Η Βρετανία εξοπλίζει τα φτερά του Αττίλα…

Όλα έχουν την τιμή τους. Μεταξύ αυτών και οι εταίροι μας, καθώς και η εγγυήτρια Δύναμη της Κύπρου, δηλαδή η Βρετανία, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο Κυπριακό και δη στις προσπάθειες της επίλυσής του. Πώς, όμως, το πράττει; Με βάση το δίκαιο ή την ισχύ των οπλών;

Τρελό ποσό για τα μαχητικά

Την περασμένη εβδομάδα, στις 27 του μήνα, η Βρετανία αποφάσισε να εξοπλίσει τα φτερά του Αττίλα, αφού ο Πρωθυπουργός της χώρας, Κιρ Στάρμερ, υπέγραψε συμφωνία για 20 μαχητικά Eurofighters με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τα οποία θα παραδοθούν περί το 2030. Μέχρι τότε, η Άγκυρα θα προμηθευτεί γύρω στα 24 μεταχειρισμένα Typhoon επίσης από τη Βρετανία, το Ομάν και το Κατάρ, παραδοσιακό της σύμμαχο και οικονομικό αιμοδότη.

Το ποσό της αγοράς φτάνει τα 10,7 δις δολάρια (9,95 δις ευρώ) και το συνολικό πακέτο δεν έχει γίνει πλήρως γνωστό. Από το ποσό αυτό η Βρετανία θα εισπράξει 5,89 δις δολάρια (5,43 δις ευρώ). Τα υπόλοιπα θα δοθούν στην κοινοπραξία παραγωγής των Eurofighters, στην οποία συμμετέχουν Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία. Βέβαιο είναι ότι το πακέτο πώλησης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πυραύλους αεροπορικής υπεροχής MBDA Meteor και Brimstone. Άρα θα εισπράξει και η Γαλλία. Υπενθυμίζεται ότι η ελληνική Κυβέρνηση κατέβαλε σημαντικές διπλωματικές προσπάθειες προς τη Γαλλία για να μην πωληθούν οι Meteor στην Τουρκία, επί τη βάσει μάλιστα των μεγάλων αγορών στις οποίες προέβη η Αθήνα και της αμυντικής συμφωνίας που υπεγράφη μεταξύ των δυο χωρών, στην οποία περιλαμβάνεται και ρήτρα βοηθείας σε περίπτωση εξωτερικής επιθέσεως.

Ενίσχυση απειλής

Ποιες είναι οι γεωπολιτικές προεκτάσεις της αγοράς αυτής και πώς συνδέονται με τη νοτιοανατολική Μεσόγειο, την Κύπρο και την Ελλάδα, καθώς και με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ; Επί τούτου επισημαίνονται τα εξής:

Πρώτο, προκύπτει εκ νέου αλλαγή των ισοζυγίων δυνάμεων στον αέρα και δη στο Αιγαίο εάν ισχυριστεί κάποιος ότι η Ελλάδα απέκτησε το όποιο πλεονέκτημα με την αγορά των γαλλικών Rafale και των πυραύλων Meteor. Τα ισοζύγια αυτά δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα αλλά και τις άλλες χώρες στην περιοχή, όπως είναι η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Κύπρος, η οποία, ούτως ή άλλως, είναι αμυντικά αποδυναμωμένη. Η αγορά των Eurofighters δεν είναι για αμυντικούς σκοπούς, αλλά για επιθετικούς και είναι ενταγμένη στην αναβάθμιση της τουρκικής ισχύος για την εμπέδωση της «Γαλάζιας Πατρίδας» και της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ερώτημα: Η αγορά αυτή δημιουργεί συνθήκες σταθερότητας ή νέων πιο επικίνδυνων απειλών; Εκτός και αν οι γειτονικοί λαοί της Τουρκίας υποκύψουν, με την αρχή να γίνεται από την Κύπρο και δη στο πλαίσιο μιας διχοτομικής λύσης.

Κοινά προγράμματα και SAFE

Δεύτερο, η Τουρκία δεν ενισχύει μόνο την πολεμική της ισχύ, αλλά: Α) Δημιούργησε κοινή βάση παραγωγής και τεχνογνωσίας, ενισχύοντας τη βιομηχανική διαλειτουργικότητα εντός ΝΑΤΟ. Τονίζεται εδώ ότι η βρετανική κατασκευάστρια εταιρεία των Eurofighters, η BAE Systems, υπέγραψε από το 2017 συμφωνία συνεργασίας με την Turkish Aerospace Industries (TAI) για το τουρκικό μαχητικό 5ης γενιάς TF-X / KAAN. Η συμφωνία κάλυπτε παροχή βρετανικής τεχνογνωσίας σχεδίασης και αεροδυναμικής αρχιτεκτονικής. Με ό,τι αυτό σημαίνει. Β) Αποτέλεσε μια βάση για μελλοντικά κοινά προγράμματα, όπως το FCAS (Future Combat Air System), στο οποίο συμμετέχουν Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ώς το 20240 την κατασκευή οπλικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας, όπως είναι:

