Αναλύσεις

€4,5 δισεκατομμύρια λόγοι για να μείνουν

Έντονος απόηχος από την έκθεση της Κομισιόν για τις πολιτογραφήσεις

Επιθετική γραμμή έναντι σε οτιδήποτε αρνητικό προσεγγίζει το πρόγραμμα πολιτογράφησης ξένων επενδυτών της Δημοκρατίας τηρεί η Κυβέρνηση, η οποία προσθέτει κομμάτια στο παζλ και επιδιώκει να το εμπλουτίσει και να το διευρύνει. Καλώς ή κακώς, οι Ευρωπαίοι εταίροι της Κύπρου δεν φαίνεται να καλοβλέπουν το πρόγραμμα πολιτογράφησης ξένων επενδυτών, που «τρέχει» η Δημοκρατία, και το έχουν θέσει στο στόχαστρο, γεγονός το οποίο εγείρει ανησυχίες.


Όποτε ανακινηθεί το όλο θέμα, είτε υπό μορφή έκθεσης, όπως η πρόσφατη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ή και επικριτικών δημοσιευμάτων, επικρατεί αναβρασμός. Στο εσωτερικό μέτωπο υπάρχουν οι υποστηρικτές του προγράμματος, οι οποίοι θεωρούν ότι μπορεί να εμπλουτιστεί περαιτέρω και να αποδώσει πολλά περισσότερα στην κυπριακή οικονομία. Σε αυτήν την πλευρά συναντάται και η κυβέρνηση Αναστασιάδη.


Υπάρχουν οι επικριτές του προγράμματος, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν θα έπρεπε να λειτουργήσει ποτέ, χαρακτηρίζοντάς το ως ένα όχημα για ξέπλυμα παράνομου χρήματος. Υπάρχουν και αυτοί που διαφωνούν με τη συνέχισή του, εκτιμώντας ότι έχει εκπληρώσει την αποστολή του, στην μετά το 2013 εποχή, και πλέον άρχισε να υποβόσκει ο κίνδυνος παραγωγής ρυπογόνων αερίων για την οικονομία. Σε αυτήν την πλευρά βρίσκεται το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
Είναι πολλά... τα λεφτά


Οι αριθμοί θα μπορούσαν, εν πολλοίς, να εξηγήσουν τη στάση της Κυβέρνησης, η οποία πόνταρε πολλά στη μετά «κουρέματος» εποχή στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Όχι μόνο απέδωσε η επένδυση, αλλά «ευθύνεται» και για το 50%, περίπου, των άμεσων ξένων επενδύσεων, που προσέλκυσε η χώρα, τουλάχιστον, μέχρι το 2017.


Σε απόλυτους αριθμούς από τα €9,2 δισ. των άμεσων ξένων επενδύσεων, που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο την τετραετία 2014 - 2017, τα €4,5 δισ. έχουν προέλθει από επενδύσεις μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.
«Ανανέωση όρκων»


Η Κυβέρνηση ετοιμάζεται να εγκρίνει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα αλλαγές, «ανανεώνοντας τους όρκους» της με το Πρόγραμμα. Οι αλλαγές, όπως είχε αποκαλύψει το «Σίγμα» από την περασμένη Τρίτη, 22 Ιανουαρίου, δεν θα έρθουν για να αλλοιώσουν τη μορφή του. Θα πρόκειται για βελτιώσεις, οι οποίες θα καθιστούν το Πρόγραμμα πιο στοχευμένο και αποτελεσματικό. Μια από τις αλλαγές, που θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα προκύψει, θα αφορά στην παροχή κινήτρων για την έρευνα και την καινοτομία.


Προς υλοποίηση βαίνει όμως άλλη μια πολύ σημαντική αλλαγή, που είχε αποφασιστεί πέρυσι. Το Υπουργείο Εσωτερικών βρίσκεται στο στάδιο που θα προκηρύξει προσφορές για την επιλογή τεσσάρων ξένων οίκων, οι όποιοι θα διενεργούν ενισχυμένο έλεγχο διακρίβωσης των πραγματικών στοιχείων και δεδομένων των επενδυτών, που αιτούνται πολιτογράφησης. Σύντομα αναμένεται να είναι έτοιμα τα έγγραφα προκειμένου να προχωρήσει η όλη διαδικασία.
Ώρα για τίτλους τέλους


