Φορολογική μεταρρύθμιση: Η ανάγνωση των οικονομολόγων και οι προειδοποιήσεις

Κύμα αντιδράσεων προκάλεσε η προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση, με τον Υπουργό Οικονομικών και τον Έφορο Φορολογίας να πραγματοποιούν σειρά επαφών με επιχειρηματικούς και επαγγελματικούς συνδέσμους καθώς και με πολιτικά κόμματα. Οι οικονομολόγοι Γιάννης Τελώνης και Μάριος Κληρίδης αναλύουν στη «Σημερινή» την κυβερνητική πρόταση και παραθέτουν τις δικές τους θέσεις και προειδοποιήσεις.

«Η φιλοσοφία στην οποία στηρίχθηκε η μεταρρύθμιση είναι η πάταξη της μαύρης οικονομίας και αυτό πρέπει να διαφυλαχθεί», υπογράμμισε ο Γιάννης Τελώνης, για να προσθέσει ότι «δεν είναι δίκαιο οι συνεπείς πολίτες να φορολογούνται δυσβάστακτα επειδή ορισμένοι θεωρούν ότι πρέπει να φοροδιαφεύγουν». Σχολιάζοντας το ύψος του αφορολόγητου εισοδήματος στα φυσικά πρόσωπα, σύμφωνα με τον Γιάννη Τελώνη θα μπορούσε να αυξηθεί ελαφρά πιο πάνω από τις 20.500 ευρώ, καθώς πρόκειται για μέτρο που στηρίζει τη μεσαία τάξη, η οποία υφίσταται τη μεγαλύτερη οικονομική πίεση.

Από πλευράς του, ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης αναφέρει ότι τα επιπρόσθετα εργαλεία που δόθηκαν στο Τμήμα Φορολογίας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά επιβάλλεται να συνοδεύονται από μηχανισμούς ελέγχου και προστασίας των φορολογουμένων. Αναφέρθηκε και στην ανάγκη ύπαρξης ενός αποτελεσματικού και άμεσου μηχανισμού επίλυσης φορολογικών διαφορών, ώστε οι πολίτες να μην ταλαιπωρούνται για χρόνια στα δικαστήρια.

Γιάννης Τελώνης: Προτάσεις που πατάσσουν τη φοροδιαφυγή και στηρίζουν τις υγιείς επιχειρήσεις

«Η φιλοσοφία της φορολογικής μεταρρύθμισης, εκεί δηλαδή που δόθηκε έμφαση, είναι στην καταπολέμηση της μαύρης οικονομίας και της φοροδιαφυγής, και αυτό το σημείο πρέπει οπωσδήποτε να διατηρηθεί. Ακόμη και μία μικρή βελτίωση σε αυτόν τον τομέα, μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα αυξημένα έσοδα που θα προκύψουν, όπως έδειξε και το παράδειγμα της Ελλάδας, θα μπορούν σε δεύτερο στάδιο να μεταφραστούν σε χαμηλότερους φόρους για όλους τους πολίτες», υπογράμμισε ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης στη «Σ».

Ο κ. Τελώνης διαφωνεί με όσα ακούστηκαν περί φοροτρομοκρατίας, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν και οι νομοταγείς πολίτες δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν.

«Δεν είναι δίκαιο οι συνεπείς πολίτες να φορολογούνται δυσβάστακτα επειδή ορισμένοι θεωρούν ότι πρέπει να φοροδιαφεύγουν», ανέφερε χαρακτηριστικά στη «Σ».

«Ν’ αποφευχθούν μεγάλες αλλαγές»

Ερωτηθείς ποια σημεία χρήζουν βελτίωσης, ο κ. Τελώνης είπε ότι θα ήταν καλύτερο ν’ αποφευχθούν μεγάλες αλλαγές. Παράλληλα, αναφέρθηκε σε ορισμένες εισηγήσεις που προέκυψαν μέσα από τη διαβούλευση και αφορούν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, χωρίς όμως ν’ ανοίγονται «παράθυρα» που να επιτρέπουν φοροδιαφυγή.