• Τα επανδρωμένα και μη επανδρωμένα μαχητικά.
• Τα drones συνοδείας (“remote carriers”).
• Της τεχνητής νοημοσύνης (AI) για διαχείριση πληροφοριών.
• Τα cloud μάχης (combat cloud) για ανταλλαγή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Υπό αυτές τις συνθήκες η Τουρκία ενισχύει τις προσπάθειές της για τη συμμετοχή στο SAFE, αφού είναι πολλά τα χρήματα που θα εισπράξουν εκτός των Βρετανών και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, όπως οι Γερμανοί, οι Ισπανοί και οι Γάλλοι. Άρα, η γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας, που είναι συναφής με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ μετά από εκείνον των ΗΠΑ, ενισχύεται από αυτήν την ευρωπαϊκή αγορά. Όπως οι Γερμανοί υποστηρίζουν, θα πρέπει να συμμετάσχει στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης και να πάρει ανταλλάγματα…

Casus belli και Κυπριακό

Τρίτο, δεν λήφθηκαν, δυστυχώς, υπόψη οι ελληνικές και κυπριακές παρεμβάσεις σε ό,τι αφορά την πώληση των Eurofighters, όπως διατυπώθηκαν στην ΕΕ για το θέμα της συμμετοχής της Τουρκία στο SAFE (αφορά στις συμπαραγωγές οπλικών συστημάτων με δανειοδότηση που θα προέρχεται από το πακέτο των 150 δις ευρώ). Το βασικό επιχείρημα του Έλληνα Πρωθυπουργού ήταν ότι η Άγκυρα δεν μπορεί να συμμετέχει στο SAFE εάν δεν αρθεί το casus belli που επιβάλλει στο Αιγαίο για τα 12 ναυτικά μίλια. Σε αυτό προστίθετο το επιχείρημα προς τις ΗΠΑ ότι δεν μπορούν να εκσυγχρονιστούν τα F-16 ή να πωληθούν νέα στην Τουρκία, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδας. Ερώτημα, λοιπόν: Λήφθηκε υπόψη είτε από τη Βρετανία -που είναι εγγυήτρια Δύναμη στην Κύπρο- είτε από τους λοιπούς εμπλεκόμενους εταίρους μας, όπως είναι η Ισπανία, η Γερμανία και η Γαλλία, το γεγονός ότι η Τουρκία αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο και ότι κατέχει τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ; Όχι, βέβαια. Πώς λοιπόν ήταν συνδεδεμένο το Κυπριακό με το Ουκρανικό, όταν από τη μια επιβάλλονται κυρώσεις επί της Ρωσίας (και ορθώς ως εισβάλλουσα χώρα που είναι) και από την άλλη επιβραβεύεται η Τουρκία, που είναι εισβολέας και κατακτητής; Πού είναι αξίες της Βρετανίας και των εταίρων μας; Στο χρήμα μόνο; Ποιος ευθύνεται για την κατάσταση αυτή; Μόνο οι εταίροι μας και η Βρετανία, η εγγυήτρια Δύναμή μας ή και εμείς λόγω των ελλειμματικών πολιτικών μας; Πώς μπορεί η Βρετανία να καθίσει στο τραπέζι της Πενταμερούς όταν εξοπλίζει τα φτερά του Αττίλα; Του πωλεί όπλα για να μας κατέχει ή για να διευκολύνει την ενίσχυση της απειλής και την επιβολή λύσης στη βάση των κανόνων της τουρκικής ισχύος.

Ασφάλεια και αντίδραση

Το ερώτημα είναι εάν και πώς μπορούν να αντιδράσουν Αθήνα και Λευκωσία; Τίθεται αυτό το ερώτημα διότι κάτι πάει λάθος και με τη δική μας πολιτική και με εκείνη των εταίρων μας. Υπό αυτές τις συνθήκες επισημαίνονται τα ακόλουθα:

