Συνεντεύξεις

Καθοριστικό το 2020 για τον τομέα της Υγείας

Συγκρατημένα αισιόδοξος δηλώνει στη «Σημερινή» ο Υπουργός Υγείας, Κωνσταντίνος Ιωάννου, όσον αφορά την ένταξη των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στο Σύστημα, ώστε να κυλήσει ομαλά η πλήρης εφαρμογή του

Καθοριστική χρονιά για τον τομέα της Υγείας στη χώρα μας χαρακτηρίζει το 2020 ο Υπουργός Υγείας, Κωνσταντίνος Ιωάννου. Σε συνέντευξή του στη «Σημερινή» της Κυριακής, ο Υπουργός κάνει έναν απολογισμό για το έτος που ετοιμαζόμαστε να αποχαιρετήσουμε, σημειώνοντας πως «το 2019 ήταν μία σπουδαία χρονιά», ενώ χαρακτηρίζει θετική την αποτίμηση των πρώτων επτά μηνών εφαρμογής του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ). Παράλληλα, καταγράφει τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν, ώστε τον Ιούνιο του 2020 να επέλθει ομαλά η πλήρης εφαρμογή του νέου Συστήματος και δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξος όσον αφορά την ένταξη των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ. Ο κ. Ιωάννου αποκαλύπτει επίσης τις κύριες προτεραιότητες του Υπουργείου του για το 2020 και απαντά στα παράπονα για την καθυστέρηση που παρατηρείται στην αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων και στις διαμαρτυρίες για την υποστελέχωση και τα θέματα ασφάλειας του προσωπικού των ΤΑΕΠ.

Το 2019, αδιαμφισβήτητα, ήταν η χρονιά του ΓεΣΥ. Πρόκειται, άλλωστε, για τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που είδε ποτέ αυτός ο τόπος. Κατά τη γνώμη σας, η όλη διαδικασία τελικά κύλησε ομαλά ή θα μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικά;

Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση, και γι' αυτό έτυχε θερμής υποδοχής από ολόκληρο τον πληθυσμό και τον μεγαλύτερο αριθμό των παρόχων.

Και ακριβώς επειδή είναι μια τόσο μεγάλη και ριζική μεταρρύθμιση, δεν μπορούμε να αναμένουμε ότι θα λειτουργήσει χωρίς κανένα πρόβλημα από την πρώτη μέρα. Σκεφτείτε μόνο ότι για 50 χρόνια είχαμε ένα σύστημα που από κάποια στιγμή και έπειτα, σίγουρα δεν εξυπηρετούσε κανέναν και δημιουργούσε ασθενείς πολλών ταχυτήτων.

Η αποτίμηση για τους εφτά πρώτους μήνες του ΓεΣΥ είναι θετική, σύμφωνα και με τα σχόλια που λαμβάνουμε καθημερινά από τους πολίτες. Βεβαίως έχουν καταγραφεί και διάφορα προβλήματα, που ήταν πιο έντονα το πρώτο διάστημα και στην πορεία επιλύθηκαν. Οι όποιες δυσκολίες παραμένουν, είναι υπό επεξεργασία από τον ΟΑΥ, σε συνεννόηση πάντοτε με τους παρόχους, για να εξευρεθεί λύση το συντομότερο δυνατό.

Δεν θα πω ότι είμαι απόλυτα ικανοποιημένος ακόμα. Ωστόσο αναγνωρίζω και καταγράφω στα θετικά την ανταπόκριση του ΟΑΥ να προχωρά σε επίλυση των προβλημάτων και να βελτιώνει το Σύστημα. Επαναλαμβάνω, επίσης, ότι για να λειτουργήσει το ΓεΣΥ σε πλήρη ανάπτυξη, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια. Είναι ένα εντελώς νέο Σύστημα, με πολλούς θεσμούς και καινοτομίες που δεν υπήρχαν προηγουμένως, όπως του Προσωπικού Ιατρού ή του φαρμακείου της γειτονιάς, και συνεπώς πρέπει να δοθεί χρόνος για όλους να εξοικειωθούν με αυτό.

