Εφικτός ο στόχος εφαρμογής κατώτατου μισθού

Σωρεία αλλαγών και μεταρρυθμίσεων προωθεί το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων εντός του νέου έτους 2020. Ανάμεσα σ’ αυτές ξεχωρίζει η προσπάθεια για εφαρμογή του εθνικού κατώτατου μισθού, η οποία σύμφωνα με την αρμόδια Υπουργό, Ζέτα Αιμιλιανίδου, μπορεί να επιτευχθεί εντός του νέου έτους, αφού όλα δείχνουν ότι η ανεργία αναμένεται να πέσει κάτω από το 5%. Η Υπουργός, σε συνέντευξή της στη «Σημερινή», αναφέρεται μεταξύ άλλων στη σχετική μελέτη που θα είναι έτοιμη σε λίγες ημέρες, στις εργασίες που διενεργούνται με στόχο την μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και στις αλλαγές που προωθούνται στις διαδικασίες του ΕΕΕ. Κάνει έναν απολογισμό για το έτος που αποχαιρετάμε και καταγράφει τις προτεραιότητες που έθεσε για το 2020. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η μεταρρύθμιση της λειτουργίας των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, στο πλαίσιο της οποίας θα ενισχυθεί η στελέχωση με το ξεπάγωμα 55 θέσεων λειτουργών.

- Κάνοντας έναν απολογισμό της χρονιάς που ετοιμαζόμαστε να αποχαιρετήσουμε, πώς θα αξιολογούσατε το έργο του Υπουργείου σας; Ποια γεγονότα ή δράσεις ξεχωρίζετε;

Κατά το 2019 σημειώθηκε πρόοδος στους τομείς αρμοδιότητας του Υπουργείου. Επιγραμματικά μπορώ να αναφέρω κάποιες από τις πιο σημαντικές εξελίξεις, χωρίς να είναι δυνατό να αναφερθούν όλα όσα έχουν γίνει εντός του 2019:

• Σε ότι αφορά την ανεργία, η συνεχής μείωση που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια είναι σίγουρα ένα πολύ θετικό βήμα προς την επίτευξη των στόχων μας.
• Συνδεδεμένη με την προσπάθεια για την επίτευξη συνθηκών πλήρους απασχόλησης είναι και η προσπάθεια για τη θεσμοθέτηση εθνικού κατώτατου μισθού, ένα από τα σημαντικότερα μέτρα που προωθούμε ως Κυβέρνηση και εντός του 2019 ολοκληρώνεται η σειρά μελετών που πραγματοποιούμε σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας για το θέμα αυτό.
• Μέσω νομοσχεδίων που έχουμε καταθέσει και έχουν εγκριθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, παρέχεται για πρώτη φορά πληρωμένη άδεια πατρότητας σε χιλιάδες νέους γονείς καθώς επίσης και σύνταξη χηρείας σε άνδρες, αφού έχει αρθεί επιτέλους η αδικία που υπήρχε στη νομοθεσία όλα τα προηγούμενα χρόνια.
• Η άμεση και έγκαιρη διασύνδεση του συστήματος επιδομάτων πρόνοιας με τους μηχανισμούς εργασιακής ενεργοποίησης.
• Ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη είναι και η επιτυχής ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης αναφορικά με την αναδιάρθρωση των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Το Σχέδιο έχει εγκριθεί πλέον από το Υπουργικό Συμβούλιο και έχει αρχίσει η υλοποίησή του.
• Με τη συνεργασία και θετική προσέγγιση των κοινωνικών εταίρων έγινε κατορθωτό να ανανεωθούν όλες οι συλλογικές συμβάσεις στους κύριους κλάδους της οικονομίας, όπως στην οικοδομική και την ξενοδοχειακή βιομηχανία, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των εργαζομένων αλλά και συνθήκες εργατικής ειρήνης.
• Σειρά επιδομάτων και παροχών έτυχαν σημαντικών αυξήσεων εντός του 2019, όπως για παράδειγμα η αύξηση του επιδόματος χαμηλοσυνταξιούχων κατά €19 εκ., η αύξηση των παροχών του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες προς τα άτομα με αναπηρίες κατά 30%, η αύξηση των επιδομάτων ενοικίου που παρέχει το Υπουργείο σε χιλιάδες δικαιούχους κατά 50%, η αύξηση κατά 30-50% του επιδόματος πολύτεκνης μάνας καθώς και άλλες παροχές.

