Η νέα NAVTEX της Αθήνας για τον GSI, «κλειδί» για την αποδέσμευση των 25 εκατ. της ΚΔ προς τον ΑΔΜΗΕ

Η πρόσφατη συνεδρίαση του σχήματος «3+1» (Ελλάδα–Κύπρος–Ισραήλ με συμμετοχή ΗΠΑ) στην Αθήνα υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική και δίνει ένα στίγμα για τις επόμενες κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Στην κοινή δήλωση ξεχωρίζει η αναφορά στον ευρύτερο σχεδιασμό του διαδρόμου IMEC κάτι που ερμηνεύεται και ως έμμεση στήριξη σε περιφερειακά έργα διασυνδεσιμότητας, όπως το Great Sea Interconnector (GSI), χωρίς όμως να κατονομάζεται. 

Το θετικό στοιχείο είναι η επανενεργοποίηση του σχήματος «3+1», που λειτουργεί ως φόρουμ συνεργασίας Ελλάδας και Κύπρου χωρίς να εμπλέκεται η Τουρκία. Ωστόσο, η αμερικανική στήριξη δεν αρκεί για να υπερβεί το βασικό γεωπολιτικό εμπόδιο: τις τουρκικές αξιώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Άγκυρα προβάλλει το δόγμα ότι καμία υποδομή δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη δική της συναίνεση.

Η συνάντηση της Τετάρτης 

Την ερχόμενη Τετάρτη 12 Νοέμβριου θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες νέα συνάντηση των Υπουργών Ενέργειας Παπασταύρου–Παπαναστασίου με την Κομισιόν για το έργο. Ωστόσο, οι οικονομικές εκκρεμότητες παραμένουν άλυτες:

– Δεν έχει συμφωνηθεί η ετήσια συνεισφορά των 25 εκατ. ευρώ (125 εκατ. στην πενταετία) εκ μέρους της Κύρπου.

– Υπάρχει διαφορά μεταξύ των 251 εκατ. ευρώ δαπανών που δηλώνει ο ΑΔΜΗΕ και των 82 εκατ. ευρώ που αναγνωρίζει η ΡΑΕΚ.

Συγκλίσεις έχουν υπάρξει μόνο σε δευτερεύοντα σημεία, όπως η μεταβίβαση της σύμβασης παραχώρησης στον φορέα GSI και η αλλαγή από πλευράς Κύπρου στη μεθοδολογία υπολογισμού των εσόδων του έργου. Η Αθήνα και ο ΑΔΜΗΕ εξακολουθεί να διαμηνύει δημόσια αλλά και στο παρασκήνιο πως το πρόβλημα προκειμένου να ξεκλειδώσουν οι διαδικασίες είναι η στάση του Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού ο οποίος  δήλωσε προ Εβδομάδων πως δεν πρόκειται να σταθεί ο ίδιος εμπόδιο σε ένα έργο το οποίο έχει την στήριξη της ΕΕ.

Υπενθυμίζεται πως ο Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Νταν Γιόργκενσεν, χαρακτήρισε τον GSI ως έργο στρατηγικής σημασίας και ξεκαθάρισε ότι η Κομισιόν στηρίζει ανεπιφύλακτα το έργο και οι απειλές της Τουρκίας είναι έωλες και δεν μπορούν να σταματήσουν ένα πρότζεκτ Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος»

Η Λευκωσία εγείρει έντονα το ζητημα της γεωπολιτικής διάστασης και της Τουρκίας ιδιαίτερα μετά τα περσινά γεγονότα με την έκδοση NAVTEX από την Ελλάδα για τις βυθομετρήσεις στην Κάσο. Εκεί το σκάφος της γαλλικής NEXANS  έπρεπε  να διενεργήσει έρευνες για την πόντιση του καλωδίου, ωστόσο η Τουρκία τότε επιχείρησε και πέτυχε να παρεμποδίσει τις έρευνες, απαντώντας στη NAVTEX.

Επομένως, προκειμένου να αφοπλιστούν οι όποιες ανησυχίες εκατέρωθεν θα έπρεπε πρωτίστως η Αθήνα να δείξει εμπράκτως την αφοσίωσή και αποφασιστικότητά της για υλοποίηση του έργου. Ένα πρώτο ουσιαστικό βήμα θα ήταν η έκδοση νέας NAVTEX για συνέχιση και ολοκλήρωση των ερευνών και ταυτόχρονα η Λευκωσία να ξεπαγώσει την πρώτη δόση 25 εκ ευρώ. 

O GSI απάντηση σε Ερχιουμάν 

Την ίδια ώρα η Λευκωσία μέσω της προόδου του GSI η Λευκωσία θα πρέπει να στείλει και μήνυμα προς τον νέο κατοχικό ηγέτη Έρχιουρμαν ο οποίος πρόσφατα επανέλαβε τη θέση ότι οι Τουρκοκύπριοι αποτελούν «έναν από τους δύο ισότιμους συνιδρυτές του νησιού» και υπογράμμισε ότι «δεν μπορεί να λαμβάνονται αποφάσεις χωρίς τη δική μας συναίνεση σε ζητήματα όπως η ενέργεια και οι θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας, παρακάμπτοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων». Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε μάλιστα και στις αντιδράσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς σχετικά με το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης «Great Sea Interconnector (GSI)».