«Για να λειτουργήσει το ΓεΣΥ σε πλήρη ανάπτυξη, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια».
«Χρειάζεται όλοι να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί και να συνεργαστούμε για την επιτυχή ολοκλήρωση της αυτονόμησης».
«Σίγουρα, δεν αναμένω ότι θα έχουμε ένταξη στο ΓεΣΥ όλων των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων εξ αρχής».

Ποιες είναι οι προτεραιότητες του Υπουργείου σας για το 2020;

Πέρα από την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ και τη συνέχιση των διαδικασιών για την αυτονόμηση, προωθείται παράλληλα μια σειρά από άλλες μεταρρυθμίσεις, στο πλαίσιο των ευρύτερων αλλαγών στον τομέα της Υγείας.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό μας και μεταξύ άλλων, προωθείται η δημιουργία της Εθνικής Φαρμακευτικής Αρχής. Το νομοσχέδιο για την ΕΦΑ βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και μέσω αυτού φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε μια ανεξάρτητη Αρχή, αναβαθμίζοντας τις υπηρεσίες ρύθμισης των φαρμακευτικών προϊόντων προς όφελος της δημόσιας υγείας. Τα οφέλη που θα έχει η λειτουργία της ΕΦΑ, σε συνδυασμό με συνεργασίες που αναπτύσσονται με χώρες της ΕΕ, αλλά και περιφερειακά, στον τομέα των φαρμάκων, μπορούν να ενισχύσουν την κυπριακή φαρμακοβιομηχανία και κατ’ επέκταση τους τομείς της βιομηχανίας, του εμπορίου και της οικονομίας.

Ακόμη, το 2020 αναμένεται να υπάρξουν εξελίξεις στον χώρο της ηλεκτρονικής υγείας, η πρώτη φάση της οποίας αναμένεται να αρχίσει περί τα τέλη του έτους, και θα συμβάλει, ανάμεσα σε άλλα, στον σχεδιασμό και την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών πρόληψης και στον τομέα της έρευνας.

Στους άμεσους σχεδιασμούς μας είναι και η εγκαθίδρυση Πανεπιστημιακών Κλινικών, με στόχο την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των λειτουργών υγείας και της ακαδημαϊκής κοινότητας. Την ίδια ώρα, η λειτουργία των Πανεπιστημιακών Κλινικών θα συμβάλει στην εξασφάλιση κονδυλίων της ΕΕ για ανάπτυξη της ιατρικής έρευνας. Αναμένεται να υποβάλω πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου περί τα τέλη Ιανουαρίου.

Τέλος, όπως σας ανέφερα, το 2020 αναμένεται να είναι καθοριστική χρονιά για την αναδιοργάνωση του ίδιου του Υπουργείου Υγείας, με επίκεντρο τον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών Δημόσιας Υγείας. Η πλήρης εφαρμογή του ΓεΣΥ τον Ιούνιο του 2020 θα θέσει νέα δεδομένα στον χώρο της Υγείας και στον ρόλο που θα κληθεί να αναλάβει το Υπουργείο Υγείας, με βασικό στόχο να μπορέσει να επικεντρωθεί στον ρόλο του ως η εποπτική Αρχή.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν για την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ;

Τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν περιλαμβάνουν αρχικά την ολοκλήρωση του διαλόγου με τον ΠΑΣΙΝ και τον ΟΚΥπΥ για συνομολόγηση του πλαισίου που θα διέπει την ένταξή τους.

Παράλληλα, ο ΟΑΥ πραγματοποιεί ήδη και θα εντατικοποιήσει το επόμενο διάστημα τις επαφές του για τον καθορισμό των Κανονισμών που αφορούν την ένταξη άλλων ομάδων επαγγελματιών υγείας, όπως είναι οι φυσιοθεραπευτές, οι λογοθεραπευτές, η κατ’ οίκον νοσηλεία, τα ΤΑΕΠ κ.ο.κ.