Πρώτο, ως ελάχιστη σύνδεση του Ουκρανικού με το Κυπριακό μπορεί να ζητηθεί η περίληψη παραγράφου εντός συμπερασμάτων του Συμβουλίου, που θα καθιστά σαφές ότι, εάν κράτος μέλος δεχθεί επίθεση από τρίτη χώρα, ενεργοποιείται αυτόματα το άρθρο 42,7 των Συνθηκών που στηρίζεται στο άρθρο 222 περί της Αλληλεγγύης και στο άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ για το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Το 42,7 προβλέπει την υποστήριξη προς το κράτος μέλος που δέχθηκε την επίθεση ακόμη και με αυτήν τη συνδρομή στρατιωτικών μέσων από το σύνολο των εταίρων. Αυτό θα ήταν ένα σαφές αποτρεπτικό μήνυμα προς την Τουρκία. Δεύτερο, εξ αφορμής του SAFE και της πώλησης των Eurofighters, θα πρέπει να τεθεί θέμα τουρκικής εισβολής και κατοχής, που θα πρέπει να συνδεθεί με την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων επί τη βάσει χρονοδιαγράμματος για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE. Εάν η Άγκυρα δεν συναινέσει, τότε θα πρέπει να συζητηθεί η επιβολή εμπάργκο στρατιωτικού υλικού. Η επιβολή εμπάργκο ήταν δημόσια λεχθείσα θέση του ΕΛΚ (Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος) από τον Πρόεδρό του Μάνφρεντ Βέμπερ. Γιατί δεν έτυχε ποτέ πολιτικής χρήσης από τους ημετέρους; Ακόμη και αν δεν επιβληθεί εμπάργκο είναι ή όχι μια πίεση που προσφέρει στρατηγικό διαπραγματευτικό βάθος ακόμη και σε επίπεδο συνομιλιών; Όσο δε για το αίτημα της αποχώρησης του τουρκικού στρατού από την Κύπρο, δεν επηρεάζει τη μαχητική ικανότητα του ΝΑΤΟ και τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Συμμαχία και την αποτρεπτική ικανότητα που μπορεί να προσφέρει η Άγκυρα στη Συμμαχία. Άρα δεν αποδυναμώνεται η Συμμαχία. Αντίθετα, ενισχύεται εάν συνοδευτεί με δημοκρατική βιώσιμη λύση του Κυπριακού και αν καταργηθούν και αντικατασταθούν οι υφιστάμενες εγγυήσεις με την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ.

Η ενίσχυση της αδιαλλαξίας

Δεύτερο, εφόσον η Τουρκία συνεχίζει να κατέχει την Κυπριακή Δημοκρατία και δεν αποσύρει τον στρατό της από έδαφος της ΕΕ, και εφόσον δεν εγκαταλείπεται η θέση Ερχιουρμάν και Άγκυρας περί συνέχισης των εγγυήσεων, τότε θα πρέπει να τεθεί επί τάπητος ένα πρόγραμμα για την ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς, ανάλογο με εκείνο που αποτελεί πολιτική για την Ουκρανία. Δηλαδή ο εξοπλισμός της Κύπρου για ν’ αποτραπεί η τουρκική απειλή και για να επιβιώσουμε. Διότι, τώρα, με αυτήν τη νέα ενίσχυση που λαμβάνει ο Ερντογάν με τα Eurofighters από την εγγυήτριά μας Δύναμη, δηλαδή τη Βρετανία, και τους λοιπούς συμπαραγωγούς εταίρους μας, όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Γαλλία, εγείρεται το εξής ερώτημα: Γιατί να είναι πιο διαλλακτικός στο Κυπριακό ενόψει της Πενταμερούς ή μιας πιθανής επανέναρξης συνομιλιών; Ακόμη και αν θέλει ο Ερχιουρμάν, πώς θα αρθρώσει διαφορετικό πολιτικό λόγο, όταν η κυπριακή Κυβέρνηση φοβάται να συνδέσει την κατοχή με τα οφέλη που έχει η Τουρκία μέσω της ΕΕ και της Βρετανίας, μήπως και θυμώσει ο Ερντογάν και δεν βρεθεί η λύση… που θέλει…

Το τραπέζι της Πενταμερούς…

Το Κυπριακό και η ασφάλειά μας είναι μια μαθηματική πρόταση με πολλές μεταβλητές, τις οποίες εάν δεν λάβεις υπόψη και αν δεν τις χρησιμοποιήσεις ορθά και στον κατάλληλο χρόνο, δεν θα έχεις το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Οι εκτιμήσεις και η διαδικασία προώθησης της διευθέτησης του Κυπριακού είναι λανθασμένες εφόσον δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά μας ή, αν θέλετε, είναι επωφελείς για την Τουρκία. Ούτε καν για τους Τουρκοκυπρίους, οι οποίοι είναι στρατηγικό εργαλείο στα χέρια του Ερντογάν για την υλοποίηση των αυτοκρατορικών του οραμάτων. Το ζητούμενο είναι το εξής: Κατά πόσον μετά τους Τουρκοκυπρίους θα μετατραπούμε κι εμείς δικά του στρατηγικά εργαλεία και δη υποτακτικά στο πλαίσιο μιας διευθέτησης του Κυπριακού, που θα στηρίζεται στον τουρκικό στρατό, τον οποίο εξοπλίζει η Βρετανία, ως εγγυήτρια Δύναμη… Και αυτή η ίδια Βρετανία θα είναι στο τραπέζι της Πενταμερούς για να βοηθήσει σε ποια λύση; Των τουρκικών προδιαγραφών;