- Πόσα άτομα λαμβάνουν σήμερα κρατική βοήθεια με τη μορφή του ΕΕΕ, σε σύγκριση με τον αριθμό των ατόμων που ελάμβαναν το βοήθημα τα προηγούμενα χρόνια;

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, υπάρχουν σήμερα περί τους 22.100 δικαιούχους Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Σημειώνεται ότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία αφορούν άτομα με αναπηρίες, ανήλικους, χρόνιους ασθενείς και άτομα άνω των 55 ετών που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα στην εξεύρεση εργασίας.

Κατά τα προηγούμενα χρόνια, οι αριθμοί δικαιούχων είχαν φθάσει έως και τις 32.000 οικογένειες.

- Υπάρχουν σκέψεις ώστε να γίνουν τροποποιήσεις όσον αφορά το ΕΕΕ; Και αν ναι, τότε τι μπορεί να αλλάξει;

Αλλαγές γίνονται αμέσως, όταν διαπιστωθεί ότι κάτι χρήζει βελτίωσης. Το αμέσως επόμενο διάστημα, σε συνεννόηση με την αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή προχωρούμε με τροποποίηση της σχετικής Νομοθεσίας ούτως ώστε δικαιούχοι ΕΕΕ για τους οποίους διαπιστώνεται ότι ενδεχομένως να μην πληρούν κάποιαν από τις πρόνοιες της νομοθεσίας, να ενημερώνονται γραπτώς πριν από την περικοπή του επιδόματος και να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις θέσεις τους, ούτως ώστε να προλαμβάνονται τυχόν λάθη που μπορεί να γίνουν.

- Ποιες είναι οι προτεραιότητες του Υπουργείου σας για το 2020;

Οι τομείς δραστηριοτήτων του Υπουργείου είναι πάρα πολλοί και δεν θα ήταν δυνατό να αναφερθώ σε όλες τις μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που υλοποιούνται ή προωθούνται, όμως αναφέρω εν συντομία ότι το αμέσως επόμενο διάστημα προωθείται η κατάργηση των ταμείων που λειτουργούν στα γραφεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την παράλληλη υιοθέτηση αυτοματοποιημένων μεθόδων είσπραξης των εισφορών στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως η χρήση τραπεζικών καρτών, η δημιουργία μιας ενιαίας διαδικτυακής πύλης η οποία θα παρέχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής όλων των αιτήσεων της αρμοδιότητας του Υπουργείου και τη δυνατότητα παρακολούθησης της προόδου εξέτασης της κάθε αίτησης από τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Προωθούνται επίσης η αναβάθμιση της Ενιαίας Υπηρεσίας Επιθεώρησης με νέα μηχανογραφικά συστήματα για καλύτερο έλεγχο της αγοράς εργασίας και αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, η δημιουργία του πλαισίου «Σπίτι της Γυναίκας» για την αντιμετώπιση της βίας στην οικογένεια κατά το πρότυπο του «Σπιτιού του Παιδιού» που έχουμε ήδη λειτουργήσει με επιτυχία από το 2017, η αναδιάρθρωση των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας βάσει λεπτομερούς Σχεδίου που έχουμε καταρτίσει και διαβουλευθεί με όλους τους ενδιαφερόμενους, η διεξαγωγή κοινωνικού διαλόγου για την εφαρμογή εθνικού κατώτατου μισθού καθώς και πολλές άλλες πολιτικές και μεταρρυθμίσεις που έχουμε σχεδιάσει και οι οποίες βρίσκονται στο ώριμο στάδιο για την εφαρμογή τους.

- Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η μεταρρύθμιση της λειτουργίας των ΥΚΕ και τι αλλαγές θα γίνουν σε αυτό το πλαίσιο;

Σε άμεση προτεραιότητα έχουν τεθεί η εφαρμογή του προγράμματος εργοδότησης κοινωνικών λειτουργών σε Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης για αμεσότερη επαφή με την τοπική κοινωνία και χειρισμό θεμάτων που προκύπτουν, σύσταση ομάδων διαχείρισης επειγουσών υποθέσεων εκτός ωραρίου δημόσιας υπηρεσίας, σύσταση πολυθεματικών ομάδων με ειδικούς από διάφορες αναγκαίες ειδικότητες για την αξιολόγηση και διαχείριση των περιστατικών που προκύπτουν, σύσταση κεντρικής πολυθεματικής ομάδας η οποία θα στελεχώνεται με ανώτερα στελέχη των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και θα επιλαμβάνεται ευρύτερων θεμάτων χειρισμού και αναγκαίων οδηγιών για ζητήματα που προκύπτουν από τις εργασίες των πολυθεματικών ομάδων καθώς και η αναδιάρθρωση των υφιστάμενων γραφείων των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ώστε όλα τα προγράμματα να προσφέρονται σε έναν φυσικό χώρο σε κάθε επαρχία για να αποφεύγεται η αποσπασματική αντιμετώπιση και η ταλαιπωρία των πολιτών.

Επιπλέον, η ενίσχυση της στελέχωσης των Υπηρεσιών έχει τεθεί σε προτεραιότητα και από τον Δεκέμβριο 2018 έχουν προσληφθεί 30 επιπρόσθετοι Λειτουργοί Κοινωνικής Ευημερίας με κονδύλια που έχουμε εξασφαλίσει από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ στον προϋπολογισμό του 2020 έχει περιληφθεί το ξεπάγωμα 28 κενών μόνιμων θέσεων Ιδρυματικών Λειτουργών καθώς και 27 κενών μόνιμων θέσεων Λειτουργών Κοινωνικών Υπηρεσιών, καθώς και η ενίσχυση των ιδρυματικών λειτουργών σε κρατικά ιδρύματα μέσω της μίσθωσης υπηρεσιών εκεί και όπου χρειάζεται, ούτως ώστε να διασφαλίζεται το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υπηρεσιών προς τους ενοίκους των δομών αυτών.

- Όσον αφορά την προσπάθεια που γίνεται για θέσπιση εθνικού κατώτατου μισθού, σε ποιο στάδιο βρίσκεται η μελέτη που ετοιμάζεται στο Υπουργείο και τι προνοεί αυτή;

Μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου αναμένεται να ολοκληρωθούν από την ομάδα έργου του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας οι σχετικές μελέτες, οι οποίες εστιάζονται σε εξειδικευμένες ποσοτικές αναλύσεις και της εκτίμησης των επιπτώσεων του θεσμού του εθνικού κατώτατου μισθού στα εισοδήματα νοικοκυριών, στην αγορά εργασίας, καθώς και άλλες κοινωνικές και οικονομικές πτυχές. Τόσο ο μηχανισμός καθορισμού και το ύψος του εθνικού κατώτατου μισθού όσο και η αλληλοεπίδραση μεταξύ του εθνικού κατώτατου μισθού και του συστήματος των συλλογικών συμβάσεων είναι σημαντικές παράμετροι στον σχεδιασμό του κατώτατου μισθού και σε μεγάλο βαθμό θα καθοριστούν από τις πιο πάνω μελέτες.