Γίνονται διάφορες ενέργειες, πάντοτε στο γράμμα του νόμου, και με την ολοκλήρωσή τους ανακοινώνονται από τον ΟΑΥ, ως η καθ’ ύλην αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Λίγο πριν την εκπνοή του έτους ξεκίνησε ένας νέος γύρος διαβουλεύσεων μεταξύ του ΟΑΥ και του ΠΑΣΙΝ, με στόχο να καταλήξουν σε μία κοινή συνισταμένη και να ανοίξει ο δρόμος για την ένταξη των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ. Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι εν λόγω διαβουλεύσεις;

Όντως, ΟΑΥ και ΠΑΣΙΝ ολοκλήρωσαν τον κύκλο διαβουλεύσεων, που άρχισε έπειτα και από προτροπή του Προέδρου της Δημοκρατίας και κατέληξαν σε ένα πλαίσιο επί των βασικών αρχών που θα διέπουν τον διάλογο που θα έχει στη συνέχεια ο ΟΑΥ με το κάθε ιδιωτικό νοσηλευτήριο ξεχωριστά. Η πρόταση εγκρίθηκε από το ΔΣ του Οργανισμού και θα εξεταστεί από τα μέλη του ΠΑΣΙΝ στη συνέχεια. Από πλευράς μου θα ήθελα να χαιρετίσω για ακόμα μια φορά την καλή θέληση και τη βούληση που έδειξαν οι δύο πλευρές για επίτευξη συμφωνίας.

Είστε αισιόδοξος ότι οι διαβουλεύσεις θα έχουν θετικά αποτελέσματα; Εκτιμάτε ότι θα ενταχθεί επαρκής αριθμός ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στο Σύστημα, ώστε να έχουμε και έναν ικανοποιητικό αριθμό κλινών που να μπορεί να υποστηρίξει τη 2η φάση του ΓεΣΥ;

Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος, διότι, όπως έχω δηλώσει και παλαιότερα, δεν θέλω να προκαταβάλω το όποιο αποτέλεσμα. Τα μηνύματα που λαμβάνω είναι θετικά και η καλή βούληση των δύο πλευρών φάνηκε και όλο αυτό το διάστημα που βρισκόταν σε εξέλιξη ο διάλογος.

Τα δημόσια νοσηλευτήρια, παρά τις ποιοτικές υπηρεσίες που προσφέρουν, γνωρίζουμε όλοι ότι δεν είναι σχεδιασμένα για να εξυπηρετήσουν το σύνολο του πληθυσμού, αφού διαθέτουν μόνο το 50% των διαθέσιμων κλινών στην Κύπρο. Γι' αυτό και η ένταξη των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ είναι κομβικής σημασίας.

Σίγουρα, δεν αναμένω ότι θα έχουμε ένταξη στο ΓεΣΥ όλων των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων εξ αρχής. Θεωρώ ότι κάποια θα αξιολογήσουν τα δεδομένα, αφού το Σύστημα λειτουργήσει για κάποιο διάστημα, έτσι ώστε να «πειστούν» ότι όλα εξελίσσονται ομαλά. Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν ΟΑΥ και ΠΑΣΙΝ είναι αποτέλεσμα διαβούλευσης, ικανοποιεί αρκετά από τα αιτήματα που είχαν τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, χωρίς να παραγνωρίζει και το πλαίσιο στο οποίο μπορεί να κινηθεί ο ΟΑΥ, βάσει της νομοθεσίας.

Όσον αφορά την αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων, από κάποιους γίνεται λόγος για κωλυσιεργία. Πώς απαντάτε; Τι απομένει να γίνει και πότε αναμένετε να ολοκληρωθεί κι αυτό το κομμάτι της μεταρρύθμισης;

Η αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων είναι μια μεγάλη μεταρρύθμιση που χρειάζεται χρόνο για να ολοκληρωθεί. Εδώ και έναν χρόνο ο ΟΚΥπΥ έχει προχωρήσει σε πολλές ενέργειες και παρόλο που για την ώρα δεν έχουν ορατά αποτελέσματα στο ευρύ κοινό, έχουν συμβάλει στη βελτίωση της προηγούμενης κατάστασης.

Αν και υπήρξε όντως καθυστέρηση λόγω κάποιων συγκυριών, δεν δέχομαι ότι υπάρχει κωλυσιεργία. Η προσπάθεια που παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες από ορισμένους κύκλους, που προέρχονται πολλές φορές από τα ίδια τα νοσοκομεία, να αμαυρώσουν το έργο που επιτελείται, μόνο απογοήτευση μου προκαλεί. Δυστυχώς, δεν βλέπουμε βούληση από όλες τις πλευρές για συνεργασία και αντ’ αυτού παρακολουθούμε να επικρατεί αντίσταση στην όποια προσπάθεια επιχειρείται. Χρειάζεται όλοι να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί και να συνεργαστούμε για την επιτυχή ολοκλήρωση της αυτονόμησης και της διατήρησης της ποιότητας που υπάρχει στις υπηρεσίες που προσφέρονται στα δημόσια νοσοκομεία.