Σε αντίθεση με τις προθέσεις της Κυβέρνησης, ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου δηλώνει στη «Σ» ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται πότε θα βάλει τελεία για να κλείσει τον κύκλο του προγράμματος. «Αυτά είναι καθαρά πολιτικές αποφάσεις, που θα πρέπει να ληφθούν από άτομα, τα οποία έχουν περισσότερη πληροφόρηση από εμάς και μπορεί να γνωρίζουν καλύτερα μέχρι πότε μπορεί να συνεχιστεί η εφαρμογή αυτού του Σχεδίου ή πότε θα πρέπει να τερματιστεί. Εκείνο, το οποίο λέμε ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο, είναι ότι δεν πρέπει να το αφήσουμε να συνεχιστεί για πολύ καιρό και να επεκταθεί περισσότερο, διότι θα προκαλέσει προβλήματα στην οικονομία. Εμείς, άλλωστε, είχαμε αναφέρει ότι μετά από μια κρίση, από την οποία ένας συγκεκριμένος τομέας, όπως ο κατασκευαστικός, είχε δεχτεί πλήγμα, τέτοια σχέδια ήταν θετικά και δεν υπήρχαν αντιδράσεις από κανέναν να εφαρμοστούν», σημειώνει.
Η επιχειρηματολογία


Ο Δημήτρης Γεωργιάδης εξηγεί γιατί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο εκτιμά ότι θα πρέπει η Κυβέρνηση να γυρίσει τα νερά του ποταμού. «Είχαμε προειδοποιήσει», σημειώνει, «ότι τέτοιου τύπου σχέδια δεν μπορούν να παραμείνουν επ’ άπειρον, ούτε να διευρυνθούν, για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον για τα προβλήματα, τα οποία αρχίζουν να προκαλούν εντός της χώρας με παράπλευρες απώλειες σε άλλους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας, διότι απορροφούν πόρους και αυξάνουν το κόστος άλλων τομέων».


Σε δεύτερο χρόνο, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, θα πρέπει να προσμετρηθούν και οι εξωγενείς παράγοντες, «επειδή άλλοι Οργανισμοί ή και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, αργά ή γρήγορα, θα αντιδράσουν και θα θέσουν τέρμα σε αυτού του είδους την ανάπτυξη για τους λόγους που όλοι γνωρίζουμε. Εάν υπάρξει απότομος τερματισμός του, εξαιτίας για παράδειγμα κάποιας παρέμβασης των Ευρωπαίων εταίρων μας, τότε ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας μας θα μείνει εκτεθειμένο. Εάν έχει βασιστεί και η δημοσιονομική πολιτική υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα σχέδια θα έχουν και συνέχεια για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα φέρνουν έσοδα, τότε μπορεί να προκληθούν και άλλα δημοσιονομικά προβλήματα», λέγει ο κ. Γεωργιάδης.
Οχύρωση και συνέχεια


Από την άλλη, οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης και οικοδομών ευνοούν τη συνέχιση του προγράμματος, το οποίο «ανέστησε» τον τομέα τους και ευνοούν την ενίσχυση της πανοπλίας, που το περιβάλλει, ώστε να αντέξει στον χρόνο. Ο αναπληρωτής πρόεδρος του Παγκυπρίου Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών, Γιάννης Μισιρλής, κληθείς να σχολιάσει την επίδραση του Προγράμματος της Δημοκρατίας στην οικονομία και δη στον κλάδο δραστηριοποίησής του, αναφέρει στη «Σ» ότι «το πρόγραμμα είναι πετυχημένο κι έχει αποφέρει στη χώρα μας σημαντικά έσοδα τα τελευταία χρόνια. Καλό θα ήταν να εισαγάγουμε επιπρόσθετους ελέγχους, εάν χρειαστεί, για να το προστατεύσουμε. Όσον αφορά τις εισηγήσεις για πιο αυστηρούς κανόνες Δέουσας Επιμέλειας, αυτές τις επικροτούμε και τις στηρίζουμε», σημειώνει ο Γιάννης Μισιρλής.


Κληθείς να σχολιάσει και την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανέφερε: «Έχω μελετήσει την τελευταία έκθεση με μεγάλη προσοχή. Στους τέσσερεις τομείς, στους οποίους επικεντρώνεται, φαίνεται ότι η Κύπρος παίρνει αρκετά υψηλή βαθμολογία».