- Θεωρείτε ότι εντός του 2020 θα είναι εφικτός ο στόχος για μείωση της ανεργίας κάτω από το 5%, ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί ο εθνικός κατώτατος μισθός;

Η ανεργία βρίσκεται ήδη στο 6,5%, σε επίπεδα κάτω από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. και εάν λάβουμε υπόψη ότι εδώ και τρία συνεχή χρόνια η Κύπρος σημειώνει τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση της ανεργίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, θεωρούμε ότι ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί. Ούτως ή άλλως, η συζήτηση και ο κοινωνικός διάλογος για το θέμα του εθνικού κατώτατου μισθού θα αρχίσει εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020 και τα θέματα αυτά θα συζητηθούν και με τους κοινωνικούς εταίρους.

- Την ίδια ώρα είναι στα σκαριά μελέτη για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Τι θα προνοεί η εν λόγω μελέτη;

Ο κύριος σκοπός της εν λόγω μελέτης είναι να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του πρώτου πυλώνα του συνταξιοδοτικού μας συστήματος και ειδικότερα των σχεδίων κοινωνικής προστασίας για ενίσχυση των εισοδημάτων των χαμηλοσυνταξιούχων, συμπεριλαμβανομένων της κοινωνικής σύνταξης, της κατώτατης σύνταξης από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του Επιδόματος Συνταξιούχων με Χαμηλά Εισοδήματα, με στόχο τη μεταρρύθμιση του εν λόγω συστήματος, ούτως ώστε με τον νέο σχεδιασμό να επιτυγχάνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι βασικοί στόχοι της πολιτικής συντάξεων.

Οι βασικοί στόχοι πολιτικής συντάξεων είναι:

1. η μείωση του κινδύνου φτώχιας των συνταξιούχων,
2. η διασφάλιση επαρκούς συνταξιοδοτικού εισοδήματος, μέσω της διατήρησης βιοτικού επιπέδου μετά την αφυπηρέτηση,
3. η αλληλεγγύη και δικαιοσύνη μεταξύ και εντός των γενεών,
4. η διασφάλιση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας των συντάξεων, και
5. η αποδοτικότητα συστήματος μέσω μείωσης αντικινήτρων για εργασία.

«H αύξηση των εργατικών ατυχημάτων συνδέεται και με την αύξηση της απασχόλησης»

- Ένα επίσης σημαντικό θέμα για το Υπουργείο σας είναι τα εργατικά ατυχήματα, τα οποία τα τελευταία χρόνια σημειώνουν αύξηση. Με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσετε αυτό το αυξανόμενο φαινόμενο;

Το Υπουργείο ανέκαθεν έθετε σε ψηλή προτεραιότητα τα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία και ένας από τους πάγιους στόχους του είναι η διασφάλιση της ζωής, της υγείας και της αρτιμέλειας των εργαζομένων.

Για την αντιμετώπιση της αύξησης του αριθμού των εργατικών ατυχημάτων, η οποία συνδέεται μεταξύ άλλων και με την πολύ μεγάλη αύξηση της απασχόλησης που ήταν της τάξης του 21% από το 2015 έως σήμερα, πραγματοποιήθηκαν εντός του 2019 τρεις ειδικές συνεδρίες του Παγκύπριου Συμβουλίου Ασφάλειας και Υγείας, στην παρουσία του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου. Τα μέλη του Συμβουλίου κατέθεσαν τις εισηγήσεις τους και στη συνέχεια ετοιμάστηκε και εφαρμόζεται Σχέδιο Δράσης, το οποίο περιλαμβάνει χωριστά τις ενέργειες που αφορούν το Υπουργείο και τις ενέργειες που αφορούν τις Εργοδοτικές Οργανώσεις, τις Συνδικαλιστικές Οργανώσεις καθώς και άλλους επιστημονικούς ή επαγγελματικούς Φορείς που εμπλέκονται στα θέματα αυτά.