Εκείνο που θέλω να επαναλάβω είναι ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται μετά από προσεκτική μελέτη και στοχεύουν και στην ικανοποίηση των αιτημάτων των λειτουργών υγείας, αλλά και στην προφύλαξη της οικονομικής βιωσιμότητας του Οργανισμού.

Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου για το 2020 ανέρχεται στα 926,83 εκατομμύρια ευρώ και αποτελεί το 10,06% του συνολικού προϋπολογισμού του κράτους, ποσοστό ελαφρώς αυξημένο από το 2019 που αποτελούσε το 8,17%, επί του συνολικού προϋπολογισμού. Η αύξηση αυτή προέκυψε λόγω του ΓεΣΥ; Και αν ναι, υπολογίζετε ότι χρόνο με τον χρόνο θα συνεχίσει να αυξάνεται;

Το δεδομένο ότι ο Προϋπολογισμός του Υπουργείου για το 2020 αποτελεί το 10% του Κρατικού Προϋπολογισμού δείχνει ότι ο μεγάλος στόχος της Κυβέρνησης είναι να επενδύσει στην Υγεία.

Ο Προϋπολογισμός του Υπουργείου Υγείας για το 2020 χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητες, ενόψει της μεταβατικής περιόδου που διανύουμε και της εφαρμογής της 2ης φάσης του ΓεΣΥ, που θα περιλαμβάνει την ενδονοσοκομειακή φροντίδα, την Υπηρεσία Ασθενοφόρων και τα ΤΑΕΠ, την κοινοτική νοσηλευτική και διάφορες άλλες ομάδες επαγγελματιών υγείας.

Στόχος του Υπουργείου Υγείας σε αυτή τη μεταβατική περίοδο είναι η κατά το δυνατό αξιοποίηση του διαθέσιμου Προϋπολογισμού, με επιδίωξη τη μεγιστοποίηση του οφέλους για τον ασθενή και τη δημόσια υγεία, στηρίζοντας την εκ βάθρων μεταρρύθμιση του τομέα της Υγείας, επενδύοντας αφενός μεν στη στήριξη των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων και του ΟΚΥπΥ και αφετέρου διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά τους.

Φέτος υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες από πλευράς του ιατρικού προσωπικού των ΤΑΕΠ για την υποστελέχωση αλλά και για τα θέματα ασφάλειας. Τι θα γίνει με τα αιτήματά τους;

Τα ΤΑΕΠ είναι από τα πιο σημαντικά τμήματα των νοσηλευτηρίων και το έργο που επιτελείται από το προσωπικό που τα στελεχώνει είναι άξιο θαυμασμού. Με την έναρξη του ΓεΣΥ, αρκετοί ιατροί που υπηρετούν στα ΤΑΕΠ επέλεξαν να ενταχθούν στο Σύστημα ως ιδιώτες Προσωπικοί Ιατροί. Λόγω διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούνται, για να προσληφθούν νέοι γιατροί χρειάζονται περίπου τρεις μήνες. Σε αυτή την περίοδο που μεσολαβεί παρατηρούνται κενά. Επιπρόσθετα, ο ΟΚΥπΥ αντιμετώπισε μια δυστοκία να εξεύρει ιατρούς από την Κύπρο, λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος. Έγιναν εντατικές προσπάθειες που οδήγησαν στην πρόσληψη 20 γιατρών κυρίως από την Ελλάδα, εκ των οποίων οι περισσότεροι ήδη ανέλαβαν καθήκοντα και οι άλλοι αναμένεται να τοποθετηθούν τις επόμενες μέρες.

Πέραν από τις προσπάθειες που έγιναν και έφεραν λύση σε μεγάλο βαθμό, παραχωρήθηκε αύξηση του επιδόματος που λαμβάνουν οι γιατροί του ΓεΣΥ στα €1.200, ως κίνητρο και ως μορφή αναγνώρισης της μεγάλης προσπάθειας που καταβάλλουν για να λειτουργούν τα Τμήματα.