Προσθέτει ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζεται ικανοποιημένη με τους ελέγχους που διενεργούνται εντός του πλαισίου του Προγράμματος Πολιτογράφησης της Δημοκρατίας. Η έκθεση παρουσιάζει κάποιες γενικές εισηγήσεις, οι οποίες είναι αποδεχτές και καλοδεχούμενες».
Invest Cyprus: Παραπλανητική η έκθεση
Δεν περιλαμβάνει τις αλλαγές του 2018

«Αχίλλειο πτέρνα» στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις πολιτογραφήσεις εντοπίζει ο Invest Cyprus. Η έκθεση, λέγει, δεν περιλαμβάνει τις βαρύνουσας σημασίας αλλαγές, που επέφερε στο πρόγραμμα τον Μάιο του 2018 η Κυβέρνηση, όπως το ανώτατο όριο των 700 πολιτογραφήσεων ανά έτος. «Στη σελίδα 4 του εγγράφου, στην υποσημείωση 15, αναφέρεται ότι ενώ από τον Μάιο του 2018 η Κύπρος είχε προβεί σε αλλαγές επί του Σχεδίου, εντούτοις δεν κατέστη δυνατό χρονικά οι λειτουργοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από τον Μάιο του 2018 έως τις 23/1/2019, να λάβουν υπόψη τις αλλαγές», σημειώνεται.


Ο πρόεδρος του Οργανισμού, Μιχάλης Μιχαήλ, διερωτάται γιατί βιάστηκαν και «προτίμησαν να παραδώσουν προς τα άλλα επίσημα Όργανα της Ε.Ε. μια μη ολοκληρωμένη έκθεση και ενδεχομένως παραπλανητική». Επισημαίνεται ότι οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβάλλεται να είναι λεπτομερείς, ώστε οι αποδέκτες τους να αξιολογούν αντικειμενικά τις όποιες εισηγήσεις.


Γενικότερα ο Invest Cyprus εντοπίζει οκτώ τουλάχιστον σημεία, τα οποία ελέγχονται για ανακρίβειες σε ό,τι αφορά την Κύπρο. Μεταξύ άλλων απορρίπτει ότι υπάρχει μεγάλη προώθηση του προγράμματος, υποδεικνύοντας τα μέτρα που έχουν ληφθεί στο πρόσφατο παρελθόν, για τερματισμό των διαφημίσεων με την εικόνα του κυπριακού διαβατηρίου. Πλέον υπάρχει, σημειώνεται, ειδική τριμελής Επιτροπή, η οποία μελετά τα θέματα διαφημίσεων. Εντοπίζεται σύγχυση της φορολογικής έδρας (tax residency) με την παραχώρηση υπηκοοτήτων. Αυτό, σημειώνεται, οφείλεται στο γεγονός ότι ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) διατηρεί το κυπριακό Πρόγραμμα στον κατάλογο των χωρών με ρίσκο στην εφαρμογή του συστήματος ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών (CRS), το οποίο η Κύπρος ήταν από τις πρώτες χώρες που είχε εφαρμόσει.
Συμφωνεί ο Στυλιανίδης;
Ερωτήματα εγείρονται και για τη στάση, την οποία έχει τηρήσει στο συγκεκριμένο θέμα ο Ευρωπαίος Επίτροπος Χρήστος Στυλιανίδης. Ποια ήταν η τοποθέτησή του κατά την έγκριση της έκθεσης από το κολέγιο των επιτρόπων; Εάν ήταν θετική, τότε εγείρεται το ερώτημα κατά πόσον ο Ευρωπαίος Επίτροπος συμφωνεί με το περιεχόμενο της έκθεσης, το οποίο αμφισβητείται ευθέως από τον Invest Cyprus και έχει προκαλέσει την αντίδραση ακόμη και του Προέδρου της Δημοκρατίας.


Προφανώς και δεν θα ήταν ορθό και πρέπον ο κ. Στυλιανίδης να «παίξει για τη φανέλα της Κύπρου», σ’ ένα ζήτημα, που αφορά στη χώρα του. Θα μπορούσε όμως να προστατέψει τα Όργανα της Ε.Ε., τα οποία θα είναι και οι αποδέκτες της έκθεσης από κακοτοπιές, εάν θεωρήσουμε ότι είναι ορθές οι παρατηρήσεις του Invest Cyprus.