Οι κοινές εισηγήσεις, για τις οποίες συμφώνησαν όλοι οι εταίροι και πάνω στις οποίες εργαζόμαστε είναι οι ακόλουθες:

• Να διασφαλιστεί τόσο η αρχική όσο και η επαναλαμβανόμενη υποχρεωτική κατάρτιση των εργαζομένων στα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία.
• Να προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς η επαρκής στελέχωση του ΤΕΕ.
• Να προχωρήσει τάχιστα η ψήφιση της τροποποίησης του Νόμου που προβλέπει την επιβολή εξώδικων προστίμων λόγω παραβάσεων της νομοθεσίας.
• Να δοθεί έμφαση στην υλοποίηση Εκστρατειών Διαφώτισης.
• Να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία των Επιτροπών Ασφάλειας.
• Να βελτιωθούν τα επίπεδα Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία μέσω επιχορηγήσεων.
• Να υποβοηθηθούν οι Πολύ Μικρές και Μικρές Επιχειρήσεις για συμμόρφωση με τις πρόνοιες της νομοθεσίας.
• Να καταβληθεί προσπάθεια για προβολή των θεμάτων ασφάλειας και υγείας γενικά από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Για αντιμετώπιση της κατάστασης, έχουν ληφθεί από πλευράς Υπουργείου τα ακόλουθα μέτρα:

1. Ξεκίνησε η διαδικασία πλήρωσης 10 θέσεων Λειτουργών Επιθεώρησης Εργασίας και ξεπαγώματος ακόμα 10 θέσεων Επιθεωρητών Εργασίας.
2. Ετοιμάστηκε αναθεωρημένο νομοσχέδιο, το οποίο περιλαμβάνει διοικητικά πρόστιμα για εκατοντάδες παραβάσεις σε σχέση με 40 νομοθετήματα.
3. Αναπτύχθηκαν ειδικά από την Κύπρο 10 Διαδικτυακά Εργαλεία Εκτίμησης των Κινδύνων (εργαλεία OiRA), τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν δωρεάν από Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις για την εκπόνηση της Μελέτης Εκτίμησης των Κινδύνων στον χώρο εργασίας τους.
4. Εντατικοποιήθηκε η συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας για ένταξη των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στην εργασία στο αναλυτικό πρόγραμμα, ώστε να διαμορφωθεί κουλτούρα ασφάλειας και υγείας στους μαθητές.
5. Υλοποιούνται εκστρατείας διαφώτισης, για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους. Προβάλλονται μηνύματα για θέματα ασφάλειας και υγείας μέσω ραδιοφώνου και τηλεόρασης, διατίθεται δωρεάν έντυπο πληροφοριακό υλικό που συνεχώς εμπλουτίζεται, και διατίθεται από το ΤΕΕ μια επικαιροποιημένη ιστοσελίδα.
6. Διοργανώνονται ή συνδιοργανώνονται με τους Κοινωνικούς Εταίρους και άλλους φορείς σεμινάρια/συνέδρια πάνω στα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία.
7. Εφαρμόζεται ετήσιο πρόγραμμα επιθεωρήσεων και διεξάγονται στοχευμένες εκστρατείες επιθεώρησης σε τομείς οικονομικής δραστηριότητας με αυξημένους κινδύνους.
8. Έχει αναπτυχθεί Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Υλικό για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία, το οποίο παρέχεται δωρεάν για τη γενική εκπαίδευση όλων των εργαζομένων.
9. Τίθενται όροι για τα θέματα ασφάλειας και υγείας που αφορούν την κατασκευή και τη χρήση των οικοδομών μέσω της διαδικασίας έκδοσης αδειών οικοδομής και πολεοδομικών αδειών.

Σημειώνεται ότι κάποιες από τις πιο πάνω εισηγήσεις και τα μέτρα υλοποίησής τους είναι συμπληρωματικά των μέτρων που διαχρονικά λαμβάνονται για υλοποίηση της Στρατηγικής για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 2013 – 2020, η οποία έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και υπογράφηκε από όλα τα μέλη του Παγκύπριου Συμβουλίου Ασφάλειας και Υγείας.

Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι η προσπάθεια για τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας και υγείας πρέπει να είναι συλλογική και συντονισμένη, αφού αυτή έχει θετικά οφέλη για τους εργοδότες, τους εργαζόμενους και την κοινωνία γενικότερα.