«Για παράδειγμα, έχει εντοπίσει κάποια σημεία ο ΣΕΛΚ, τα οποία αφορούν συγκεκριμένες διατάξεις και είναι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά πάνω σε ανταγωνιστικό επίπεδο με άλλες χώρες. Αλλά, σε γενικές γραμμές, δεν πρέπει ν’ αλλάξουμε πολλά, ούτε τη φιλοσοφία, επειδή η εστίαση πρέπει να είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής», είπε συγκεκριμένα.

Φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις

Κληθείς να σχολιάσει την αύξηση του αφορολόγητου από τις 19.500 στις 20.500 ευρώ, ο κ. Τελώνης είπε ότι θα μπορούσε να ανέβει ελαφρά πιο πάνω, καθώς πρόκειται για ένα μέτρο που θα βοηθήσει ιδιαίτερα τη μεσαία τάξη, η οποία βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική πίεση.

Όσον αφορά τις αλλαγές που φέρνει η φορολογική μεταρρύθμιση στις επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Τελώνη ωφελούν αυτές που βασίζονται σε υγιή πρότυπα. Όπως σημείωσε, η μεταρρύθμιση θα διατηρήσει τον οικονομικό κύκλο σε αυτές τις επιχειρήσεις και θα τις στηρίξει.

Μάριος Κληρίδης: Ναι στα εργαλεία που δόθηκαν, αλλά με μηχανισμό ελέγχου

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μάριο Κληρίδη, ήταν απαραίτητη μια φορολογική μεταρρύθμιση, καθώς η τελευταία που έγινε ήταν πριν από δύο δεκαετίες.

«Πρέπει να εκσυγχρονίζεται το σύστημα για να μη μένουν κατάλοιπα. Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει ν’ αλλάζει πολύ συχνά, διότι κάτι τέτοιο διαταράσσει τη σταθερότητά του», είπε. Η πρόταση της Κυβέρνησης, σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, διορθώνει σε κάποιο βαθμό αυτά τα «κατάλοιπα» του συστήματος.

Σχολιάζοντας τα εργαλεία που δόθηκαν στο Τμήμα Φορολογίας, για την πάταξη της παραοικονομίας, τα χαρακτήρισε προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς ο Έφορος Φορολογίας πρέπει να διαθέτει τα μέσα για να αντιμετωπίζει καταχρήσεις. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, εξίσου απαραίτητο είναι να υπάρχει και ένας αποτελεσματικός μηχανισμός ελέγχου για προστασία του φορολογουμένου.

«Ο φορολογούμενος, σε περίπτωση που θεωρεί ότι η απόφαση του Εφόρου είναι άδικη, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να βρει το δίκαιό του άμεσα και χωρίς να χρειάζεται να περάσουν χρόνια ολόκληρα στα δικαστήρια. Χρειάζεται ένας εύκολος και αποτελεσματικός μηχανισμός επίλυσης φορολογικών διαφορών, μέσα από μιαν ανεξάρτητη Αρχή, σαν ένα είδος Φορολογικού Συμβουλίου», διευκρίνισε.

Μεταρρύθμιση και κοινωνική δικαιοσύνη

Ερωτηθείς αν η πρόταση της Κυβέρνησης είναι κοινωνικά δίκαιη, ο Μάριος Κληρίδης ανέφερε ότι μία φορολογική μεταρρύθμιση δεν πρέπει να συγχέεται με την κοινωνική πολιτική.

«Η φορολογική μεταρρύθμιση κοιτάζει πιο γενικά θέματα και δεν μπορεί ν’ απαντά στα κοινωνικά προβλήματα. Τα κοινωνικά προβλήματα αντιμετωπίζονται από στοχευμένη κοινωνική πολιτική», είπε συγκεκριμένα.

Φορολόγηση με βάση το οικογενειακό ή ατομικό εισόδημα;

Σχολιάζοντας το αν η φορολόγηση πρέπει να γίνεται με βάση το οικογενειακό ή το ατομικό εισόδημα, κατά τον κ. Κληρίδη θα πρέπει να δίνεται στα νοικοκυριά η δυνατότητα να επιλέγουν τον τρόπο με τον οποίο θέλουν να φορολογούνται.

