Σκέψεις για το μέλλον του χρηματοπιστωτικού τομέα στην Κύπρο

Αναμφίβολα, ζούμε πλέον σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον. Τα άλματα στην τεχνολογία και το κύμα αλλαγής ασφαλώς επηρέασαν και τον χρηματοπιστωτικό τομέα σε τέτοιο βαθμό, που πολλές επιχειρήσεις αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, βλέποντας τον ανταγωνισμό να τις προσπερνά. Άραγε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Ποιος μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια το πώς θα μεταμορφωθεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας τα επόμενα χρόνια; Ένα πράγμα είναι βέβαιο. Θα είναι σίγουρα πολύ διαφορετικός από σήμερα. Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν ορισμένοι τομείς-κλειδιά που λειτουργούν ως καταλύτες γι’ αυτήν την αλλαγή: πολιτικός τομέας, γεωπολιτικός και τεχνολογικός.

Οι πολιτικές αποφάσεις αποτελούν σημαντικό στοιχείο αυτής της αλλαγής. Τέτοιες αποφάσεις έχουν μεταβάλει τον χρηματοπιστωτικό τομέα σε μεγάλο βαθμό, με την εισαγωγή νέων νόμων, κανονισμών και ρυθμιστικών πλαισίων. Το κόστος συμμόρφωσης για τις εταιρείες έχει αυξηθεί, αλλά τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως τράπεζες και ασφαλιστικές, ανταποκρίνονται σε ικανοποιητικό επίπεδο πιστεύω μέχρι στιγμής.

Στη συνέχεια έχουμε την επίδραση των γεωπολιτικών αποφάσεων. Η πιο σημαντική συγκυρία αυτήν την περίοδο είναι το Brexit, με το ενδεχόμενο για ένα «σκληρό» Brexit να είναι αρκετά πιθανό. Αυτό σημαίνει ότι το Λονδίνο ενδεχομένως να χάσει τελικά την αίγλη του ως παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κέντρο; Φυσικά και όχι. Παρά την ανάπτυξη άλλων σημαντικών αστικών κέντρων, το Λονδίνο, είναι και θα είναι πάντα ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς κόμβους της Ευρώπης. Ωστόσο, η αβεβαιότητα γύρω από το Brexit παραμένει και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το τελικό αποτέλεσμα. Θα έχουμε τελικά ένα «σκληρό» Brexit στο τέλος του μήνα; Θα είναι μια έξοδος κατόπιν αμοιβαίας συμφωνημένης διαδικασίας; Θα δοθεί περαιτέρω παράταση; Θα υπάρξει ενδεχόμενο δεύτερου δημοψηφίσματος το 2020 μετά την παράταση; Όλα αυτά είναι υποθέσεις, οι οποίες αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά το μέλλον του χρηματοπιστωτικού τομέα σε παγκόσμιο επίπεδο και αναπόφευκτα και την Κύπρο.

Τελευταίος αλλά εξίσου σημαντικός τομέας είναι η τεχνολογία. Οι αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνολογία στον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι τεράστιες. Η τεχνολογία δεν έχει μόνο αλλάξει τις συνήθειες και τις ανάγκες των πελατών, αλλά έχει διαταράξει και τη μορφή με την οποία προσφέρονται οι υπηρεσίες στους πελάτες. Η περαιτέρω αρμονική ένταξη της τεχνολογίας στον τομέα των υπηρεσιών πιστεύω ότι θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την ποιότητά τους, μεταφέροντας τον θετικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις και την κοινωνία εν γένει.