Προχώρησα, παράλληλα, στη σύσταση ad hoc επιτροπής, που αποτελείται από τους Διευθυντές των ΤΑΕΠ, και σε συνεργασία με εμπειρογνώμονα από το εξωτερικό μελέτησαν την κατάσταση και υπέβαλαν τις εισηγήσεις τους. Κάποιες από αυτές, όπως η αύξηση του επιδόματος, δόθηκαν ήδη, κάποιες χρειάζεται να μελετηθούν περισσότερο και κάποιες άλλες δεν είναι εφαρμόσιμες.

Σε σχέση με τα θέματα ασφάλειας του προσωπικού, έχουμε πει κατ’ επανάληψη ότι η όποια μορφή βίας είναι καταδικαστέα, ειδικά εναντία σε λειτουργούς που η μοναδική τους μέριμνα είναι η υγεία και η ασφάλεια των ασθενών. Γι' αυτό και κάναμε εδώ και καιρό ενέργειες, ώστε να υπάρχει αστυνόμευση στα ΤΑΕΠ.

Λαμβάνουμε ενέργειες και είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο θέμα των ΤΑΕΠ. Έχω πει πολλές φορές ότι είμαι ανοικτός σε συγκεκριμένες προτάσεις που μπορούν να βοηθήσουν. Γενικές εισηγήσεις ή κατηγορίες για αδράνεια, σίγουρα δεν συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων.

«Το 2019 ήταν μια σπουδαία χρονιά»

Κάνοντας έναν απολογισμό, πώς θα αξιολογούσατε το έτος που αποχαιρετούμε όσον αφορά το έργο του Υπουργείου σας;

Το 2019 ήταν μια σπουδαία χρονιά, όχι μόνο για το Υπουργείο αλλά για ολόκληρο τον τομέα της Υγείας, με την έναρξη του ΓεΣΥ να αποτελεί την κορωνίδα των προσπαθειών για αναδιοργάνωση του χώρου της Υγείας, έτσι ώστε να είναι πιο λειτουργικός και να προσφέρει υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου στους πολίτες της χώρας μας.

Εδώ και περίπου εφτά μήνες βρισκόμαστε σε περίοδο ΓεΣΥ, έχοντας πετύχει να εφαρμόσουμε εκείνο που για χρόνια έμενε μόνο στα λόγια. Η αποφασιστικότητα και η στήριξη του Προέδρου της Δημοκρατίας, η υπομονή και η επιμονή του Υπουργείου και του ΟΑΥ και η κατανόηση που έδειξαν όλοι οι πάροχοι και οι δικαιούχοι συνέβαλαν καθοριστικά στη λειτουργία του Συστήματος και στη σταδιακή ομαλοποίησή του. Από την επομένη της έναρξης της 1ης φάσης εντατικοποιήθηκε και ο διάλογος ΟΑΥ-ΠΑΣΙΝ για την ένταξη των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στη 2η φάση.

Παράλληλα, τον τελευταίο χρόνο εντατικές ήταν και οι διεργασίες από πλευράς ΟΚΥπΥ για την αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων. Γίνονται συνεχώς προσλήψεις ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού/γραμματειακού προσωπικού για την ενίσχυση των νοσηλευτηρίων, αυξήθηκαν το 2019 και θα παραμείνουν αυξημένα το 2020 τα κονδύλια για τα αναπτυξιακά/κτηριακά έργα και την αγορά/ανανέωση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού.

Τέλος, και για το ίδιο το Υπουργείο Υγείας το 2019 αποτέλεσε την απαρχή για ανασχεδιασμό των καθηκόντων και του ρόλου που θα κληθεί στο εξής να έχει. Εστιάζουμε πλέον στον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών και εθνικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση και τον περιορισμό σοβαρών παθήσεων, όπως ο καρκίνος. Επίσης, επιδιώκουμε την ανάπτυξη συνεργασιών με άλλα κράτη, τόσο της ΕΕ όσο και άλλα, σε διάφορες πτυχές της Υγείας, όπως τα φάρμακα, οι μεταμοσχεύσεις κ.ο.κ.