15) ετών. 

Πού φιλοξενούνται; Κλειδί η εθελούσια μετεγκατάσταση

Σε ποιους χώρους, όμως, φιλοξενούνται; Σύμφωνα με το Υφ. Πρόνοιας, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι φιλοξενούνται σε Προγράμματα που υλοποιούν οι ΥΚΕ παγκυπρίως είτε απευθείας είτε με επιδότηση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΜΟ) και ΜΚΟ. Αρκετοί εξ αυτών είναι ενταγμένοι σε Προγράμματα αναδοχής κυρίως σε ομοεθνή συγγενικά τους πρόσωπα, με τις ΥΚΕ εδώ και μήνες να έχουν επισπεύσει τις διαδικασίες. Μάλιστα, ενεργοποιώντας τον Κανονισμό του Δουβλίνου, αριθμός ασυνόδευτων ανηλίκων επανασυνδέονται με τις οικογένειές τους στην Ε.Ε. Παράδειγμα, η πρόσφατη εθελούσια μετεγκατάσταση 25 παιδιών στη Γερμανία. Το Πρόγραμμα αυτό θεωρείται κομβικό εργαλείο για τη διαχείριση των μεγάλων ροών που καταγράφονται στην Κ.Δ, ενώ η επιτυχημένη ολοκλήρωση του πρώτου πιλοτικού Προγράμματος ενδέχεται ν’ ανοίξει τον δρόμο συνεργασίας και με άλλες χώρες. 

Η πολιτική που ακολουθείται

Σε ό,τι αφορά την πολιτική που ακολουθείται αλλά και τα Προγράμματα/δράσεις για τη διασφάλιση συνθηκών ασφαλούς διαβίωσης αλλά και τη μετέπειτα αρμονική συμπερίληψή τους στην κοινωνία, απαιτείται ένα μωσαϊκό ενεργειών. Βάσει νομοθεσίας, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι έχουν δικαίωμα σε στέγη, διατροφή, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εκπαίδευση, ψυχαγωγία κ.λπ. Άρα, λοιπόν, η ενσωμάτωσή τους αποτελεί μια οριζόντια πολιτική με τη συμμετοχή πολλών υπηρεσιών και διυπουργική συνεργασία. Η συμβολή των ΜΚΟ στην κοινωνική ενσωμάτωση είναι σημαντική, όπως και η άντληση καλών πρακτικών. Για την άντληση αυτή, αντιπροσωπία μετέβη στην Ελλάδα, όπου, εκτός της ανταλλαγής απόψεων με την Υφ. Μετανάστευσης, έγιναν συναντήσεις με ΜΚΟ, την Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, αλλά έγιναν και επιτόπιες επισκέψεις σε δομές φιλοξενίας. 

Τι ακολουθεί μετά την ενηλικίωση

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως ο αρμόδιος Λειτουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών -μαζί φυσικά με τους διάφορους συνεργαζόμενους φορείς- προετοιμάζει τον ασυνόδευτο ανήλικο για να καταστήσει όσο το δυνατόν πιο ομαλή τη μετάβαση στην ενηλικίωση. Μέρη της προσπάθειας αυτής είναι η ενίσχυση δεξιοτήτων νοικοκυριού, η οικονομική διαχείριση και φυσικά η διασφάλιση εργασίας αλλά και στέγασης. Σε περιπτώσεις που συντρέχουν λόγοι, όπως εφαρμόζεται και για άλλες ευάλωτες ομάδες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΥΚΕ, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι που ενηλικιώνονται, συνεχίζουν να λαμβάνουν στήριξη και καθοδήγηση από τις ΥΚΕ. Σε ερώτηση της «Σ» σχετικά με το ζήτημα των 37 σπιτιών φιλοξενίας παιδιών που προνοεί το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και πού βρίσκονται οι διαδικασίες, μας επισημάνθηκε ότι ο σχεδιασμός στο πλαίσιο του ΣΑΑ αφορά στην υλοποίηση μιας συνολικής κοινωνικής πολιτικής, η οποία περιλαμβάνει υπηρεσίες αλλά και Προγράμματα. Αυτά αφορούν τόσο σε παιδιά όσο και σε άτομα με αναπηρίες ή ηλικιωμένους. Ως γνωστόν, το ΣΑΑ έχει ορίζοντα υλοποίησης το 2026, ενώ στο μεταξύ γίνονται συνεχείς επανασχεδιασμοί των αναγκών.

Καταγγελίες για ζημιές, κλοπές και ναρκωτικά

Το φως της δημοσιότητας όμως είδαν πρόσφατα καταγγελίες του ΕΛΑΜ, που έκαναν λόγο για προβλήματα που προέκυψαν μετά τη μεταφορά ανήλικων ασυνόδευτων από την Ορόκλινη, οι οποίοι -σύμφωνα πάντα με το δελτίο Τύπου του ΕΛΑΜ- πρόλαβαν να καταστρέψουν το ξενοδοχείο που τους φιλοξενούσε. Στο δελτίο γίνεται επίσης αναφορά για κλοπές, χρήση ναρκωτικών, ενώ ζητά από όλους τους αρμόδιους φορείς την απομάκρυνση αυτών των προσώπων από κατοικημένες περιοχές και είτε την απέλασή τους ή τη μεταφορά τους σε κλειστές δομές. 

Μιλώντας στη «Σ» ο βουλευτής του ΕΛΑΜ, Σωτήρης Ιωάννου, κληθείς να σχολιάσει τις καταγγελίες, ανέφερε αρχικά ότι «αφού οι ασυνόδευτοι δήθεν ανήλικοι κατέστρεψαν ξενοδοχειακή μονάδα στην τουριστική περιοχή της Ορόκλινης, στη Λάρνακα, μεταφέρθηκαν σε Κρατικό Γηροκομείο στο κέντρο της Λάρνακας. Είναι τα ίδια άτομα που έχουν ρημάξει την πόλη με κλοπές και εμπλοκή τους σε άλλες παράνομες ενέργειες». Εν συνεχεία πρόσθεσε πως «σύμφωνα με καταγγελίες των κατοίκων της περιοχής, τα άτομα αυτά οχλαγωγούν, φωνάζουν, βρίζουν διάφορες ώρες της ημέρας, ενώ έχουν προχωρήσει και σε διάφορες ζημιές στην περιοχή και όχι μόνο». 

Από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας υπήρξε ουσιαστικά παραδοχή του προβλήματος, χωρίς, ωστόσο, να γίνονται γνωστές οι λεπτομέρειες ή το μέγεθος αυτού. Όπως μας λέχθηκε, «οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, σε συνεργασία με την Αστυνομία και άλλες κρατικές υπηρεσίες, εξετάζουν και επιλαμβάνονται όλων των θεμάτων που έρχονται στην αντίληψή τους. Παρομοίως έπραξαν και στην εν λόγω περίπτωση. Όλες οι κρατικές υπηρεσίες βρίσκονται σε εγρήγορση και στενή συνεργασία για τη διαχείριση ζητημάτων που πιθανόν να προκύψουν».