Επιπλέον, οι προηγμένες νέες τεχνολογίες που έχουν κάνει σχετικά πρόσφατα αλλά δυναμικά την παρουσία τους στην αγορά, αυξάνουν ολοένα και περισσότερο την επιρροή τους. Αrtificial Intelligence, Blockchain, Fintech, Intelligent Automation και Cryptocurrencies είναι μόνο μερικά από τα νέα ονόματα που ακούμε καθημερινά. Ειδικά τα κρυπτονομίσματα, αποτελούν αντικείμενο καθημερινών συζητήσεων μεταξύ πολιτικών και οικονομικών στελεχών, καθώς και ρυθμιστικών Αρχών, την ώρα που διαφαίνεται μια συνεχώς αυξανόμενη τάση για τη χρήση αυτών των περιουσιακών στοιχείων. Για την ώρα, τα περισσότερα από αυτά χρησιμοποιούνται σε μη ρυθμιζόμενες αγορές. Οι ρυθμιστικές Αρχές και οι κεντρικές τράπεζες υιοθετούν ποικίλες προσεγγίσεις στο θέμα, που φτάνουν από την ολική απαγόρευση μέχρι την προσπάθεια κάποιου είδους ρυθμιστικής ένταξης των διάφορων κρυπτονομισμάτων στην αγορά.

Εν αναμονή της τελικής έκβασης στο θέμα του Brexit, τόσο η Ευρώπη όσο και η Κύπρος θα επηρεαστούν. Η Κύπρος αναμένεται να επηρεαστεί περισσότερο στους τομείς του τουρισμού και της εκπαίδευσης. Ένα Brexit χωρίς συμφωνία αναμένεται να έχει άμεση αρνητική επίδραση και επιζήμιες επιπτώσεις στον τουρισμό της Κύπρου, που ήδη δοκιμάζεται μετά την πρόσφατη κατάρρευση της Thomas Cook.

Από την άλλη, το Brexit μπορεί επίσης να αναδείξει και σημαντικές ευκαιρίες για την τοπική οικονομία. Η Κύπρος διατηρεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ενός ήδη καθιερωμένου, σύγχρονου χρηματοπιστωτικού κέντρου, που προσφέρει εξαιρετικής ποιότητας υπηρεσίες σε σχετικά χαμηλό κόστος και σίγουρα αναμένεται να προσελκύσει κάποιες εταιρείες με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι περισσότερες βρετανικές εταιρείες ήδη βρίσκονται στην αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών για διατήρηση των δεσμών με την ΕΕ, με κάποιες να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους και ακόμη και τις έδρες τους σε χώρες της ΕΕ, με σκοπό τη διατήρηση του ευρωπαϊκού καθεστώτος. Η Κύπρος κάλλιστα θα μπορούσε να είναι μια από τις επιλογές τους. Η Κύπρος αυτήν τη στιγμή λειτουργεί ως μια ισχυρή δικαιοδοσία, που συνδυάζει ένα σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον το οποίο ταυτόχρονα αλλάζει, προσαρμόζεται και καινοτομεί σε συνεχή βάση.

Η Κύπρος πλήττεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από πολλούς άλλους παράγοντες, οι οποίοι σχεδόν πάντοτε μεταφέρουν τον αντίκτυπο των εξελίξεών τους στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στην οικονομία της χώρας. Ενδεικτικά, πιο κάτω αναφέρονται κάποιοι από τους κυριότερους:

- Η λύση ή όχι του κυπριακού προβλήματος.

- Το αποτέλεσμα των προσπαθειών εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων της Αποκλειστικής Οικονομικής μας Ζώνης.

- Οποιοιδήποτε κραδασμοί και συνέπειες σχετικά με το μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα και τα αποτελέσματα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

- Οποιεσδήποτε πιθανές αλλαγές στο τοπικό φορολογικό σύστημα, σε συνδυασμό με τη συνεχή εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων συμμόρφωσης σε διάφορες πτυχές του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας αλλάζει. Σε κάθε περίπτωση η Κύπρος πρέπει να είναι προετοιμασμένη να εντοπίζει, να διευκολύνει και να εξυπηρετεί συνεχώς τις μεταβαλλόμενες ανάγκες των επενδυτών και των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στο νησί, διασφαλίζοντας παράλληλα όλα αυτά τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που προσφέρει ως οικονομικό και επαγγελματικό επιχειρηματικό κέντρο, όπως το σταθερό και ελκυστικό φορολογικό σύστημα, η γεωγραφική της θέση και το εκτενές δίκτυο συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας που διαθέτει.

*ΝΑΡΕΚ ΤΑΒΙΤΙΑΝ*

ntavitian@kpmg.com

Principal, KPMG Limited