«Στο παρελθόν η φορολόγηση γινόταν με βάση το συνολικό εισόδημα της οικογένειας, ενώ αργότερα υιοθετήθηκε το ατομικό μοντέλο, συμβαδίζοντας με τις σύγχρονες τάσεις “ο καθένας έχει τα δικά του”. Τώρα φαίνεται να επιστρέφουμε ξανά στο οικογενειακό μοντέλο. Δεν υπάρχει απόλυτα σωστό ή λάθος, αυτό που έχει σημασία είναι να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε νοικοκυριό να επιλέγει τον τρόπο με τον οποίο θέλει να φορολογείται», κατέληξε ο κ. Κληρίδης.

Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου

Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου, στο σημείωμα με τις παρατηρήσεις του για τη φορολογική μεταρρύθμιση (27/08), αναφέρει ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί στο πλαίσιο των προτάσεων που υποβάλλει η Κυβέρνηση ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.

Την ίδια ώρα, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο σημειώνει ότι η μεταρρύθμιση αποτελεί ίσως χαμένη ευκαιρία για να τεθούν στην οικονομία φορολογικά κίνητρα και αντικίνητρα τα οποία να συνάδουν με στόχους, σκοπούς και προτεραιότητες που έχουν τεθεί διαχρονικά.

«Στόχος της φορολογικής πολιτικής πρέπει να είναι, όχι μόνο η δημιουργία και η είσπραξη εσόδων για το κράτος, αλλά και η δημιουργία κινήτρων που να επηρεάζουν τη συμπεριφορά των οικονομικών φορέων (νοικοκυριών και επιχειρήσεων). Κάτι τέτοιο θα μπορούσε ν’ αντικαταστήσει κρατικά έσοδα και δαπάνες με λιγότερο στρεβλωτικές δυναμικές εντός της αγοράς, προς εξυπηρέτηση εθνικών και κοινωνικών στόχων», σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

Παράλληλα, προσθέτει: «Προς προστασία των συμφερόντων του κράτους, αλλά και της φορολογικής δικαιοσύνης, η ενίσχυση των εξουσιών του κράτους δεν είναι ανεπιθύμητη, αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται από ικανές δικλίδες ασφαλείας για προστασία των δικαιωμάτων του φορολογουμένου».

Οι θέσεις των κομμάτων

Τις δικές τους προτάσεις και εισηγήσεις εξέφρασαν τις προηγούμενες μέρες τα πολιτικά κόμματα, μετά και από τη συνάντηση που είχαν με τον Υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό, στις 15 Σεπτεμβρίου.

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός ξεκαθάρισε ότι δεν θ’ αποδεχθεί πρόνοιες στα νομοσχέδια που θα πλήττουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και του επιχειρείν, καθώς αυτό θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα για τα έσοδα του κράτους. Σύμφωνα με τον ΔΗΣΥ, η μεταρρύθμιση πρέπει να στηρίζει τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες και τις κυπριακές επιχειρήσεις.

Το ΑΚΕΛ εντοπίζει κενά στην πρόταση της Κυβέρνησης, υποδεικνύοντας ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση δεν στηρίζει τα μεσαία - χαμηλομεσαία στρώματα, αλλά ευνοεί τα υψηλά εισοδήματα. Προτείνει φορολόγηση του πλούτου και, ειδικότερα, της μεγάλης αξίας ακίνητης ιδιοκτησίας, μόνιμη μείωση ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης και στο ρεύμα.

Προς τη σωστή κατεύθυνση κινείται η φορολογική μεταρρύθμιση σύμφωνα με τα κόμματα της συγκυβέρνησης, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ. Η ΔΗΠΑ προτείνει το αφορολόγητο να αυξηθεί στις 21.500 ευρώ και η ΕΔΕΚ τη διασύνδεσή του με τον πληθωρισμό.

Οι προτάσεις του ΕΛΑΜ αφορούν την ανταγωνιστικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων και φοροελαφρύνσεις στις πολύτεκνες οικογένειες, καθώς και αύξηση του αφορολόγητου στις 23.500 ευρώ.

Σύμφωνα με τους Οικολόγους, θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσον το αφορολόγητο μπορεί ν’ αυξηθεί πέρα από τις 20.500. Παράλληλα, εισηγούνται τη δημιουργία ενός «πράσινου ταμείου», στο οποίο να κατευθύνονται οι φόροι που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση, ώστε να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό και να μην καταλήγουν στα κρατικά ταμεία.